آکروپولیس؛ میراث جهانی درخشان یونان

آکروپولیس یونان برجسته ترین و کامل ترین مجموعه یادمان های باستانی این کشور است که خوشبختانه هنوز هم بخش عظیمی از آن باقی مانده است.

آیا می‌دانید که آکروپولیس از جاهای دیدنی اروپا، باستانی‌ترین و برجسته‌ترین جاذبه تاریخی یونان، چگونه به یکی از نمادهای جهانی فرهنگ و هنر تبدیل شده است؟ این تپه باستانی که در قلب آتن واقع شده، نه‌تنها مرکز قدرت سیاسی و مذهبی یونان باستان بوده، بلکه همچنان با معابد شگفت‌انگیز و یادمان‌های تاریخی خود، داستان‌های زیادی از دوران طلایی تمدن یونان را روایت می‌کند. در این مقاله، به بررسی اهمیت تاریخی و فرهنگی آکروپولیس یونان خواهیم پرداخت و نگاهی به نقش آن در شکل‌گیری هنر و تفکر غربی خواهیم انداخت. اگر قصد سفر با تور یونان و شهر آتن به قصد بازدید از آکروپولیس یونان را دارید تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

فهرست مطالب

• آکروپولیس کجاست؟
• چگونه به آکروپولیس برسیم؟
• معرفی آکروپولیس یونان
• تاریخچه آکروپولیس یونان
• معماری منحصربه فرد آکروپولیس یونان
• حال وروز امروز آکروپولیس آتن
• بهترین زمان بازدید از آکروپلیس

آکروپولیس کجاست؟

سازه آکروپولیس بر فراز تپه‌ای سنگی به ارتفاع ۱۵۰ متر از سطح دریا و در مرکز شهر آتن پایتخت کشور یونان قرار دارد.

چگونه به آکروپولیس برسیم؟

برای رسیدن به آکروپولیس آتن، می‌توانید از گزینه‌های زیر استفاده کنید:

مترو

• خط ۱ (سبز): در ایستگاه مترو Monastiraki پیاده شوید و پس از یک پیاده‌روی کوتاه به آکروپولیس خواهید رسید. این ایستگاه به‌دلیل نزدیکی به مرکز شهر و جاذبه‌های دیگر، یکی از ایستگاه‌های اصلی است.
• خط ۳ (آبی): در ایستگاه Syntagma پیاده شوید و با استفاده از خط 1 به ایستگاه Monastiraki بروید. از آن‌جا به‌راحتی می‌توانید تا آکروپولیس پیاده‌روی کنید.

اتوبوس

چندین خط اتوبوس به نزدیکی آکروپولیس می‌روند. خطوطی مانند X95  که از فرودگاه به ایستگاه Syntagma سرویس‌دهی دارند، می‌توانند به شما کمک کنند تا به مرکز شهر نزدیک شوید و سپس تا آکروپولیس پیاده‌روی کنید.

تاکسی

استفاده از تاکسی یک گزینه راحت و سریع است. تاکسی‌ها می‌توانند شما را مستقیماً به ورودی آکروپولیس یا نزدیک‌ترین نقطه به آن برسانند.

پیاده‌

اگر در مرکز شهر آتن هستید، پیاده‌روی به آکروپولیس می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد. مسیرهای پیاده‌روی به‌خوبی مشخص شده‌اند و شما می‌توانید از مناظر شهری لذت ببرید.

اتوبوس گردشگری

برخی از اتوبوس‌های گردشگری که به جاذبه‌های مختلف شهر خدمات‌رسانی می‌کنند، در نزدیکی آکروپولیس نیز توقف می‌کنند. البته با توجه به موقعیت مکانی و وسایل نقلیه عمومی در دسترس، می‌توانید گزینه‌ای را انتخاب کنید که برای شما مناسب‌تر باشد. 

معرفی آکروپولیس یونان

آکروپولیس آتن برجسته‌ترین و کامل‌ترین مجموعه یادمان‌های باستانی یونان بوده که خوشبختانه هنوز هم بخش عظیمی از آن باقی مانده است. این مجموعه روی تپه‌ای با ارتفاع متوسط (۱۵۶ متر) واقع شده و در حوضه شهر آتن قرار دارد. ابعاد کلی این مجموعه تقریباً ۱۷۰ در ۳۵۰ متر است. این تپه به‌ جز از سمت غربی، از هر طرف سنگلاخی و شیب‌دار بوده و در بالا دارای سطحی تقریباً مسطح است. دیوارهای مستحکم این تپه را برای بیش از ۳۳۰۰ سال احاطه کرده‌اند. اولین دیوار در سده ۱۳ قبل از میلاد ساخته شد و اقامتگاه فرمانروای محلی مایسنیایی را در بر می‌گرفت. در سده هشتم قبل از میلاد، آکروپولیس به تدریج دارای وجهه مذهبی شد و با استقرار آیین پرستش آتنا، الهه حامی شهر، به معبدی مهم تبدیل شد. این مکان مقدس در دوره آرکائیک (اواسط سده ۶ تا اوایل سده ۵ قبل از میلاد) به اوج خود رسید.

در سده پنجم قبل از میلاد، آتنی‌ها که پس از پیروزی بر ایرانیان به قدرت رسیده بودند، برنامه‌ریزی گسترده‌ای را تحت رهبری سیاست‌مدار بزرگ، پریکلس، به اجرا گذاشتند که شامل ساخت تعداد زیادی از بناها از جمله پارتنون، ارختئوم، پروپیلیا و معبد آتنا نیکه بود. این بناها توسط گروهی برجسته از معماران (مانند ایکتینوس، کالیکراتس، منسیکلس) و مجسمه‌سازان (مانند فیدیاس، آلکامنس، آگوراکریتوس) توسعه یافتند که این تپه سنگی را به مجموعه‌ای منحصربه‌فرد تبدیل کرده و سبب ظهور اندیشه و هنر کلاسیک یونانی شدند. بر روی این تپه، دموکراسی، فلسفه، تئاتر، آزادی بیان و عقیده متولد شد و تا به امروز پایه‌های فکری و معنوی جهان معاصر و ارزش‌های آن را فراهم می‌کند. بناهای آکروپولیس که تقریباً بیست‌وپنج قرن از جنگ‌ها، انفجارها، بمباران‌ها، آتش‌سوزی‌ها، زلزله‌ها، غارت‌ها، مداخلات و تغییرات جان سالم به در برده‌اند، به تمدن‌ها، اسطوره‌ها و مذاهبی که در طول زمان در یونان شکوفا شدند، خدمت کرده‌اند.

تاریخچه آکروپولیس یونان

آکروپولیس آتن یکی از مهم‌ترین مکان‌های فرهنگی جهان است که نمادی از میراث غنی یونان باستان محسوب می‌شود. این مکان بر فراز یک تپه سنگی بالای شهر آتن قرار دارد و شامل چندین سازه باستانی است که از نظر تاریخی و معماری اهمیت زیادی دارند.

تاریخچه اولیه

تاریخ آکروپولیس به دوره نوسنگی (حدود ۴۰۰۰-۳۰۰۰ قبل از میلاد) بازمی‌گردد، زمانی که این منطقه برای اولین بار مسکونی شد. با گذشت زمان، آکروپولیس از یک سکونتگاه ساده به یک مجموعه مستحکم تبدیل شد که هم به‌عنوان مرکز مذهبی و هم به‌منظور یک دژ به کار می‌رفت.

دوران میسنی (۱۶۰۰-۱۱۰۰ قبل از میلاد)

در دوره میسنی، آکروپولیس به‌عنوان یک دژ شاهانه مورد استفاده قرار می‌گرفت. احتمالاً یک مجتمع بزرگ از کاخ‌ها در آن‌جا وجود داشته که با دیوارهای عظیم سیکلوپی احاطه شده بود؛ برخی از بقایای آن هنوز قابل مشاهده است. این دوره آغاز تحول آکروپولیس به یک مکان مقدس است.

دوره کهن (۸۰۰-۵۰۰ قبل از میلاد)

در دوره کهن، معابد اولیه‌ای در آکروپولیس ساخته شد که به خدایان یونان، به‌ویژه آتنا (الهه محافظ شهر) اختصاص داشتند. آکروپولیس به مرکز زندگی مذهبی آتن تبدیل شد. با این حال، بسیاری از این سازه‌های اولیه در جریان حمله ایرانیان در سال ۴۸۰ قبل از میلاد نابود شدند.

دوره کلاسیک (قرن ۵ قبل از میلاد)

آکروپولیس در دوره کلاسیک، به‌ویژه تحت رهبری پریکلس در اواسط قرن ۵ قبل از میلاد، به اوج معماری و جایگاه فرهنگی خود رسید. پس از جنگ‌های ایران و یونان، پریکلس یک برنامه ساخت‌وساز بزرگ را برای بازسازی و تجلیل از آکروپولیس آغاز کرد که آن را به شاهکار امروزی تبدیل کرد.

دوره های هلنیستی و رومی

در دوره‌های هلنیستی (۳۲۳-۳۱ قبل از میلاد) و رومی (۳۱ قبل از میلاد تا ۳۳۰ میلادی)، آکروپولیس به‌عنوان یک مکان مذهبی مهم به کار خود ادامه داد. حاکمان و امپراتوران مختلف تغییراتی در آن ایجاد کردند، اما سازه‌های اصلی دوره کلاسیک عمدتاً دست نخورده باقی ماندند.

دوره های بیزانسی، عثمانی و مدرن

آکروپولیس در دوره بیزانس دستخوش تغییرات مختلفی شد و برخی معابد به کلیساهای مسیحی تبدیل شدند. در دوران حکومت عثمانی، پارتنون به یک مسجد تبدیل شد. این مکان در سال ۱۶۸۷ در جریان محاصره آتن توسط ونیزی‌ها، هنگامی که انفجاری بخشی از پارتنون را نابود کرد، آسیب زیادی دید.

از قرن ۱۹ تا امروز

پس از استقلال یونان در قرن ۱۹، تلاش‌هایی برای بازسازی آکروپولیس و بازگردانی شکوه باستانی آن آغاز شد. حفاری‌های باستان‌شناسی و پروژه‌های مرمت از آن زمان تا به امروز ادامه داشته است. امروز، آکروپولیس یک سایت میراث جهانی یونسکو و نمادی از تمدن یونان باستان است.

آکروپولیس همچنان میلیون‌ها بازدیدکننده را هر ساله به خود جذب می‌کند که برای تحسین سازه‌های باستانی آن و قدردانی از میراث پایدار یونان باستان به آن‌جا می‌آیند.

معماری منحصربه فرد آکروپولیس یونان

معماری آکروپولیس آتن نشان‌دهنده مهارت هنری و مهندسی یونان باستان به‌ویژه در دوره کلاسیک است. آکروپولیس به‌دلیل تناسبات هماهنگ، طراحی نوآورانه و استفاده از تکنیک‌های پیشرفته ساخت‌وساز شهرت دارد. سازه‌های اصلی آکروپولیس، به‌ویژه آن‌هایی که تحت رهبری پریکلس در قرن ۵ قبل از میلاد ساخته شدند، اوج دستاوردهای معماری یونان باستان را به نمایش می‌گذارند.

پارتنون

پارتنون، که توسط معماران ایکتینوس و کالیکراتس در سال‌های ۴۴۷ تا ۴۳۲ قبل از میلاد ساخته شده است، به سبک دوریک و با استفاده از سنگ مرمر پنتلیک ساخته شده و بزرگ‌ترین و نمادین‌ترین معبد آکروپولیس محسوب می‌شود که به آتنا پارتنوس، الهه حامی آتن، اختصاص یافته است. این بنا با ستون‌های ساده اما باوقار خود شناخته می‌شود و دارای یک پلان مستطیلی است که در دو طرف کوتاه‌تر، هشت ستون و در دو طرف بلندتر، هفده ستون دارد (طراحی پریپترال). معماری بخش بالایی معبد شامل نقش ‌برجسته‌های مجسمه‌ای شکل است و داخل معبد، مجسمه بزرگ آتنا پارتنوس که توسط فیدیاس ساخته شده بود، قرار داشت.

ارختئوم

ارختئوم، که احتمالاً توسط معمار منسیکلس بین سال‌های ۴۲۱ تا ۴۰۶ قبل از میلاد ساخته شده است، به سبک ایونیک و با استفاده از سنگ مرمر پنتلیک و سنگ آهک سیاه بنا شده است. این معبد نامتقارن به‌دلیل پیچیدگی و طراحی منحصربه‌فرد خود شناخته می‌شود و برای نگهداری چندین آثار و زیارتگاه‌های مذهبی باستانی، از جمله درخت مقدس زیتون آتنا و مقبره شاه ارختئوس ساخته شده است. مشهورترین ویژگی این معبد، ایوان کایریاتیدها است که در آن شش مجسمه زنانه به‌عنوان ستون‌های نگهدارنده عمل می‌کنند. این کایریاتیدها از شاهکارهای مجسمه‌سازی یونانی به شمار می‌آیند و طراحی کلی معبد با فاصله گرفتن از تقارن سنتی معابد یونانی، به هدف چندمنظوره آن اشاره دارد.

پروپیلیا

پروپیلیا، که توسط معمار منسیکلس بین سال‌های ۴۳۷ تا ۴۳۲ قبل از میلاد ساخته شده است، به سبک دوریک و ایونیک و با استفاده از سنگ مرمر پنتلیک ساخته شده است و به‌عنوان ورودی بزرگ آکروپولیس عمل می‌کند. ساختمان مرکزی دارای یک ایوان بزرگ با شش ستون دوریک است، در حالی که سالن داخلی با دو بال جانبی قرار گرفته که هر کدام دارای ستون‌هایی از سبک ایونیک هستند. طراحی پروپیلیا به‌گونه‌ای است که به ‌طور هوشمندانه با زمین ناهموار آکروپولیس سازگار شده و یک دروازه بزرگ و دعوت‌کننده ایجاد می‌کند که ورود به منطقه مقدس را شکل می‌دهد.

معبد آتنا نیکه

معبد آتنا نیکه که توسط معمار کالیکراتس بین سال‌های ۴۲۷ تا ۴۲۴ قبل از میلاد ساخته شده است، به سبک ایونیک و با استفاده از سنگ مرمر پنتلیک ساخته شده و یک سازه کوچک و زیبا است که در بالای تپه جنوبی-غربی آکروپولیس واقع شده است. این معبد به آتنا به‌عنوان الهه پیروزی (نیکه) اختصاص دارد و به سبک تتراستایل طراحی شده است، به این معنا که دارای چهار ستون در جلو و عقب است. با وجود اندازه کوچک خود، این معبد به‌دلیل تناسبات هماهنگ و فریزهای تفصیلی که صحنه‌های پیروزی و نبردها را به تصویر می‌کشد، برجسته است. مکان و طراحی این معبد نقش آن را به‌عنوان یک یادبود پیروزی‌های نظامی آتنی تأکید می‌کند.

تئاتر دیونوسوس

تئاتر دیونوسوس، که در دامنه جنوبی آکروپولیس آتن واقع شده است، یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین تئاترهای باستانی یونان به شمار می‌آید. این تئاتر در اوایل سده پنجم قبل از میلاد ساخته شد و به‌عنوان محل برگزاری جشنواره‌های تئاتری دیونوسوس شناخته می‌شود. تئاتر دیونوسوس با ظرفیت حدود ۱۷۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ نفر، دارای طراحی خاصی است که به بهبود صدا و دید تماشاگران کمک می‌کند و به‌‌عنوان مرکز فرهنگی و هنری آتن باستان، نقش مهمی در برگزاری نمایش‌های تراژدی و کمدی ایفا کرده است.

این تئاتر در طول تاریخ چندین بار بازسازی شده و به‌عنوان یک اثر باستانی مهم در دوران معاصر نیز مورد توجه قرار دارد. باستان‌ شناسان و پژوهش‌گران به ترمیم و حفاظت از این بنای تاریخی ادامه می‌دهند. تئاتر دیونوسوس امروز به‌عنوان یک جاذبه گردشگری برجسته، نمایانگر میراث فرهنگی و هنری یونان باستان و تأثیر آن بر تئاتر و هنر نمایشی مدرن است.

اودئون هيرودس آتيكوس

اودئون هيرودس آتيكوس یک آمفی‌تئاتر باستانی واقع در دامنه جنوبی تپه آکروپولیس در آتن، یونان است. این تئاتر در سال ۱۶۱ میلادی توسط هيرودس آتيكوس، فیلسوف و سخنور رومی، به یاد همسرش ساخته شد. سازه به شکل نیم‌دایره‌ای و به سبک روم باستان طراحی شده و ظرفیت حدود ۵٬۰۰۰ نفر را داشت. ساختار آن از سنگ مرمر بود و در زمان خود به‌عنوان محلی برای اجرای موسیقی، شعر، و سخنرانی‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت.

امروزه، اودئون هيرودس آتيكوس همچنان به‌عنوان یک مکان مهم برای برگزاری کنسرت‌ها و جشنواره‌ها، از جمله جشنواره آتن، استفاده می‌شود. این تئاتر با معماری باستانی و اهمیت تاریخی‌اش، یکی از جاذبه‌های توریستی برجسته آتن است که هر ساله تعداد زیادی بازدیدکننده را به خود جذب می‌کند.

معماران آکروپولیس با استفاده از نسبت‌های ریاضی و دقت هندسی، حس تعادل و هماهنگی را در طراحی سازه‌ها ایجاد کردند. هر بنا به دقت در مکانی قرار گرفته بود تا مجموعه‌ای منسجم و از نظر بصری خیره‌کننده شکل بگیرد و توپوگرافی تپه نیز در نظر گرفته شده بود. معماری آکروپولیس با هویت مذهبی و فرهنگی آتن باستان پیوند عمیقی دارد و همچنان به‌عنوان نمادی از تمدن یونان باستان باقی مانده است و بر طراحی مدرن تأثیرگذار است.

حال‌وروز امروز آکروپولیس آتن؛ میراث جهانی یونسکو

به‌دلیل اهمیت عظیم تاریخی، فرهنگی و هنری، آکروپولیس آتن در سال ۱۹۸۷ به‌عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شد. این مکان که خانه شاهکارهای معماری مانند پارتنون است، نمادی از تمدن کلاسیک یونان محسوب می‌شود، به‌عنوان زادگاه دموکراسی در نظر گرفته شده و نمایانگر نقش مرکزی یونان باستان در تاریخ جهان است.

به‌دلیل ارزش فرهنگی غنی آن، از جمله ارتباط آن با دموکراسی، تأثیر عمیق بر معماری غربی و سهم آن در هنر کلاسیک یونان، ثبت یونسکو به معنای تعهدی به حفاظت و نگهداری از میراث این بنای باستانی است. امروزه، آکروپولیس آتن یک نماد فرهنگی و تاریخی و یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری در این شهر است.

بهترین زمان بازدید از آکروپلیس

بهترین زمان برای بازدید از آکروپلیس در آتن، بهار (آوریل تا ژوئن) و پاییز (سپتامبر تا اکتبر) است. در این فصول، هوا معتدل و دل‌پذیر بوده و ازدحام جمعیت کمتر از تابستان است، که به شما امکان می‌دهد از تجربه بازدید خود بیشتر لذت ببرید. در این زمان، طبیعت اطراف آکروپلیس نیز زیباتر است و می‌توان از مناظر دیدنی و گل‌های بهاری یا رنگ‌های پاییزی دیدن کرد.

در تابستان (ژوئیه و اوت)، آکروپلیس بسیار شلوغ و هوا بسیار گرم است، نکته‌ای که ممکن است تجربه بازدید را سخت کند. اگر قصد دارید در تابستان از آکروپلیس بازدید کنید، بهتر است در ساعات اولیه صبح یا اواخر بعدازظهر بروید تا از گرمای شدید و ازدحام جمعیت اجتناب کنید.