پارک ملی چیتوان، پناهگاهی امن برای حیات وحش

پارک ملی چیتوان در جنوب-مرکز نپال قرار دارد و یکی از محبوب ترین مقاصد سافاری در آسیا به شمار می آید.

پارک ملی چیتوان (Chitwan National Park) با داشتن جنگل‌های سرسبز و تنوع زیستی بالا، به بازدیدکنندگان فرصت می‌دهد به مشاهده گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری بپردازند. این پارک در مناطق شبه‌استوایی واقع شده و هشت ورودی دارد  که ورودی‌های سوراها (Sauraha) و مگهولی (Meghauli) در طرفین شرقی و غربی پارک بیشترین استفاده را دارند. چیتوان همچنین یکی از بهترین و حفاظت‌شده‌ترین مناطق طبیعی آسیا است و یکی از بهترین مکان‌ها برای مشاهده حیات‌وحش در این قاره به شمار می‌رود. این پارک علاوه بر زیبایی طبیعی، دارای تاریخ غنی و جذابی است که می‌تواند برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ جالب باشد. در ادامه این مطلب شما را با پارک ملی چیتوان بیشتر آشنا خواهیم کرد.

فهرست مطالب

• پارک ملی چیتوان کجاست؟
• نحوه دسترسی به پارک چیتوان
• بازدید از پارک ملی چیتوان
• درباره پارک ملی چیتوان
• ویژگی های پارک ملی چیتوان
• آب و هوای پارک ملی چیتوان
• امکانات پارک ملی چیتوان
• جاذبه های پارک چیتوان
• بهترین زمان بازدید از پارک چیتوان

پارک ملی چیتوان کجاست؟

پارک ملی چیتوان یکی از زیباترین و بکرترین مناطق حفاظت‌شده در نپال است. این پارک در جنوب مرکزی نپال واقع شده و به دلیل تنوع زیستی غنی و حیات وحش متنوعش شهرت جهانی دارد. چیتوان به خاطر وجود گونه‌های نادر و کمیاب جانوری مانند ببر بنگال، کرگدن یک شاخ، فیل آسیایی و انواع پرندگان و خزندگان، یک مقصد محبوب برای دوستداران طبیعت است. این پارک در دشت‌های نیمه‌گرمسیری ترای قرار دارد و از شمال و غرب به رودخانه گانداکی محدود می‌شود. سافاری در جنگل، پیاده‌روی در طبیعت و قایقرانی در رودخانه از جمله فعالیت‌های جذاب در این پارک هستند.

نحوه دسترسی به پارک چیتوان

برای ورود به پارک، شما می‌توانید از شهر کاتماندو، مرکز نپال، سفر خود را آغاز کنید. علاوه بر اتوبوس، پروازهای روزانه به چیتوان نیز وجود دارد که به شما امکان می‌دهد در زمان کوتاه‌تری به مقصد برسید. اگر با محیط پارک آشنایی ندارید، پیشنهاد می‌شود از راهنمایان تور کمک بگیرید و بدون هماهنگی به نواحی مختلف وارد نشوید.

بازدید از پارک ملی چیتوان

قبل از سفر به پارک ملی چیتوان و بازدید از این منطقه، بهتر است چند نکته کلیدی را در نظر بگیرید. اگر تصمیم دارید از این پارک دیدن کنید، لازم است بلیط ورودی تهیه کنید که هزینه آن باید به صورت نقدی و با ارز ملی نپال، یعنی روپیه، پرداخت شود. بنابراین، حتماً ارز مورد نظر را همراه خود داشته باشید. به یاد داشته باشید که ورود کودکان زیر ۱۰ سال رایگان است.

درباره پارک ملی چیتوان

پارک در مرکز جنوبی نپال واقع شده و مساحتی معادل ۹۵۲.۶۳ کیلومتر مربع را در دشت‌های نیمه‌گرمسیری ترای (Terai) پوشش می‌دهد. منطقه‌ای که جنگل تیکاولی از رودخانه رپتی (Rapti River) تا دامنه‌های کوه‌های مهاتبارات (Mahabharat) را شامل می‌شود، مساحتی بالغ بر ۱۷۵ کیلومتر مربع دارد و در سال ۱۹۵۹ توسط پادشاه فقید مهندرا به عنوان پارک گوزن مهندرا (Mahendra Mriga Kunj) اعلام شد.

در سال ۱۹۶۳، منطقه‌ای که در جنوب رودخانه رپتی قرار دارد به عنوان پناهگاه گاندو (Rhinoceros) مشخص گردید. این منطقه در سال ۱۹۷۳ به عنوان نخستین پارک ملی کشور در فهرست گنجانده شد و اکوسیستم‌های منحصر به فرد آن از اهمیت بین‌المللی شناخته شد. یونسکو (UNESCO) در سال ۱۹۸۴ این پارک را به عنوان یک سایت میراث جهانی اعلام کرد.

در سال ۱۹۹۶، مساحتی به اندازه ۷۵۰ کیلومتر مربع در اطراف پارک به عنوان منطقه حایل (Buffer Zone) اعلام شد که شامل جنگل‌ها و زمین‌های خصوصی از جمله اراضی کشاورزی است. پارک و مردم محلی به طور مشترک فعالیت‌های توسعه جامعه را آغاز کرده و منابع طبیعی را در منطقه حایل مدیریت می‌کنند. دولت نپال تدابیری اتخاذ کرده است تا ۳۰ تا ۵۰ درصد از درآمد پارک به توسعه جامعه و مدیریت منابع طبیعی در منطقه حایل اختصاص یابد.

ویژگی های پارک ملی چیتوان

پارک ملی چیتوان دارای اکوسیستم‌های متنوعی است که از تپه‌های زیبای چوریا (Churia hills) گرفته تا دریاچه‌های اُکس‌بُو (Ox-bow lakes)  و دشت‌های سیلابی رودهای رپتی (Rapti)، رئو (Reu) و ناریانی (Narayani) را شامل می‌شود.

تپه‌های چوریا از ۱۵۰ متر به بیش از ۸۰۰ متر در شرق گسترش می‌یابند، در حالی که بخش غربی پارک دارای تپه‌های سومی‌شور (Someshwor hill) است که ارتفاع کمتری دارند، اما پیچیده‌تر و دشوارترند. همچنین، مرز شرقی این پارک با ذخیره‌گاه حیات‌وحش پارسا (Parsa Wildlife Reserve) هم‌مرز است.

آب و هوای پارک ملی چیتوان

این پارک آب و هوای متنوعی دارد که هر فصل آن تجربه‌ای خاص را به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد. از اکتبر تا فوریه با دمای مناسب ۲۵ درجه سانتی‌گراد، آب و هوای دلپذیری برای بازدید فراهم است. در ماه‌های مارس تا ژوئن، دما می‌تواند به ۴۳ درجه سانتی‌گراد برسد و روزهای گرم و مرطوب جای خود را به فصل بارش موسمی می‌دهند که از اواخر ژوئن تا سپتامبر ادامه دارد. در این زمان، رودخانه‌ها طغیان می‌کنند و جاده‌ها غیرقابل عبور می‌شوند.

در اواخر ژانویه، اهالی منطقه مجاز به جمع‌آوری علف‌های سقفی می‌شوند که این فرصت را به بازدیدکنندگان می‌دهد تا حیات وحش را بهتر مشاهده کنند. در سپتامبر، نوامبر، فوریه و آوریل، پرندگان مهاجر به پرندگان مقیم اضافه می‌شوند و به این ترتیب تماشای پرندگان به تجربه‌ای شگفت‌انگیز تبدیل می‌شود. بارش‌های موسمی سبب رشد گیاهان می‌شوند و درختان بیشتر در اواخر زمستان شکوفه می‌دهند. گل‌های قرمز درختان و پنبه ابریشمی از فاصله های دور هم قابل مشاهده هستند.

امکانات پارک ملی چیتوان

• نمایشگاه مرکز بازدیدکنندگان در سورها (Sauraha) اطلاعات جذابی درباره حیات وحش و برنامه های حفاظتی به نمایش می گذارد. فروشگاه سوغاتی صنایع دستی و محصولات محلی را برای خرید هدایا و سوغاتی ها فراهم می کند.
• سافاری فرصتی برای مشاهده نزدیک کرگدن تک شاخ در معرض خطر ایجاد می کند و ممکن است نگاهی به ببر بنگالی مرموز نیز بیندازید.
• مرکز پرورش فیل در خورصور (Khorsor)، اطلاعات مفیدی درباره فیل ها و بچه های متولد شده در این مرکز ارائه می دهد.
• موزه در کاسارا (Kasara) ، نمایشگاه های جذاب و آموزنده دارد و نزدیک به آن می توانید بیکرام بابا (Bikram Baba) را ببینید، یک مکان مذهبی هندو که دارای ارزش تاریخی است.
• یک پیاده روی کوتاه (1 کیلومتر) شما را به مرکز پرورش گاریال (Gharial) می رساند که خانه تمساح مارش موگر (Marsh Mugger) و تعدادی لاک پشت است.
• داخل پارک، ۷ اقامتگاه تحت نظر متصدیان پارک وجود دارند که می توانند خدمات اقامتی و دسترسی به فعالیت های حیات وحش را فراهم کنند. همچنین، اقامتگاه ها و کلبه های خارج از پارک نیز خدمات مختلفی را ارائه می دهند.

جاذبه های پارک چیتوان

فیل سواری و سیاحت های اکتشافی در پارک چیتوان

منطقه سائورا در پارک ملی به عنوان یکی از بهترین مکان‌ها برای فیل‌سواری شناخته می‌شود. این تجربه نه تنها امن‌ترین روش برای ورود به دل جنگل و دیدن حیات وحش از نزدیک است، بلکه فرصت خوبی برای لذت بردن از زیبایی‌های طبیعت و صدای پرندگان به شمار می‌آید. در این سفر هیجان‌انگیز، شما می‌توانید در حالی که به آرامی از میان درختان عبور می‌کنید، به آواز پرندگان گوش دهید. هر فیل قادر است چهار نفر را به طور همزمان حمل کند.

آب بازی با فیل ها در پارک ملی پارک چیتوان

یکی از تفریحات هیجان‌انگیزی که می‌توانید در چیتوان تجربه کنید، حمام کردن فیل‌ها و بازی با آن‌ها در آب است. گردشگران می‌توانند در حین حمام کردن فیل‌ها، با آنها آب بازی کرده یا از پشت فیل‌ها به داخل رودخانه شیرجه بزنند. حتی اگر فقط از دور نظاره‌گر این صحنه باشید، تماشای این لحظات بسیار جذاب است. بسیاری از بازدیدکنندگان نیز مشغول گرفتن عکس از این لحظات به یادماندنی هستند. این نوع فعالیت یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌ها در منطقه سائوراها محسوب می‌شود.

دریاچه بیش هَزاری در پارک ملی پارک چیتوان

دریاچه «بیش هَزاری»، که در منطقه‌ای در جنوب «براتپور» واقع شده است، یکی از مقاصد محبوب برای دوستداران پرندگان به شمار می‌رود. این دریاچه فرصتی عالی برای مشاهده پرندگان در زیستگاه طبیعی‌شان فراهم می‌کند. علاوه بر پرندگان، این منطقه به خاطر جمعیت زیادی از کروکودیل‌ها، جاذبه‌ای برای علاقه‌مندان به خزندگان نیز محسوب می‌شود. دریاچه در نزدیکی پارک ملی چیتوان قرار دارد و تنها پنج کیلومتر از مرکز شهر فاصله دارد.

تماشای پرندگان در پارک ملی پارک چیتوان

پارک ملی چیتوان به‌ویژه برای علاقه‌مندان به مشاهده پرندگان در محیط طبیعی خود یک مقصد فوق‌العاده است. این پارک زیستگاه انواع مختلفی از پرندگان، هم مهاجر و هم بومی، است که فرصتی عالی برای تماشای آنها به گردشگران می‌دهد. بسیاری از بازدیدکنندگان پارک چیتوان یا سائوراها را به عنوان مقصد اصلی خود انتخاب می‌کنند، چرا که این منطقه به‌عنوان یکی از بهترین مکان‌ها برای مطالعه و مشاهده گونه‌های نادر پرندگان شناخته شده است. در فصل زمستان، می‌توان پرندگان مهاجری را دید که از سیبری به این منطقه مهاجرت کرده‌اند.

بازدید از محل تربیت فیل ها در پارک ملی پارک چیتوان

فیل‌ها از جمله موجودات با آرامش و مهربانی بی‌نظیر در دنیای حیات وحش هستند. در جریان سفر خود به نواحی چیتوان، می‌توانید از نزدیک با مرکز پرورش و آموزش فیل‌ها آشنا شوید و اطلاعات جالبی درباره تغذیه، رفتار و عادات این حیوانات عظیم دریافت کنید. این مرکز در سال ۱۹۸۵ به منظور حفاظت از فیل‌ها و اهلی‌سازی آن‌ها تأسیس شده است.

جیپ سواری و اکتشاف در پارک ملی پارک چیتوان

یکی از هیجان‌انگیزترین تجربیات در پارک ملی چیتوان، سافاری با جیپ در دل جنگل است. این سفرهای پرماجرا به شما این امکان را می‌دهند تا از فاصله‌ای نزدیک‌تر به حیوانات وحشی نگاه کنید و از مشاهده یا عکاسی از آن‌ها لذت ببرید، در حالی که امنیتتان به خطر نمی‌افتد. به دلیل این که تورهای جیپ سواری به صورت مرتب در داخل جنگل برگزار می‌شود، حیوانات وحشی به حضور این وسایل نقلیه عادت کرده‌اند و دیگر از آن‌ها فرار نمی‌کنند. معمولاً وقتی به حیوانی نزدیک می‌شوید، راننده ماشین را متوقف می‌کند تا بازدیدکنندگان بتوانند از نزدیک‌ترین فاصله ممکن از مشاهده این موجودات نادر لذت ببرند.

کانو سواری در پارک ملی پارک چیتوان

یکی از تجربه‌های منحصر به فرد در پارک ملی چیتوان، سفر با قایق‌های کانو در رودخانه راپتی است. در این گردش، فرصت خواهید داشت تا حیوانات وحشی مانند کروکودیل‌ها را از فاصله‌ای نزدیک مشاهده کنید. بسیاری از گردشگران با دیدن کروکودیل‌هایی که در کنار رود در حال آفتاب گرفتن هستند، هیجان زده می‌شوند و لحظاتی از آن را ثبت می‌کنند. همچنین، می‌توانید از این قایق‌ها برای بازدید از منطقه جاگاتپور (Jagatpur)، یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری چیتوان، استفاده کنید.

رقص محلی تارو در پارک ملی پارک چیتوان

برنامه فرهنگی تارو (Tharu) که در منطقه سائوراها برگزار می‌شود، به‌طور چشمگیری در جذب گردشگران به چیتوان و آشنایی آن‌ها با آداب و رسوم مردم تارو موثر بوده است. بسیاری از مسافرانی که به این منطقه سفر کرده‌اند، تجربه این برنامه را در فهرست خاطرات خود دارند. در این برنامه، تماشاگران می‌توانند رقص‌های سنتی و بومی تارو را مشاهده کنند. از جمله این رقص‌ها می‌توان به رقص‌های چوبی، آتش و طاووس اشاره کرد. این برنامه از ساعت ۶ بعدازظهر آغاز می‌شود و تا ساعت ۸ شب ادامه دارد. برنامه فرهنگی تارو نقش مهمی در معرفی و گسترش فرهنگ غنی این قوم در سطح جهانی ایفا کرده است.

پیاده روی در پارک ملی پارک چیتوان

پیاده‌روی در دل جنگل یکی از تجربیات هیجان‌انگیز و جذاب در سائوراها است. در این سفر، شما فرصت کاوش در جنگل‌های انبوه را خواهید داشت و ممکن است با موجودات بومی این مناطق روبه‌رو شوید. در این تورها، هم گردشگران و هم راهنماها مجاز به حمل سلاح نیستند و قبل از شروع مسیر، راهنما تمامی نکات ایمنی را برای حفظ امنیت گروه به اطلاع می‌رساند. برخورد با حیوانات وحشی، به ویژه فیل‌ها و کرگدن‌ها، ممکن است در طول این سفر پیش آید. برای افزایش ایمنی، همراهی با راهنمایان حرفه‌ای و با تجربه امری ضروری است. این راهنماها شما را در طول مسیرهای ۵ تا ۱۰ کیلومتری هدایت کرده و فرصتی برای مشاهده انواع پرندگان و حیوانات به شما می‌دهند. نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که هیچ‌کس نباید در طول پیاده‌روی صدای اضافی تولید کند تا خطر کمتری در مواجهه با حیوانات ایجاد شود.

بهترین زمان بازدید از پارک چیتوان

اگر قصد دارید در بهترین زمان ممکن به پارک ملی چیتوان سفر کنید تا شاهد گونه‌های نادر و در حال انقراض جانوری مانند ببر بنگال باشید و همچنین از شرایط آب و هوایی مساعد بهره‌مند شوید، باید زمان مناسب برای بازدید از این منطقه را انتخاب کنید. برای دیدن ببرهای بنگال که به عنوان یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌ها شناخته می‌شوند، بهتر است در فصل‌های سرد سال یعنی از اکتبر تا دسامبر به چیتوان بروید.

در این مدت، احتمال مشاهده ببرهای بنگال بیشتر است. علاوه بر این، اگر به دنبال شرایط آب و هوایی مطلوب نیز هستید، ماه‌های نوامبر و دسامبر گزینه‌های مناسبی برای سفر به چیتوان و نپال خواهند بود. این بازه زمانی، به دلیل افزایش تعداد گردشگران، از محبوب‌ترین زمان‌ها برای بازدید از پارک ملی چیتوان است.