قلعه کونسیرژری و قدیمی ترین ساعت پاریس

ساختمان کونسیرژری در پاریس، نقش تلخی را در انقلاب فرانسه داشته و کاربری آن در طول تاریخ از یک کاخ سلطنتی به زندان تغییر پیدا کرده است. بازدیدکنندگان می توانند علاوه بر بخش های داخلی، از قدیمی ترین ساعت شهر پاریس که بر روی این بنا قرار گرفته نیز دیدن کنند.

«قلعه‌ی کونسیرژری» (Conciergerie) در غرب «ایل دولاسیته» (Île de la Cité) در پاریس واقع شده و «رود سن» آن را احاطه کرده است. این محل باشکوه را پادشاه «فیلیپ چهارم» شخصاً در قرن ۱۴ میلادی انتخاب کرد تا بر روی آن کاخی بسازد که قدرت و ثروت او را به خوبی به نمایش بگذارد. این بنا در دوران اوج خود، یعنی قرون وسطی، یکی از بهترین کاخ‌ها در جهان به حساب می‌آمد و در آن زمان با نام «پَله دولاسیته» (Palais de la Cité) یا همان «کاخ شهر» شناخته می‎شد. اما در اواخر قرن ۱۴، «شارل پنجم» و پادشاهان «کاپتی» تصمیم گرفتند تا کاخ لوور و «قلعه‌ی ونسن» (Château de Vincennes) را برای اقامت انتخاب کنند و کاخ شهر به پارلمان واگذار شد تا کارهای دفاتر اداری پادشاه در آن انجام شود.

درنهایت سرپرستی این مکان را فردی به عهده گرفت که از نظر قانونی، اختیاراتی در پلیس شهر داشت و درواقع ساختمان کونسیرژری، نامش را از همین فرد می‌گیرد؛ زیرا در زبان فرانسه ««کونسیرژ» به معنی دژبان قلعه می‌باشد. این قلعه در شمار لیست میراث فرهنگی یونسکو قرار دارد و ارتفاع برج شمال شرقی آن به ۴۷ متر می‌رسد. در سال ۱۳۹۱ میلادی، این کاخ را رسماً به زندان تبدیل کردند و مجرمان عادی و سیاسی را در این مکان نگه می‌داشتند. گفته می‌شود که زندانی‌های ثروتمند، بهترین اقامتگاه‌ها را برای خود می‌خریدند و دیگر زندانی‌های فقیر و بیچاره مجبور بودند شب را در اتاق‌هایی تاریک و آلوده بگذرانند و درنهایت، معمولاً جان خود را با دچار شدن به بیماری‌هایی همچون طاعون از دست می‌دادند.

انقلاب فرانسه، یکی از خشونت آمیزترین دوره‌های تاریخ فرانسه به شمار می‎رود و عبارت «عصر وحشت» نیز به همین دوران اشاره دارد. در آن سال‌ها، کونسیرژری به مکانی معروف شده بود که خلافکاران تا قبل از زمان اعدام آن‌ها با گیوتین، در این محل زندانی می‌شدند. همچنین «دادگاه انقلابی» نیز در این ساختمان قرار داشت که محاکمه‌ی مخالفان انقلاب فرانسه را در آن برگزار می‌کرد. گویا حکم اعدام بیش از ۲۶۰۰ زندانی از جمله ملکه «ماری آنتوانت» در این دادگاه داده شده و عجیبیِ کار دنیا در این است که حتی رئیس این دادگاه، یعنی «ماکسیمیلیان روبسپیر» (Maximilien Robespierre) نیز قبل از اجرای حکم اعدامش در سال ۱۷۹۴، در همین قلعه زندانی شد.

بعد از پایان انقلاب فرانسه، قلعه‌ی کونسیرژری فقط برای زندانی کردن افراد مهمی همچون «ناپلئون سوم» استفاده می‌شد. بخش‌های بسیاری از این ساختمان را در قرن ۱۹ بازسازی کردند. برای مثال، سلول ماری آنتوانت به کلیسایی کوچک تبدیل شده که می‎توانید از آن بازدید کنید. بعضی از بخش‌های این کاخ هنوز هم از دوران قرون وسطی پابرجا مانده‌اند که از این میان می‌توان «برج سزار» (Caesar Tower) و «برج نقره» (Silver Tower) را نام برد که ظاهراً خزانه‌ی سلطنتی در این مکان قرار داشته و «برج بُنبِک» (Bonbec Tower) نیز یک اتاق شکنجه را دربرمی‌گرفت. امروزه قلعه‌ی کونسیرژری، حکم بنای تاریخی ملی و جاذبه‌ای گردشگری دارد و هرچند که دسترسی به تمام نقاط آن ممکن نیست، اما گردشگران بسیاری علاقه‌مندند تا این مکان پرماجرا و تاریخی را از نزدیک مشاهده کنند.

ساعت کونسیرژری

احتمالاً بعد از بازدید از قلعه‌ی کونسیرژری، کلیسای سنت شاپل را به عنوان مقصد بعدی‌تان انتخاب کرده‌اید که فاصله‌ی بسیار کمی تا این مکان دارد. اما قبل از ترک این قلعه اگر دقیق‌تر به آن نگاه کنید، «ساعت کونسیرژری» (Conciergerie Clock) را نیز خواهید دید که قدیمی‌ترین ساعت شهر پاریس محسوب می‌شود. این ساعت طلاکاری شده‌ پر زرق و برق، در سال ۱۳۷۰ ساخته شده و به خوبی هنر دوران قرون وسطی فرانسه را به نمایش می‌گذارد. کونسیرژری، سر ساعت به صدا درمی‌آید و در ساخت آن به شدت در جزئیات دقت شده است. البته در سال ۲۰۱۲ به آن بسیار رسیدگی کردند و به همین دلیل، طبیعتاً ظاهر نو و تمیزتری نسبت به ۷۰۰ سال پیشش دارد!

ساعت کونسیرژری در دورانی ساخته شد که ساعت‌های مچی هنوز اختراع نشده بود و بیشتر مردم نمی‌توانستند حتی برای ساعت خانه‌ی خودشان هم هزینه کنند. بنابراین مردم به کمک این ساعت، از زمان باز و بسته شدن مغازه‌ها اطلاع پیدا می‌کردند. درواقع به طور قطع مشخص نیست که آیا ساعت کونسیرژری، اولین ساعت عمومی پاریس به حساب می‌آید یا نه. ممکن است ساعت‌های دیگری قبل از کونسیرژری ساخته شده باشند اما در طول جنگ و اتفاقات دیگر، ردی از آن‌ها باقی نمانده باشد. به هر حال، مهم این است که ساعت کونسیرژری توانسته برخلاف این ساعت‌های احتمالی، از تمام این موارد جان سالم به در ببرد و نام خود را به عنوان قدیمی‌ترین ساعت شهر پاریس به ثبت برساند.