ایستگاه های مترو مسکو؛ تصویر تماشایی از معماری و هنر روسی
- ندا علیخانی
- 1403/7/3
- 0 دیدگاه
ایستگاه های مترو مسکو که تعداد آن ها بالغ بر ۲۵۰ ایستگاه است، نوعی اثر هنری با طراحی و معماری زیبا و حیرت انگیز محسوب می شوند.
متروی مسکو که روزانه میلیونها مسافر را جابهجا میکند، رتبه هشتم فهرست بزرگترین متروهای جهان را کسب کرده است. با این حال، این موضوع دلیل محبوبیت و اهمیت این سیستم حملونقل در روسیه نیست. ایستگاه های مترو مسکو که تعداد آنها بالغ بر ۲۵۰ ایستگاه است، نوعی اثر هنری با طراحی و معماری حیرتانگیز محسوب میشوند. به همین خاطر، ایستگاه های مترو در شهر مسکو از محبوبترین جاهای دیدنی روسیه هم هستند و هر ساله گردشگران بسیاری به تماشای ویژگیهای هنری و مفاهیمی که در دل این طراحیها نهفته است، میروند. در این مطلب با مروری بر تاریخچه متروهای مسکو به معرفی تعدادی از معروفترین ایستگاه های مترو این شهر میپردازیم تا اگر قصد سفر با تور روسیه را دارید، با آنها آشنا شوید.
فهرست مطالب
- تاریخچه ایستگاه های مترو مسکو
- آنچه بر ایستگاه های مترو مسکو پس از جنگ گذشت
- گسترش ایستگاه های مترو مسکو در سالهای اخیر
- زیباترین ایستگاه های مترو مسکو
- نکاتی برای بازدید از ایستگاه های مترو مسکو
- حقایق جالب درباره ایستگاه های مترو مسکو
تاریخچه ایستگاه های مترو مسکو
برای اولینبار در زمان حکومت تزار نیکلای دوم، طرح ساخت ایستگاه های مترو در مسکو مطرح و اجرای آن آغاز شد. اما با شروع جنگ جهانی دوم این پروژه متوقف شد. در ادامه به دلیل وقوع انقلاب روسیه و تغییر رژیم، درگیریها و نابسامانی در این کشور به اوج خود رسید و تلاش حکومت برای ایجاد نظم و ثبات در روسیه فرصتی برای ادامه ساخت ایستگاه های مترو باقی نمیگذاشت. در سال ۱۹۳۱ دوباره طرح ساخت ایستگاه های مترو مطرح و اینبار تصویب شد.
مسئولیت اجرای این پروژه را به «لازار کاگانوویچ» (Lazar Kaganovich) سپردند و او تصمیم گرفت در این پروژه از تجربیات معماران بریتانیایی به نامهای «چارلز هولدن» (Charles Holden) و «فرانک پیک» (Frank Pick) استفاده کند. در فرآیند ساخت ایستگاه های مترو، تیم بریتانیایی مسئولیت نظارت و اجرای بخش فنی و عملکردی پروژه و تیم شوروی مسئولیت اجرا و طراحیهای هنری را بر عهده داشتند. هدف اصلی در پس بخش هنری و زیباسازی متروهای مسکو، ایجاد حس امید و خوشبینی در میان مردم این شهر بود. به همین دلیل، تلاش میشد از رنگهای روشن و نقاشیهایی امیدبخش در سقف و دیوارهها استفاده شود.
همکاری مهندسین بریتانیایی با شوروی برای ساخت مترو مسکو مدت زیادی دوام نداشت. پس از مدتی از آغاز همکاری، تیم بریتانیایی به جرم جاسوسی دستگیر و در دادگاهی محاکمه شدند. در نهایت تصمیم برآن شد تا به کشور خود بازگردند و اجازه کار در شوروی را نداشتند. با این حال، مهندسین شوروی با تلاش و مهارت خود توانستند پروژه ساخت ایستگاه های مترو مسکو را کامل کنند و در سال ۱۹۳۵ اولین خط متروی این شهر با ۱۳ ایستگاه افتتاح شد؛ مترویی که با زیباییهای چشمنواز خود چیزی بیشتر از یک سیستم حملونقل ساده بود. در سال ۱۹۳۸ دو خط دیگر مترو در مسکو راهاندازی شد که طراحی داخلی آنها مضامین سوسیالیستی را به نمایش میکشیدند و به سبک «آرت دکو» (Art Deco)، یک حرکت زیباشناختی متعلق به قرن بیستم، طراحی شده بودند.
ایستگاههای زیبای مترو مسکو در دوران جنگهای مختلف علاوهبر حملونقل مسافر، به پناهگاهی برای مردم، انبار ذخیره مهمات جنگی و بیمارستان تبدیل شدند. در زمان حمله آلمانها به روسیه با وجود اختلالی که در روند ساخت ایستگاه های مترو ایجاد شد، مسئولین پروژه را بهطور کامل متوقف نکردند و در مجموع ساخت هفت ایستگاه کامل شد. جنگ، تاثیرات خود را بر نقاشی و طراحیهای داخلی متروها هم باقی گذاشت و بر دیوارهها و سقفها طرحهایی با مضامینی جنگی ترسیم شد.
آنچه بر ایستگاه های مترو مسکو پس از جنگ گذشت
بلافاصله پس از پایان جنگ، مرحله چهارم ساختوساز مترو مسکو آغاز شد. در دهه ۱۹۵۰ خطوط دیگری افتتاح شدند و مانند سایر آثار متعلق به این دهه، طراحیهای ایستگاه های مترو به سبک باروک و با ایدههای روسی بودند. به عقیده مردم روسیه، دهه ۱۹۵۰ اوج زیبایی و ظرافت در میان ایستگاه های مترو در مسکو بود. این دوران همزمان با آغاز جنگ سرد بود. از این رو، ایستگاههای جدید مترو مسکو را بهشکلی میساختند که بهعنوان پناهگاهی امن در زمان جنگهای هستهای قابل استفاده باشد. برای مثال، در قسمتهایی از ایستگاهها پناهگاههایی مخفی با دربهایی مجهز به قفل رمزدار به منظور اسکان هزاران نفر ساخته شده است که در زمان جنگ هستهای میتوان در آنجا پناه گرفت.
گسترش ایستگاه های مترو مسکو در سالهای اخیر
رشد و گسترش ایستگاههای زیبای مترو مسکو که از جاذبههای مسکو نیز به شمار میروند تا به امروز بدون توقف ادامه داشته و در حال حاضر نزدیک به ۲۶۹ ایستگاه با ۱۵ خط و در حدود ۴۰۰ کیلومتر در سطح شهر در حال سرویسدهی هستند. خطوط مترو بهشکلی طراحی و اجرا شدهاند که ایستگاههای حومه شهر را به مرکز شهر هم متصل میکنند. توسعه و گسترش متروی مسکو با سرعتی بالا ادامه دارد؛ بهطوری که رکورد ساختوساز در شوروی را شکسته است. در ۱۰ سال اخیر ۸۱ ایستگاه به تعداد ایستگاههای شهر افزوده شده و طول آنها هم تقریبا دو برابر شده است. برنامهای که مسئولین مسکو برای گسترش این سیستم حملونقل در روسیه دارند، گسترش آن به بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر است.
زیباترین ایستگاه های مترو مسکو
- ایستگاه مترو مایاکوفسکایا
- ایستگاه مترو نووسلوبودسکایا
- ایستگاه مترو نووکوزنتسکایا
- ایستگاه مترو راسکازووکا
- ایستگاه مترو اسلاویانسکی بولوار
- ایستگاه مترو میدان انقلاب
- ایستگاه مترو الکتروزوودسکایا
- ایستگاه مترو کومسومولسکایا
- ایستگاه مترو کییفسکایا
- ایستگاه مترو پراسپکت میرا
۱. ایستگاه مترو مایاکوفسکایا
ایستگاه مترو مایاکوفسکایا (Mayakovskaya Metro Station) بهعنوان یکی از قدیمیترین و زیباترین ایستگاه های مترو در مسکو در سال ۱۹۳۸ افتتاح شد. این مترو متعلق به دوران حاکمیت استالین بوده که به سبک آرت دکو طراحی شده است. طاقهای ایستگاه از جنس فولاد ضدزنگ و کف در طرح اشکال هندسی با سنگ مرمر ساخته شدهاند. ۳۴ فرورفتگی در سقفها وجود دارد که از مجموعه موزاییکهایی با عنوان «یک روز از زندگی اتحاد جماهیر شوروی» که اشاره به سیستم هوانوردی روسیه دارد، تشکیل شده است. کاملکننده شکوه و زیباییهای ایستگاه مترو مایاکوفسکایا، لامپهای دایرهای هستند که ظاهری شبیه به لوستر دارند. این ایستگاه مترو در نمایشگاه جهانی نیویورک در سال ۱۹۳۹ جایزه بزرگ را کسب کرد.
۲. ایستگاه مترو نووسلوبودسکایا
جذابیت ایستگاه مترو نووسلوبودسکایا (Novoslobodskaya Metro Station) در قابهای تزئینی شیشهای و رنگی بوده که بر روی ستونهای آن قرار گرفته است. قابهایی با طرح اشکال هندسی که در پشت آنها چراغهایی تعبیه شده که باعث زیبایی دوچندان این ایستگاه مترو میشود. کف ایستگاه را با موزاییکهایی از جنس گرانیت با طرح شطرنجی پوشاندهاند و در بخش انتهایی ایستگاه هم یک قاب بزرگ با مضمون «صلح جهانی» قرار گرفته است.
۳. ایستگاه مترو نووکوزنتسکایا
ایستگاه مترو نووکوزنتسکایا (Novokuznetskaya Metro Station) در روزهای جنگ جهانی دوم، به افتخار قدرت و شجاعت سربازان شوروی ساخته شده است. این مترو را با الهام از معبد رومی با نیمکتهایی از جنس سنگ مرمر و کف آن هم از سنگهای مرمری در رنگهای مختلف ساختهاند. حاشیههای دیوارهها با حکاکیهایی از سربازان و نشانههای جنگ تزئین شدهاند. هفت موزاییک که تصویری از قهرمانان جنگی روسی هستند هم بر روی سقف نصب شدهاند.
۴. ایستگاه مترو راسکازووکا
ایستگاه مترو راسکازووکا (Rasskazovka Metro Station) میراث ادبی روسیه را به نمایش میگذارد. دیوارهای این مترو را نام نویسندگان و شاعران برجسته روس پوشاندهاند و در بخشهای دیگر از دیوارهها قفسههایی با کتابهای معروف تزئین شدهاند. ستونهایی که در بخشهای میانی ایستگاه راسکازووکا قرار گرفتهاند با کشوهایی تزئین شده که هر یک دارای یک کد QR و نام نویسنده هستند. مسافران با استفاده از این کدها میتوانند کتابهای متعلق به هر کشو را دانلود کنند. این ایستگاه دور از مرکز شهر مسکو قرار گرفته اما ورود به آن مانند سفری به آینده است و بازدید از آن را نباید از دست داد.
۵. ایستگاه مترو اسلاویانسکی بولوار
ایستگاه مترو اسلاویانسکی بولوار (Slavyansky Bulvar Metro Station) با الهام از متروهای پاریس ساخته شده است. ایستگاهی به شکل یک منحنی که عناصری از هنر نو را در گوشهوکنار خود جای داده است. لامپهای ظریف، تزئیناتی با برگهای گل که نام این مترو را نمایش میدهند در کنار پیچکهایی که بخشهای مختلفی از سقف را پوشاندهاند، همگی در کنار هم به خوبی توانستهاند یکی از زیباترین ایستگاه های مترو مسکو را خلق کنند.
۶. ایستگاه مترو میدان انقلاب
ایستگاه مترو میدان انقلاب (Ploshchad Revolutsii Metro Station) در نزدیکی میدان سرخ و کرملین واقع شده است. ایستگاهی با سالنهای باشکوه که از ۸۰ مجسمه برنزی که مردان و زنان انقلابی روسیه را به تصویر میکشد، تشکیل شده است. ستونهای قرمز مرمرین در طول سالن قرار گرفته و موزاییکی به افتخار سیامین سالگرد انقلاب اکتبر هم در بخش بالایی باجه فروش بلیت نصب شده است. یکی از مجسمههای برنزی که در این ایستگاه گذاشته شده، مجسمه «نگهبان در کنار یک سگ» است. افسانهها و باور عموم بر این بوده که لمس بینی این سگ میتواند اتفاقات خوبی را به دنبال داشته باشد.
۷. ایستگاه مترو الکتروزوودسکایا
نام ایستگاه مترو الکتروزوودسکایا (Elektrozavodskaya Metro Station) اشارهای به کارخانههای لامپ نزدیک به این ایستگاه دارد. باجه بلیتفروشی این ایستگاه با مدالهایی از مایکل فارادی، میخاییل لومونوسوف، الکساندر پوپوف و دیگر مشاهیر تزئین شده است. دیوارههای سالن اصلی با سنگهای مرمری پوشانده شدهاند و لایههای آمونیت و ناتیلوس متعلق به دوره ژوراسیک در بخشهای بالایی برخی از ستونها دیده میشود. چیدمان ۳۱۸ لامپ ایستگاه الکتروزوودسکایا از زیباترین بخشهای این فضا است که به شکلی جذاب در کنار هم قرار گرفتهاند.
۸. ایستگاه مترو کومسومولسکایا
ایستگاه مترو کومسومولسکایا (Komsomolskaya Metro Station) یکی دیگر از قدیمیترین ایستگاه های مترو مسکو متعلق به سال ۱۹۳۵ است که دروازه ورود به پایتخت روسیه محسوب میشود؛ نمونهای باشکوه از معماری دوران استالین که سنگکاریهای زیبا و چشمنواز در ستونها و دیوارههای آن خواهید دید. علاوهبر ستون و لوسترهای مرمرین، موزاییکهایی به یاد چهرههای برجسته و تاثیرگذار روسیه مانند الکساندر نوسکی، مینین و پوژارسکی، میخائیل کوتوزوف و لنین در سالن این مترو وجود دارد.
۹. ایستگاه مترو کییفسکایا
ایستگاه مترو کییفسکایا (Kievskaya Metro Station) در تاریخ ۱۴ مارس ۱۹۵۴ افتتاح شد. ایستگاهی با طراحی باشکوه و خیرهکننده که نشانهای از دوستی اوکراین و روسیه است. نام این مترو از ایستگاه راهآهنی که در نزدیکی آن قرار دارد، گرفته شده است. تزئینات جذاب و ظرافتی که در سنگکاریهای گوشهوکنار سالنهای این ایستگاه به چشم میخورد، هنر دست معماران اوکراینی است که توانسته رضایت بسیاری از بازدیدکنندگان را به دنبال داشته باشد.
۱۰. ایستگاه مترو پراسپکت میرا
یکی از خطوط متروی مسکو معروف به «خط حلقه» است که در دوره استالین راهاندازی شد. ایستگاه مترو پراسپکت میرا (Prospekt Mira Metro Station) یکی از ایستگاههای خط حلقه بوده که در ۳۰ ژانویه سال ۱۹۵۲ افتتاح شد؛ مکانی که تا ۲۰ ژوئن سال ۱۹۶۶ باغ گیاهشناسی نامیده میشد. دلیل این امر، تزئینات و طراحی فضای داخلی ایستگاه است که اشاره به توسعه کشاورزی در زمان اتحاد جماهیر شوروی دارد. ستونهای مترو پراسپکت میرا با سنگهای مرمر به رنگ روشن و نقشونگارهای برجسته اثر مجسمهساز معروف «موتوویلوو» (G. I. Motovilov) تزئین شده است. در بخش دیگری از سالن هم یک قاب لاجوردی معروف به «مادران جهان» اثر «کوزنستوو» (A. N. Kuznetsov) قرار گرفته است.
نکاتی برای بازدید از ایستگاه های مترو مسکو
ساعت کاری متروهای مسکو معمولا از ۵:۳۰ صبح تا ۱ بامداد است. با این حال، زمان دقیق شروع به کار هر ایستگاه ممکن است با توجه به ورود اولین قطار کمی متفاوت باشد. در بسیاری از قطارهای ایستگاه های مترو در مسکو، اینترنت رایگان با نام MT_FREE ارائه میشود. استفاده از مترو در مسکو یکی از سریعترین و کارآمدترین روشها برای رفتوآمد در شهر محسوب میشود؛ اما بهخاطر جابهجایی حجم زیاد مسافر، در طول روز اغلب شلوغ و مملو از مسافر است؛ بنابراین، اگر تنها با هدف بازدید از زیباییهای این فضا میروید، ساعات پایانی شب زمان بهتر و خلوتتری است.
در طول جنگ جهانی دوم، زمانی که از متروهای مسکو بهعنوان پناهگاه ساکنین شهر و مهمات جنگی استفاده میشد، در این ایستگاهها مجموعا ۲۱۳ نوزاد به دنیا آمدند. افسانهها و باورهایی درباره ایستگاه های مترو مسکو وجود دارد؛ برخی بر این باورند که روح زندانیان دوره حکومت استالین که در جریان ساختوساز این متروها از دنیا رفتهاند، برای همیشه درون قطارها حبس شدهاند. عکسبرداری در ایستگاه های مترو مسکو قانونی است و میتوانید در سفر خود به پایتخت رنگارنگ روسیه، از این اثر هنری باشکوه تصاویری زیبا ثبت کنید.
حقایق جالب درباره ایستگاه های مترو مسکو
- اولین اشارات به ساخت این مترو به سال ۱۸۷۵ باز میگردد. صحبتهای رسمی در مورد پروژه در سال ۱۹۰۲ صورت گرفت اما شورای شهر به درخواستهای معمارهایی که پیشنهاد طرح را داده بودند جواب منفی داد. درنتیجه ساخت مترو در سال ۱۹۳۱ بعد از روی کار آمدن اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد. ۱۳ ایستگاه اول در ۱۵ می ۱۹۳۵ افتتاح شد.
- متروی مسکو یکی از شلوغترین متروهای شهری در تمام دنیا است. تا سال ۲۰۱۴ جمعیتی به اندازه ۲/۴ میلیارد نفر از این مترو استفاده کردهاند. در طول ۸۰ سال گذشته بیش از ۱۴۵ میلیارد سفر در این مترو انجام شده است.
- شهر مسکو رکورددار سرموقع رسیدن قطارهای ورودی و خروجی است. طبق گفته سازمان حملونقل مسکو بیش از ۹۹٪ مواقع، قطارها سرموقع میرسند. این آمار با توجه به زمان توقف ۹۰ ثانیهای قطارها بسیار جالب توجه است.
- متروی مسکو را زیباترین متروی جهان میدادند. ۴۴ ایستگاه از ۲۰۰ ایستگاه آن جزو میراث فرهنگی ثبت شده است.
- گمان میرود که سنگهای به کار رفته در اثر تاریخی «سرپوخوف» (Serpukhov) متعلق به قرون ۱۶ و ۱۷ میلادی که در سال ۱۹۳۴ تخریب شد در ساخت مترو به کار رفته باشد. همچنین ادعا میشود که مرمرهای ساختمان کلیسای جامع مسکو که در سال ۱۹۳۱ تخریب شد هم در ساخت مترو استفاده شده است.
- در ۲۰ سال اول، این مترو به نام «لازار کاگانویچ» (Lazar Kaganovich) افسر شوروی که مسئول ساخت مترو بود، شناخته میشد. در سال ۱۹۵۵ نام مترو به «ولادیمیر لنین» تغییر کرد.
- زمانی که حملات هوایی آلمان شدید میشد، فروشگاهها و سالنهای سلمانی در ایستگاه برقرار میشدند. حتی ایستگاه متروی «کورسک» (Kurskaya) یک کتابخانه هم داشت. در سالگرد انقلاب ۶ اکتبر ۱۹۴۱ روسیه، ایستگاه «مایاکاوسکایا» (Mayakovskaya) تبدیل به محل مراسمهای رسمی شوروی میشد و استالین نطقهای خود در مورد شکست فاشیستها را مطرح میکرد.
- در طول جنگ جهانی دوم، ساختوساز مترو متوقف نشد و ۷ ایستگاه جدید ساخته شد.
- در طول حملات هوایی جنگ جهانی دوم متروی مسکو مثل دیگر متروهای شهرهای اروپا تبدیل به پناهگاههای ضدبمب شده بود. نیممیلیون نفر در مترو پناه گرفته بودند. زنان و کودکان در واگنهای مترو که کنار ایستگاه قرار داشتند میخوابیدند.
- در رابطه با خط دایرهای در نقشهی متروی مسکو، افسانههایی وجود دارند. این افسانهها اشاره میکنند که استالین فنجان قهوهی خود را روی نقشه مترو گذاشت و این فنجان یک لکه دایرهای را ایجاد کرد. استالین با نشان دادن این دایره به سازندگان دستور ساخت چنین دایرهای را داد.
- در سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ در طول تعمیر ایستگاه متروی «کورسک» (Kurskaya) سنگ نوشته اصلی روی یکی از ورودیهای این ایستگاه دوباره بازسازی شد که شامل بخشی از سرود شوروی در سال ۱۹۴۴ بود (استالین وفاداری را برای مردم به ارمغان آورد، او ما را به سمت تلاش و قهرمانی رهنمون کرد). ظهور دوباره این سنگ نوشته باعث ایجاد یک سری تظاهرات از سوی برخی گروههای حفظ حقوق بشر شد. بعضی از آنها اعلام کردند که قصد دارند این ایستگاه را تحریم کنند.
- قطارهایی که از خطوط شعاعی به ایستگاههای مرکزی میرود توسط صدای یک مرد اعلام میشود این در حالی است که قطارهایی که از ایستگاههای مرکزی حرکت میکند توسط صدای یک خانم اعلام میشود. در خطوط شعاعی در صورت حرکت قطار در جهت عقربههای ساعت، یک مرد و در خلاف جهت عقربههای ساعت نام ایستگاهها توسط یک زن اعلام میشود.
- نام تعدادی از ایستگاهها چندین مرتبه تغییر کرده است. رکورددار این تغییر نام، ایستگاه «پارک الکساندروفسکی» (Alexandrovsky Sad) است که فاصلهی زیادی با کاخ «کرلمین» ندارد. نامهای قبلی این ایستگاه «کمینترن» (Comintern)، «ایمنی کمنترنا» (Imeni Kominterna) و «اولیتسا کمنترنا» (ulitsa Kominterna) بوده است. در سال ۱۹۹۰ نیز به مدت چند روز با نام «وازویسیونکا» (Vozdvizhenka) شناخته میشد.
- در یکی از ایستگاه های متروی مسکو چشمهای وجود دارد. این چشمه بین ایستگاههای «ایلیچیا» (Ilyicha) و «ریمسکاییا» (Rimskaya) قرار گرفته است.
- متروی مسکو دارای اولین ایستگاهی است که روی یک پل قرار دارد و ایستگاه «وارابیاوی گاری» (Vorobyovy Gory) تنها نوع از خودش در مسکو است. این ایستگاه برای تعمیرات به مدت ۱۹ سال (۱۹۸۳-۲۰۰۲) بسته بود.
- در ۵ سال گذشته در ۱۵ام ماه می به افتخار سالگرد تأسیس مترو کنسرتی در داخل مترو برگزار میشود. آکوستیک فوقالعاده باعث شده تا این مترو مکان بسیار خوبی برای برگزاری کنسرت شود.
- در سال ۲۰۱۵ اعلام شد که مترو به یک سیستم هوشمند مجهز میشود تا آمار خودکشی و تصادف را پایین بیاورد. رسانهها گزارش میدهند که مردم مترو را برای پایان دادن به زندگی خود انتخاب میکنند. سنسورهای مخصوصی وجود دارد که رانندهها را وقتی افراد از روی ریل عبور میکنند، مطلع میسازد.
- در سالهای اخیر برنامهای جاهطلبانه برای توسعه متروی مسکو در نظر گرفته شده است. تا سال ۲۰۲۰ طول متروی مسکو نسبت به سال ۲۰۱۱ تا ۱/۵ برابر رشد کند و به ۱۶۰ کیلومتر خواهد رسید. برنامهای برای بازگشایی ۶۰ ایستگاه جدید هم وجود دارد.
پرسشهای متداول
{{totalCount}} دیدگاه