دریاچه بایکال کجاست و چه دیدنی هایی دارد؟

دریاچه بایکال قدیمی ترین و عمیق ترین دریاچه آب شیرین جهان است که رازهای بی شماری دارد.

تصور کنید در ساحل دریاچه‌ای ایستاده‌اید که حداقل ۲۰ میلیون سال از زمان پیدایش آن می‌گذرد. دریاچه‌ای با آب شیرین که در عین‌حال یکی از عمیق‌ترین دریاچه‌های جهان است و حدود ۲۰ درصد از آب شیرین غیرمنجمد کره زمین را در خودش جای داده است. بله، اینجا «دریاچه بایکال» (Lake Baikal) است! شگفت‌انگیزترین دریاچه آب شیرین جهان که در قلب سیبری در کشور روسیه و در یکی از سردترین نقاط زمین قرار دارد. این دریاچه قدیمی‌ترین، عمیق‌ترین و حجیم‌ترین دریاچه آب شیرین مایع در سراسر سیاره زمین است!

اگر مسافر تور روسیه هستید و مشتاقید تا درباره دریاچه بایکال بیشتر بدانید تا آخر این مطلب همراه ما باشید.

دریاچه بایکال کجاست

دریاچه بایکال با وسعت ۳.۱۵ میلیون هکتار در جنوب‌شرقی سیبری، بین «جمهوری بوریاتیا» (Buryatia) و «استان ایرکوتسک» (Irkutsk) روسیه، قرار دارد. این دریاچه قدیمی‌ترین دریاچه آب شیرین روی زمین است و تخمین زده می‌شود که حدود ۲۵ میلیون سال سن دارد. دریاچه بایکال همچنین ۲۰ درصد از کل ذخیره آب شیرین مایع جهان را در خود جای داده است. قدمت و انزوای این دریاچه آن را به یکی از غنی‌ترین و غیرمعمول ترین اکوسیستم‌های آب شیرین جهان تبدیل کرده است که جایگاه مهمی در مطالعه تکامل گونه‌های مختلف دارد. برای همین است که به دریاچه بایکال «گالاپاگوس روسیه» می‌گویند.

نحوه دسترسی به دریاچه بایکال

برای رسیدن به دریاچه بایکال بهتر است خود را به طولانی‌ترین شبکه راه‌آهن جهان برسانید: «راه‌آهن سراسری  سیبری» (Trans Siberian Railway). این شبکه ریلی با گذر از ۸۰ شهر و روستا و ۱۶ رودخانه، ظرف ۷ روز شما را از مسکو به جنوب‌شرقی‌ترین نقطه روسیه، یعنی شهر «ولادی وستوک» (Vladivostok) در همسایگی دریای ژاپن، می‌برد. این مسافت ۹۲۸۹ کیلومتری، هفت منطقه زمانی را در بر می‌گیرد که یک رکورد جهانی است!

اما قرار نیست شما ۷ روز با این قطار سفر کنید! ۲۰۷ کیلومتر از مسیر راه‌آهن سراسری سیبری در امتداد مرزهای دریاچه بایکال قرار دارد. قطارهای ترانس سیبری با سرعت ۱۲۸ کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کنند. این بدان معناست که عبور قطار از کنار دریاچه بایکال بیش از دو ساعت طول می‌کشد. بنابراین مطمئن باشید، زمان زیادی برای دیدن دریاچه خواهید داشت.

آیا نگران سفر با قطار در آب‌وهوای سیبری هستید؟ خوب حق دارید. دمای هوا منطقه بایکال در ژانویه از ۲۰- درجه سانتیگراد نیز فراتر می‌رود. اما خوشبختانه فضای داخلی قطار همیشه گرم و دلپذیر است و یک تخت دو طبقه مخصوص به خود را خواهید داشت. در طول سفر نیز قطار چندین‌بار در شهرهای کوچک و بزرگ توقف خواهد کرد و می‌توانید از مردم محلی چای، تخم‌مرغ آب‌پز، نان و ماهی دودی بخرید که یک غذای لذیذ مختص سیبری است.

عمق دریاچه بایکال

حجم دریاچه بایکال حدود ۳۱۵۰۰ کیلومترمربع است که برابر با حجم مجموع دریاچه‌های بزرگ آمریکای شمالی است. این دریاچه آب شیرین، ۶۳۶ کیلومتر طول و به‌طور متوسط ۷۹ کیلومتر عرض دارد. دریاچه بایکال عمیق‌ترین پهنه آبی قاره‌ای است و عمق آن به ۱۶۲۰ متر می‌رسد که ۳ برابر عمق دره گرند کانیون است! دریاچه بایکال از نظر مساحت نیز در رتبه هفتم جهان قرار دارد و نصف سطح دریاچه میشیگان است.

حجم آب دریاچه بایکال

اگر بخواهید همه آب‌های سطحی شیرین دنیا، از دریاچه‌ها و رودخانه‌ها گرفته تا نهرها، مرداب‌ها، موجودات زنده و حتی آب موجود در جو زمین، را بردارید و یکجا جمع کنید، به اندازه کافی آب خواهید داشت که یک مکعب تقریبا ۳۵کیلومتر مکعبی را پر کنید.

حالا اگر ۲۲ درصد این آب‌های شیرین را جدا کنید معادل آبی خواهد شد که در دریاچه بایکال قرار دارد. دریاچه بایکال بیش از هر دریاچه دیگری روی زمین آب شیرین دارد و اگر بخواهیم میزان آب موجود در آن را تخمین بزنیم باید بگوییم این دریاچه بیش از ۲۳هزار کیلومتر مکعب آب دارد. این آب حاوی دو برابر آب موجود در دریاچه سوپریور، پنج برابر آب دریاچه میشیگان، و بیش از مجموع آب همه دریاچه‌های بزرگ آمریکای شمالی است.

اسرار دریاچه بایکال

دریاچه بایکال، نگین سیبری و عمیق‌ترین دریاچه جهان، از دیرباز با افسانه‌ها و اسرار فراوانی درهم آمیخته شده است. این دریاچه باستانی که قدمتی بیش از ۲۵ میلیون سال دارد، همواره توجه انسان را به خود جلب کرده و ذهن‌ها را به سوی دنیای اسرارآمیز و ناشناخته‌ای کشانده است.

افسانه های هیولا و موجودات عجیب

یکی از مشهورترین افسانه‌های مرتبط با دریاچه بایکال، وجود هیولایی عظیم در اعماق آن است. بسیاری از مردم محلی داستان‌هایی از موجودی شبیه به اژدها یا مارمولک دریایی را نقل می‌کنند که گاه در سطح آب دیده شده و باعث وحشت ماهیگیران شده است. برخی معتقدند که این داستان‌ها ریشه در مشاهده برخی جانوران ناشناخته یا پدیده‌های طبیعی عجیب و غریب دارند، در حالی که برخی دیگر این افسانه‌ها را حاصل تخیلات و ترس‌های انسان می‌دانند.

گنجینه های پنهان در اعماق بایکال

افسانه دیگری که درباره دریاچه بایکال روایت می‌شود، وجود گنجینه‌های پنهان در اعماق آن است. برخی معتقدند که در جریان انقلاب روسیه، مقدار زیادی طلا و جواهر متعلق به خانواده سلطنتی رومانوف در این دریاچه پنهان شده است. این افسانه‌ها هر از چند گاهی توسط کاوشگران و ماجراجویان احیا می‌شوند و باعث ایجاد هیجان و کنجکاوی بسیاری می‌شود. با این حال، تاکنون هیچ مدرک قطعی مبنی بر وجود چنین گنجینه‌ای پیدا نشده است.

ارتباط با دنیای ارواح و نیروهای ماورایی

بسیاری از مردم محلی به این باورند که دریاچه بایکال دارای نیروی معنوی خاصی است و محل زندگی ارواح و موجودات ماورایی است. برخی از شمن‌ها و روحانیون محلی ادعا می‌کنند که می‌توانند با ارواح دریاچه ارتباط برقرار کرده و از آن‌ها درخواست کمک کنند. این باورها باعث شده است که دریاچه بایکال به مکانی مقدس برای بسیاری از مردم محلی تبدیل شود و مراسم و آیین‌های مختلفی در اطراف آن برگزار شود.

اسرار علمی و زیست شناسی

علاوه بر افسانه‌ها، دریاچه بایکال دارای اسرار علمی و زیست‌شناسی فراوانی نیز هست. این دریاچه قدیمی‌ترین و عمیق‌ترین دریاچه جهان است و دارای تنوع زیستی بسیار بالایی است. بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری که در این دریاچه زندگی می‌کنند، در هیچ جای دیگری یافت نمی‌شوند. دانشمندان هنوز بسیاری از اسرار این دریاچه را کشف نکرده‌اند و هر ساله کشفیات جدیدی در مورد آن صورت می‌گیرد.

دلیل اهمیت دریاچه بایکال

دریاچه بایکال قدیمی‌ترین دریاچه روی زمین و یکی از معدود اکوسیستم‌های آب شیرین غنی جهان است. دانشمندان مدت طولانی بر این باور بودند که موجودات زنده نمی‌توانند در یخ آب شیرین به حیات خود ادامه دهند مگر اینکه در حالت آنابیوس یا استراحت باشند. اما دریاچه بایکال یک سیستم توسعه یافته از منافذ و کانال‌های میکروسکوپی دارد که مملو از آب ذوب‌شده از یخ‌ها است. این کانال‌ها و منافذ بین کریستال‌های یخ و یخ‌های ذوب‌شده ایجاد شده‌اند و به‌همین دلیل موجودات زنده توانسته‌اند در آب شیرین دریاچه بایکال به حیات خود در دریاچه ادامه دهند.

از سوی دیگر، دریاچه بایکال مانند اقیانوس‌ها در درون خود چاه‌های گرمابی متعددی دارد که اشکال مختلف حیات از سطح تا اعماق دریاچه را امکان‌پذیر می‌کند. به‌همین دلیل تاکنون انواع مختلفی از جلبک‌ها و تک یاخته‌ها در بایکال یافت شده است. در یک کلام، دریاچه بایکال یک منبع موثق برای پاسخ به هزاران سوال درباره چگونگی تکامل حیات در زمین در طول تاریخ است.

رسوبات کف دریاچه بایکال در طی میلیون‌ها سال روی هم انباشته شده‌اند، مملو از اطلاعات مفید و واقعی است که نشان می‌دهد آب‌وهوای زمین چطور در ۷ میلیون سال اخیر تغییر کرده است. این دریاچه همچنین تنها دریاچه آب شیرین جهان است که مملو از ذرات کریستالی جامدی با نام «هیدرات‌ گازی» است.

جالب است بدانید، فرآیندهای زمین‌شناسی که موجب تشکیل این دریاچه شده است همان فرآیندهایی است که سبب شکسته‌شدن ابرقاره باستانی پانگه‌آ، ابرقاره عظیم دوران پیش از تاریخ، و تشکیل اقیانوس‌‌ها شده است. کف دریاچه بایکال بیش از یک کیلومتر پایین‌تر از سطح دریا است، اما دره کافتی که آن را ایجاد کرده است بسیار عمیق‌تر است. طبق تحقیقات انجام شده در دانشگاه آلاسکا، ارتفاع رسوبات کف دریاچه بایکال حدود ۷۰۰۰ متر است که کف کافت را به ۸ تا ۱۱ کیلومتر پایین‌تر از سطح دریا رسانده است. به‌همین دلیل کافت دریاچه بایکال، عمیق‌ترین کافت قاره‌ای در سیاره زمین است.

یک نکته قابل توجه دیگر آن است که کافت دریاچه بایکال جوان و فعال است. این یعنی با گذشت هر سال، عرض کافت تقریبا ۲ سانتی متر گسترش می‌یابد. شاید صدها میلیون سال بعد، دره کافتی که اکنون دریاچه بایکال نام دارد، به اقیانوس‌ها پیوسته و یک دریاچه آب شور شود.

دریاچه بایکال چند ساله است

مطالعات زمین‌شناختی دریاچه بایکال و بررسی آب و رسوبات آن نشان می‌دهد، این دریاچه بین ۲۵ تا ۳۰ میلیون سال قدمت دارد! برای اینکه بدانید این رقم تا چه اندازه شگفت‌انگیز است، بیشتر دریاچه‌های زمین نسبتا جوان هستند و کمتر از ۱۸۰۰۰ سال عمر دارند و در پایان آخرین عصر یخبندان شکل گرفته‌اند.

تنها ۲۰ دریاچه در سراسر جهان هستند که بیش از یک میلیون سال قدمت دارند. در این بین، تنها ۵ دریاچه روی زمین دریاچه‌ وجود دارد که احتمالا حدود ۱۰ میلیون سال قدمت دارند؛ می‌گوییم احتمالا و این یعنی هنوز شواهد کافی برای اثبات این نظریه وجود ندارد. اما شواهد پیرامون سن دریاچه بایکال آنقدر زیاد است که تقریبا شکی وجود ندارد که این دریاچه عظیم، قدیمی‌ترین دریاچه روی زمین است.

«دریاچه ایسیق‌کول» (Issyk-Kul) واقع در قرقیزستان و «دریاچه ماراکایبو» (Maracaibo) در ونزوئلا از دیگر دریاچه‌های بسیار قدیمی روی زمین هستند که هر دو دریاچه‌های آب شور هستند و سن هر دو نامشخصی است.  البته، «دریاچه زایسان» (Lake Zaysan) قزاقستان تنها دریاچه‌ای است که ممکن است قدیمی‌تر از دریاچه بایکال باشد، چراکه شواهد قابل‌توجهی وجود دارد که نشان می‌دهد قدمت این دریاچه به اواخر دوره کرتاسه، یعنی به بیش از ۶۵ میلیون سال پیش، بازمی‌گردد. با این حال، سن دقیق این دریاچه هنوز تعیین نشده است و دریاچه بایکال قدیمی‌ترین دریاچه جهان است که ابهامی در سن و سالش وجود ندارد.

نحوه پیدایش دریاچه بایکال

اگرچه تعداد دریاچه‌های باستانی روی زمین کم است  اما همه آن‌ها یک ویژگی مشترک دارند: همه این دریاچه‌ها حاصل حرکت صفحه‌های زمین است. هر جا که دو صفحه از پوسته زمین از یکدیگر فاصله بگیرند یک شکاف تشکیل می‌شود. با گذشت زمان، فرسایش این شکاف را عمیق‌تر و گودالی عظیم ایجاد می‌کند. این شکاف با گذر زمان با رسوب دیواره‌های شکاف یا اگر شرایط مناسب باشد، با آب شیرین پر می‌شود.

دریاچه بایکال نیز یکی از دریاچه‌های «تکتونیکی» یا «زمین ساختی» است. یعنی در اثر فرونشینی تدریجی پوسته زمین یا همان فروزمین به وجود آمده است. دریاچه بایکال محصول فاصله‌گرفتن صفحات پوسته زمین از یکدیگر است که به آن «کافت» یا «ریفت» (Rift) می‌گوییم. وقتی کافت پایین‌تر از سطح دریا تشکیل و با آب پر شود، یک دریاچه کافتی به‌وجود می‌آید.

 با وقوع زلزله‌ای شدید در سال ۱۸۶۲ میلادی، حدود ۲۰۰ کیلومترمربع از دلتای رود سلنگا در محل تلاقی با دریاچه بایکال، زیر آب رفت و خلیج جدیدی در دریاچه بایکال به‌وجود آمد که امروزه خلیج پروال (Proval Bay)  نامیده می‌شود.

ویژگی های دریاچه بایکال

دریاچه بایکال در اصل یک گودال عمیق است که از حرکت صفحات زمین پدید آمده است. این گودال متقارن نیست و سواحل غربی دریاچه در مقایسه با سواحل شرقی آن، شیب‌های تندی دارند. خط ساحلی پر پیچ‌وخم دریاچه نیز حدود ۲۱۰۰ کیلومتر امتداد دارد. دورتادور دریاچه را کوه‌های بلندی فراگرفته‌اند که ارتفاع برخی از آن‌ها به بیش از ۲۰۰۰ متر بالاتر می‌رسد. کف دریاچه را نیز لایه‌های رسوبی فرا گرفته‌اند که ارتفاعشان حدود ۶۱۰۰ متر است!

 دریاچه بایکال ۴۵ جزیره و شبه‌جزیره نیز دارد که بزرگ‌ترین آن‌ها «اولخون» (Olkhon) با مساحت ۷۰۰ کیلومترمربع و کوچک‌ترین آن‌ها «بولشوی اوشکانی» (Bolshoy Ushkany) با مساحت ۹.۴ کیلومترمربع است.

بیش از ۳۳۰ رودخانه و نهر نیز به دریاچه بایکال می‌ریزند که در میان آن‌ها رودهای بزرگی مثل «سلنگا» (Selenga)، «بارگوزین» (Barguzin)، «ورخنایا آنگارا» (Verkhnyaya Angara)، «چیکوی» (Chikoy) و «اودا» (Uda) قرار دارند. با این حال دریاچه بایکال تنها یک خروجی دارد که «رودخانه آنگارا» (Angara River) نام دارد. این رودخانه یکی از شاخه‌های اصلی «رود ینی‌سئی» (Yenisey) است.

دریاچه بایکال موج‌های بلندی دارد که ارتفاع آن‌ها گاه به بیش از ۴.۶ متر می‌رسد. آب دریاچه بسیار شفاف است و مواد معدنی کمی دارد به‌طوری که اگر به‌داخل دریاچه نگاه کنید، می‌توانید تا عمق ۴۰ متری را به‌راحتی ببینید. این شفافیت و تمیزی آب دریاچه بایکال، نتیجه فعالیت زئوپالنکتونی به‌نام «اپیکورا بالکان» (Epischura baicalensis) است. گونه‌ای از پاروپایان که آلاینده‌ها را می‌مکند تا آب دریاچه به‌طور طبیعی تصفیه شود.

همانطور که پیش از این اشاره کردیم، آب دریاچه بایکال شیرین است و شوری بسیار کمی دارد. در اطراف دریاچه نیز چشمه‌های معدنی زیادی وجود دارند. گردشگران زیادی برای استفاده از خواص درمانی این آب‌ها به ریزورت تفریحی «گوریاچینسک» (Goryachinsk) می‌آیند.

آب و هوای دریاچه بایکال

آب‌و‌هوای دریاچه بایکال بسیار ملایم‌تر از آب‌وهوای مناطق اطراف آن است. میانگین دما در فصل زمستان حدود ۲۱- درجه سانتیگراد و در ماه آگوست حدود ۱۱ درجه سانتیگراد است. سطح دریاچه در ماه ژانویه به‌طور کامل یخ می‌زند و این یخ‌زدگی در ماه می یا ژوئن آب می‌شود.

دمای آب در سطح دریاچه در ماه آگوست بین ۱۰ تا ۱۲ درجه سانتیگراد است و این دما در سواحل کم‌عمق دریاچه به ۲۰ درجه سانتیگراد نیز می‌رسد.

پوشش گیاهی و جانوری دریاچه بایکال

یکی از نکات قابل‌توجه دریاچه بایکال، اکوسیستم غنی آن است. در اطراف و داخل این دریاچه گونه‌های گیاهی و جانوری متنوعی زندگی می‌کنند. تقریبا بین ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ گونه جانوری در اعماق مختلف این دریاچه سکونت دارند و صدها گونه گیاهی نیز روی سطح آب یا نزدیکی دریاچه زندگی می‌کنند. حدود ۸۰ درصد از گونه‌های گیاهی و جانوری که در دریاچه و اطراف آن زندگی می‌کنند، بومی بایکال هستند و نمی‌توانید در سایر نقاط جهان آن‌ها را پیدا کنید.

دریاچه بایکال حدود ۵۰ گونه ماهی دارد که به هفت خانواده از ماهیان تعلق دارند. پرتعدادترین آن‌ها ۲۵ گونه گاوماهی است. «ماهی سالمون امول» (Omul Salmon) که بومی دریاچه بایکال است، پرتعدادترین ماهی این دریاچه است و به‌شدت صید می‌شود. همچنین آویشن‌ماهی قطبی، سفید دریاچه‌ای (lake whitefish) و ماهیان خاویاری نیز در این دریاچه حضور پررنگی دارند. منحصربه‌فردترین ماهی این دریاچه، گونه‌ای به‌نام «گلومیانکا» (golomyanka) یا «روغن‌ماهی بایکال»، است.

دریاچه بایکال همچنین محل زندگی «فک بایکال» یا «نرپا» (Phoca Sibirica) است. فک بایکال یکی از کوچک‌ترین فک‌های جهان است و تنها گونه‌ای از فک است که در یک زیستگاه آب‌شیرین زندگی می‌کند.

اینکه چگونه اجداد این فک‌ها به دریاچه بایکال رسیده‌اند، همچنان یک راز بزرگ است؛ چراکه دریاچه بایکال صدها کیلومتر از اقیانوس فاصله دارد. همچنین بیش از ۳۲۰ گونه پرنده در منطقه بایکال زندگی می‌کنند.

صنایع مجاور دریاچه بایکال

شاید فکر کنید اطراف دریاچه بایکال به‌دلیل سرمای استخوان‌سوز منطقه سیبری خالی از سکنه و بایر است اما باید بگوییم اشتباه می‌کنید! در امتداد سواحل دریاچه بایکال صنایع متعددی قرار دارند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به معادن میکا و مرمر، کارخانه تولید سلولز و کاغذ، کشتی‌سازی، ماهیگیری و الوار می باشد.

سال ۱۹۶۶ میلادی بود که یک کارخانه کاغذسازی در ساحل جنوبی دریاچه بایکال ساخته شد. این ماجرا اعتراضات شدید دانشمندان و نویسندگان شوروی را در پی داشت؛ چرا که زباله‌های این کارخانه آب دریاچه را آلوده می‌کرد. اعتراض‌ها آنقدر گسترده شد که دولت شوروی در سال ۱۹۷۱ میلادی فرمانی برای محافظت از دریاچه در برابر انتشار گازهای آلاینده تصویب کرد. اما زباله‌های صنعتی در این سایت تا اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی یکی از بزرگ‌ترین خطراتی بود که محیط‌زیست دریاچه را تهدید می‌کرد.

حفاظت از دریاچه بایکال

حفاظت از منابع طبیعی منطقه بایکال با تاسیس «ذخیره‌گاه طبیعی بارگوزینسکی» (Barguzinsky Nature Reserve) در سال ۱۹۱۶ آغاز شد که  ساحل شمال‌شرقی دریاچه بایکال را در برمی‌گرفت. چند دهه بعد نیز مناطق حفاظتی دیگری مثل «ذخیره‌گاه طبیعی بایکالسکی» (Baikalsky) در سال ۱۹۶۹ میلادی، «ذخیره‌گاه طبیعی بایکالو-لنسکی» (Baikalo-Lenskiy) در سال ۱۹۸۶ میلادی، «پناهگاه حیات‌وحش فرولیخینسکی» (Frolikhinskiy) در سال ۱۹۷۶ میلادی، «پناهگاه حیات‌وحش کابانسکی(Kabansky ) در ۱۹۷۴ میلادی و پارک‌های ملی «زابایکالسکی» (Zabaikalsky) و «پریبایکالسکی» (Pribaikalsky) هر دو در سال ۱۹۸۶ میلادی به منطقه بایکال اضافه شدند.

در نهایت در سال ۱۹۸۷ میلادی دولت شوروی «منطقه حفاظت‌شده ساحلی دریاچه بایکال» (The Lake Baikal Coastal Protection Zone) را ایجاد کرد. این منطقه حفاظت‌شده ۸۸۰۰۰ کیلومترمربع وسعت داشت و کل دریاچه و اطراف آن را پوشش می‌داد. منطقه حفاظت‌شده دریاچه بایکال در سال ۱۹۹۶ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

«موسسه آبگیرشناسی بخش سیبری آکادمی علوم روسیه» در شهر لیستویانکا (Listvyanka) و «ایستگاه هیدروبیولوژیکی دانشگاه دولتی ایرکوتسک» (Irkutsk State University) در  دهکده بولشوی (Bolshiye Koty) نیز سهم زیادی در حفظ محیط‌زیست دریاچه بایکال دارند.

اگرچه دریاچه بایکال به‌عنوان میراث جهانی یونسکو محافظت می‌شود، اما میانگین دمای سطح دریاچه در طول ۵۰ سال گذشته ۱.۵ درجه سانتیگراد افزایش یافته است. این افزایش دما به‌همراه ورود آلودگی‌های شیمیایی به دریاچه، همچنان اکوسیستم منحصربه‌فرد دریاچه را در معرض تهدید قرار داده است.

مردم بومی منطقه بایکال

مردم بومی منطقه بایکال، قومی به نام «بوریات» هستند. بوریات‌ها در ضلع شرقی دریاچه بایکال زندگی می‌کنند و اغلب به پرورش دام اشتغال دارند. بوریات‌ها در قرن شانزدهم میلادی آیین بودا را پذیرفتند، اما برخی از اعتقادات شمنیستی قدیمی‌تر خود نیز حفظ کرده‌اند. بوریات‌ها معتقدند دریاچه بایکال مقدس است و ارواح متعددی در آن زندگی می‌کنند.

جاهای دیدنی اطراف دریاچه بایکال

دریاچه بایکال یکی از زیباترین دریاچه‌های جهان است. طبیعت زیبا و شگفت‌انگیز دریاچه و مناطق اطراف آن، هرساله گردشگران و اوکوتوریست‌های متعددی را در فصول گرم و سرد سال به این دریاچه می‌کشاند. اما علاوه بر دریاچه و طبیعت شگفت‌انگیزش، شهرها و روستاهای دیدنی زیادی در اطراف دریاچه وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها دیدن کنید.

روستای لیستویانکا

هر ساله تعداد بیشتری از گردشگران از روستای لیستویانکا بازدید می‌کنند. این منطقه مسکونی شگفت‌انگیز در محل تلاقی رود آنگارا و دریاچه بایکال قرار گرفته است و وقتی دریاچه یخ می‌زند یک مقصد شگفت‌انگیز است که طرفداران زیادی دارد. لیستویانکا اگرچه بسیار کوچک است اما یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های توریستی منطقه سیبری است.

گردشگران می‌توانند در این روستا به گشت‌وگذار بروند، در کافه‌ها و رستوران‌ها غذا بخورند و حتی در دریاچه بایکال ماهیگیری کنند. لیستویانکا هتل‌ها و رستوران‌های متعددی دارد و می‌توانید چند روزی را با خیال راحت در این منطقه اقامت کنید.

بازار ماهی لیستویانکا

«بازار ماهی لیستویانکا» (Listvyanka Fish Market) یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی این منطقه مسکونی است. ماهی غذای اصلی اهالی لیستویانکا است و در بین انواع ماهی‌هایی که دریاچه بایکال سخاوتمندانه به همسایگان خود می‌بخشد، ماهی امول، گونه بومی ماهی سفید بایکال، از همه محبوب‌تر است.

اهالی لیستویانکا، امول را سرخ‌شده، خشک‌شده، دودی، کبابی، نمکی و به روش‌های مختلف دیگری می‌خورند. برخی از افراد طعم امول دودی را شبیه به سالمون دودی توصیف می‌کنند. شاید به این دلیل که امول متعلق به خانواده سالمون‌ها است.

 کلیسای ارتدکس سنت نیکولاس

«کلیسای ارتدکس سنت نیکولاس» (Saint Nikolas Orthodox Church) یک کلیسای کوچک در نزدیکی ساحل جنوب شرقی دریاچه بایکال است. این کلیسا که در شهرک «بولشویه گولوستنویه» (Bolshoye Goloustnoye) قرار دارد بر روی پایه‌های یک کلیسای قرن نوزدهمی ساخته شده است.

جالب است بدانید بولشویه گولوستنویه در قرن هفدهم میلادی، یک نقطه ترانزیتی مهم برای عبور مردم از دریاچه بایکال در طول زمستان بود.

معبد بودایی ایولگینسکی داتسان

«صومعه بودایی ایولگینسکی داتسان» (Ivolginsky Datsan Buddhist Temple) در سال ۱۹۴۵ میلادی افتتاح شده است. این صومعه اولین معبد بودایی است که در جمهوری بوریاتیا (Buryatia Republic) ساخته شده و اکنون بزرگترین معبد بودایی در سراسر کشور پهناور روسیه است. معبد بودایی ایولگینسکی داتسان در ۷۷ کیلومتری دریاچه بایکال و ۲۵ کیلومتری جنوب‌غربی شهر اولان‌اوده (Ulan-Ude)، پایتخت بوریاتیا، قرار دارد. آیین بودا که در بوریاتیا «گلوگپا بودیسم» (Gelugpa) نام دارد با بودیسم مغولی و تبتی متفاوت است. به‌طور مثال لاما در بودیسم گلوگپا اجازه ازدواج دارد.

تفریحات دریاچه بایکال در زمستان

دریاچه بایکال از اواسط ماه ژانویه تا اواخر ماه مارس یخ می‌زند اما این یخ‌زدن به‌معنای سوت‌وکور شدن اطراف دریاچه نیست و می‌توانید از تفریحات متعددی زمستانی لذت ببرید. یادتان باشد با فرارسیدن زمستان در سیبری، روزها کوتاه می‌شوند به‌طوری که در دسامبر ممکن است تنها ۵ ساعت در روز خورشید را در آسمان ببینید. بیایید با چند مورد از این تفریحات زمستانی آشنا شویم.

سواری روی دریاچه بایکال

در طول زمستان، سطح دریاچه بایکال به‌حدی یخ می‌زند که می‌توانید روی آن با خودرو تردد کنید. در واقع باید بگوییم وقتی دریاچه یخ می‌زند، ترافیک روی آن آنقدر زیاد است که روی دریاچه پر از علائم راهنمایی و رانندگی می‌شود! این ترافیک ناشی از کمبود جاده در اطراف دریاچه بایکال است. بسیاری از مردم با یخ‌زدن دریاچه در ماه‌های ژانویه تا مارچ، از این فرصت برای حمل‌و نقل کالا از طریق دریاچه استفاده می‌کنند.

ضخامت یخ روی دریاچه حدود ۳۰ الی ۳۸ سانتی‌متر است و اهالی سیبری معمولا با کامیون، هاورکرافت و خودروهای شاسی‌بلند روی دریاچه تردد می‌کنند. علاوه‌بر این خودروها، گاهی اوقات می‌توانید دوچرخه‌سواران شجاعی را ببینید که در حال سواری روی دریاچه یخ‌زده هستند.

مسابقه دو ماراتن یخی مسیر ۴۲ کیلومتری «تنخوی» (Tankhoy) تا «لیستویانکا» (Listvyanka) نیز دیگر رویداد هیجان‌انگیزی است که هر سال با یخ‌زدن دریاچه بایکال برگزار می‌شود و شرکت‌کنندگان در بخشی از مسیر از روی دریاچه عبور می‌کنند.

سونای روسی و شیرجه در یخ

یکی از جذاب‌ترین تفریحات مردم سیبری نوعی سونای روسی به‌نام «بانیا» (Banya) است. بانیا یک اتاقک سونای چوبی سیار با نیمکت‌های چوبی است که دمای آن گاهی از ۹۳ درجه سانتیگراد هم فراتر می‌رود. روس‌ها و اهالی سیبری اغلب با سردشدن هوا برای آرامش و تسکین درد بدن به بانیا می‌روند. پس از مدتی که در اتاقک سونا استراحت می‌کنند، از بانیا خارج می‌شوند و یک‌راست در یک گودال حفرشده در دریاچه یخ‌زده بایکال شیرجه می‌روند!

ماهیگیری در دریاچه بایکال

ماهیگیری در بایکال یکی از محبوب‌ترین تفریحات اهالی سیبری و گردشگران است. فرقی نمی‌کند زمستان باشد یا تابستان، هر وقت به بایکال می‌روید، می‌تواند ماهیگیری کنید. حتی اگر دریاچه به ضخامت ۳۰ سانتی‌متر یخ زده باشد! بومیان سیبری برای ماهیگیری در دریای یخ‌زده بایکال یخ را سوراخ می‌کنند و تورهای ماهیگیری خود را در دریاچه می‌اندازند. بعد از گذشت یک‌هفته یا بیشتر تور را بیرون می‌کشند تا ماهی‌ها را با خود به خانه ببرند. محبوب‌ترین ماهی صید شده در دریاچه بایکال هم ماهی امول است.