با فرهنگ مردم چین بیشتر آشنا شویم!

فرهنگ چین با جمعیتی حدود ۱.۴ میلیارد نفر و حضور ۵۶ گروه اقلیت قومی، یکی از متنوع ترین فرهنگ های جهان است که ریشه ای باستانی دارد.

چین ترکیبی هیجان‌انگیز از سنت و مدرنیته است؛ معابد چند صد ساله در کنار آسمان‌خراش‌های بلند، غذاهای خیابانی رنگارنگ، کاخ‌های امپراتوری و مناظر طبیعی خیره‌کننده. مردم چین همواره به سنت‌های خود احترام می‌گذارند، اما در عین حال بخش‌هایی از فرهنگ غربی را نیز پذیرفته‌اند. تأثیر ماندگار آیین کنفوسیوس (Confucianism)، در جامعه چین باعث شده تا احترام به خانواده و اجتناب از درگیری، همچنان جزئی از آداب و رسوم مردم باشد. چین نقطه تلاقی فرهنگ‌ها و زبان‌های باستانی است که در کنار زیرساخت‌های مدرن و رشد روزافزون قرار گرفته است. در ادامه به برخی از عناصر فرهنگ چین اشاره می‌شود.

فهرست مطالب

• قومیت‌های چینی
• ادیان چین
• زبان چینی
• آشپزی چینی
• هنر چینی
• علم و فناوری در چین
• آداب و رسوم و جشن‌ها در چین
• نقش خانواده در فرهنگ چینی
• زندگی نوجوانان در چین

قومیت‌های چینی

چین کشوری پهناور است و از نظر جمعیت در رتبه اول و از لحاظ مساحت در رتبه پنجم جهان قرار دارد. به گفته بانک جهانی، این کشور با جمعیتی حدود ۱.۴میلیارد نفر میزبان ۵۶ گروه اقلیت قومی است. بزرگ‌ترین گروه قومی در چین، چینی‌های هان (Han)، هستند که جمعیتی بالغ بر ۹۰۰ میلیون نفر دارند. سایر گروه‌های قومی مانند تبتی‌ها (Tibetans)، مغول‌ها (Mongols)، مانچوس‌ها (Manchus)، ناکسی‌ها (Naxi) و هژن‌ها (Hezhen)، نیز در چین زندگی می‌کنند. هژن‌ها کوچک‌ترین گروه با جمعیتی کمتر از ۲۰۰۰ نفر هستند.

ادیان چین

در حال حاضر، تنها پنج دین در چین به رسمیت شناخته شده‌اند: بودیسم (Buddhism)، تائوئیسم (Taoism)، اسلام (Islam)، کاتولیک (Catholicism) و پروتستانتیسم (Protestantism). حدود یک‌چهارم جمعیت چین پیرو تائوئیسم، کنفوسیوسیسم و ادیان سنتی دیگر هستند. همچنین تعداد کمی از بودایی‌ها، مسلمانان و مسیحیان در این کشور حضور دارند. با این که از قرن نوزدهم میلادی ادیان پروتستان و کاتولیک در چین فعال بوده‌اند، اما موفقیت زیادی در جذب پیروان چینی نداشته‌اند.

زبان چینی

زبان چینی دارای هفت گروه اصلی لهجه است که هر کدام تنوع خاصی دارند. بر اساس اطلاعات کالج مونت هولیوک (Mount Holyoke)، ۷۱.۵ درصد از مردم چین به گویش‌های ماندارین (Mandarin)، صحبت می‌کنند. طبق گفته جری نورمن (Jerry Norman)، استاد سابق زبان‌شناسی در دانشگاه واشنگتن، لهجه‌های چینی تفاوت‌های بسیاری با هم دارند. او معتقد است: «زبان چینی بیشتر شبیه به یک خانواده زبانی است تا یک زبان واحد؛ چرا که شامل چندین گویش منطقه‌ای متفاوت است. تفاوت میان گویش‌های پکن و چائوژو ممکن است به اندازه تفاوت میان ایتالیایی و فرانسوی باشد.»

بر اساس دستور دولت چین، زبان رسمی این کشور پوتونگ (Pŭtōnghuà) است که نوعی گویش ماندارین و زبان رسمی پکن محسوب می‌شود. علاوه بر این، بسیاری از چینی‌ها به زبان انگلیسی نیز مسلط هستند.

مردم چین معمولاً از سبک ارتباطی غیرمستقیم استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، بسیاری از چینی‌ها با گفتن «نه» مشکل دارند، زیرا این کار ممکن است هر دو طرف را شرمسار کند. حفظ احترام و جایگاه در مقابل دیگران، یا به عبارتی حفظ وجهه برای مردم چین بسیار مهم است. آن‌ها معمولاً از سرزنش یا اشاره به اشتباهات دیگران خودداری می‌کنند و سعی دارند از بروز موقعیت‌های ناراحت‌کننده جلوگیری کنند. چینی‌ها تمایل دارند برای حفظ هماهنگی از درگیری پرهیز کنند، به همین دلیل گاهی تشخیص احساسات و افکار واقعی‌شان سخت است.

آشپزی چینی

آشپزی چینی، مانند دیگر جنبه‌های زندگی این کشور، به‌شدت تحت تأثیر جغرافیا و تنوع قومیتی قرار دارد. از مهم‌ترین غذا‌های چینی می‌توان به کانتونی (Cantonese) اشاره کرد که غذاهای سرخ‌شده در آن رایج است، و سبک سچوان (Szechuan) که به استفاده گسترده از بادام‌زمینی، خمیر کنجد و زنجبیل معروف است و به‌خاطر طعم تند و تیزش شهرت دارد. برنج، نه تنها به‌عنوان منبع غذایی اصلی در چین، بلکه به‌عنوان یک عنصر مهم در رشد و توسعه جامعه چینی نقشی حیاتی ایفا کرده است.

بر اساس مقاله‌ای با عنوان «مسیرهایی به تمدن‌های آسیایی» که در سال ۲۰۱۱ در مجله رایس (Rice) به چاپ رسید، برنج بخشی از هویت غذایی چینی‌ها است. سبزیجاتی همچون جوانه لوبیا، کلم و پیازچه نیز بخش مهمی از رژیم غذایی چینی‌ها هستند. با توجه به این که چینی‌ها معمولاً گوشت زیادی مصرف نمی‌کنند و تنها گاهی از گوشت یا مرغ استفاده می‌کنند، توفو (tofu) به‌عنوان منبع اصلی پروتئین در رژیم غذایی آن‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد. چای هم مانند قهوه در غرب، بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره در چین است. چایخانه‌ها، همچون کافه‌های غربی، در سراسر خیابان‌های چین دیده می‌شوند. فرهنگ چای در این کشور به قدری ریشه‌دار بوده که اشعار، مقالات و عکس‌های زیادی به هنر تهیه و نوشیدن چای اختصاص یافته است.

هنر چینی

هنر چینی به‌شدت از تاریخ معنوی و عرفانی غنی این کشور تأثیر پذیرفته است. طبق گزارش موزه هنر متروپولیتن (Metropolitan Museum)، بسیاری از مجسمه‌ها و نقاشی‌های چینی چهره‌های معنوی بودیسم را به تصویر می‌کشند. در فرهنگ چینی، آلات موسیقی نیز نقش مهمی دارند، از جمله سون (Suun)، که به فلوت شباهت دارد و گوکین (Gugin)، که از خانواده زیتر (Zither) است و بخشی از میراث موسیقی این کشور محسوب می‌شود.

هنرهای رزمی شرقی، از جمله کونگ‌فو (Kung Fu)، نیز در چین بسیار توسعه یافته است. این تکنیک‌های مبارزه، که بر اساس حرکات حیوانات طراحی شده‌اند، طبق گزارش مجله کمربند سیاه (Black Belt Magazine) در اواسط دهه ۱۶۰۰ میلادی شکل گرفته‌اند.

همچنین در اکتشافات اخیر، باستان‌شناسان نقاشی‌های دقیقی را در مقبره‌ای ۱۴۰۰ ساله در چین کشف کرده‌اند. به گفته محققان در مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۷ در مجله باستان‌شناسی چینی منتشر شده است، نقوش دیواری این مقبره تنوع زیادی داشت و دارای معانی عمیقی بود که در مقبره‌های دیگر همان دوره کمتر مشاهده می‌شود.

علم و فناوری در چین

چین به‌شدت در توسعه علم و فناوری سرمایه‌گذاری کرده است و اکنون به رقیبی جدی برای ایالات متحده در تحقیقات علمی تبدیل شده است. طبق گزارش مجله (JCI Insight)، چین در سال ۲۰۱۵ حدود ۷۵ درصد از بودجه علمی ایالات متحده را صرف تحقیقات علمی کرده است. یکی از پیشرفت‌های چشمگیر علمی چین در سال ۲۰۱۷ در زمینه تله‌پورت کوانتومی رخ داد. دانشمندان چینی توانستند بسته‌ای از اطلاعات را از تبت به ماهواره‌ای در مدار زمین ارسال کنند. این انتقال کوانتومی، که در ارتفاع ۱۴۰۰ کیلومتری از سطح زمین انجام شد، رکورد جدیدی در فاصله دور انتقال کوانتومی به ثبت رساند.

در همان سال، چین همچنین قطارهای جدیدی به نام فوشینگ (Fuxing)، را توسعه داد. این قطارهای پرسرعت که بین پکن و شانگهای حرکت می‌کنند، با سرعتی معادل ۳۵۰ کیلومتر در ساعت سفر کرده و از جمله سریع‌ترین قطارهای جهان به شمار می‌روند.

آداب و رسوم و جشن‌ها در چین

جشن سال نو (Chinese New Year)، که به جشن بهار نیز معروف است، طولانی‌ترین و مهم‌ترین جشن در تقویم چین است. این جشنواره به‌طور سنتی از اولین روز از اولین ماه در تقویم چینی آغاز می‌شود، که معمولاً در فاصله بین ژانویه و مارس میلادی قرار دارد. شب سال نو چینی به نام چوژی (chúxī) شناخته می‌شود که به معنای «شب پایان سال» است.
این جشنواره، زمان ویژه‌ای برای احترام به اجداد است. طبق گزارش دانشگاه ویکتوریا، در طول این جشن ۱۵ روزه، چینی‌ها هر روز فعالیت خاصی برای استقبال از سال جدید انجام می‌دهند که شامل خوردن برنج و سبزی به‌منظور پاکسازی بدن می‌باشد. این تعطیلات با آتش‌بازی و رژه‌هایی که در آن‌ها رقصندگانی با لباس‌های اژدها حضور دارند، شناخته می‌شود. روز مهم دیگر در جشن سال نو چینی، جشن فانوس است که در پانزدهمین روز از جشنواره برگزار می‌شود و به‌طور سنتی پایان جشن بهار محسوب می‌شود.

در روز جشن کینگ مینگ (Qing Ming)، مردم به بیرون از خانه می‌روند تا از زیبایی‌های فصل بهار لذت ببرند و به قبر عزیزان درگذشته خود مراجعه کنند. جشنواره قایق اژدها (Dragon Boat Festival)، در پنجمین روز از پنجمین ماه تقویم چین برگزار می‌شود. از جمله فعالیت‌های رایج جشنواره قایق اژدها می‌توان به خوردن توپ برنجی که در برگ‌های نی یا بامبو پیچیده شده و مسابقات قایق‌های اژدها اشاره کرد. در روز ملی (National Day) که به‌عنوان «هفته طلایی» نیز، در چین شناخته می‌شود. بسیاری از خانواده‌ها در این ایام به سفر می‌روند یا با اقوام خود دیدار می‌کنند.

بسیاری از مردم همچنین در روز تولد کنفوسیوس، که در ۲۸ سپتامبر است، به زادگاه او در استان شاندونگ (Shandong) سفر می‌کنند. روز تولد گوانین (Guanyin)، الهه رحمت که از اواخر مارس تا اواخر آوریل برگزار می‌شود، با بازدید از معابد تائوئیستی گرامی داشته می‌شود. جشن‌های مشابهی نیز به مناسبت تولد مازو (Mazu)، الهه دریا (که همچنین به نام تیانهو شناخته می‌شود)، در ماه‌های می یا ژوئن برگزار می‌شود. جشن ماه که در سپتامبر یا اکتبر برگزار می‌شود، با آتش‌بازی، فانوس‌های کاغذی و تماشای ماه همراه است.

نقش خانواده در فرهنگ چینی

در چین، گذراندن وقت با خانواده بسیار اهمیت دارد. مردم چین به سلسله مراتب در خانواده احترام می‌گذارند و از برقراری روابط اجتماعی، استقبال می‌کنند. خانواده‌ها در شهرها معمولا در آپارتمان‌ها زندگی می‌کنند و اغلب پدربزرگ و مادربزرگ نیز در کنار آن‌ها هستند. خانواده‌های چینی ارزش زیادی برای فرزندپروری و وفاداری قائل‌اند. والدین تمام تلاش خود را برای تربیت فرزندان انجام می‌دهند و انتظار می‌رود که فرزندان در آینده فداکاری‌های والدین خود را جبران کنند. اعضای مذکر مانند پدربزرگ‌ها و پدران معمولا نقش‌های اصلی را در خانواده ایفا می‌کنند.

در بیشتر خانواده‌ها، هر دو والدین به‌طور تمام‌وقت کار می‌کنند و خانواده‌ها معمولاً یک فرزند دارند. زندگی پدربزرگ و مادربزرگ با خانواده در چین غیرمعمول نیست. والدین انتظار دارند که بدانند فرزندانشان چه زمانی بیرون می‌روند و به کجا می‌روند و اکثر خانواده‌ها قوانین خاصی برای مدت‌زمانی که کودکان باید به فعالیت‌های تفریحی اختصاص دهند، دارند. علاوه بر این، والدین اغلب از مشارکت فعال در فعالیت‌های مدرسه فرزندان خود حمایت می‌کنند. دانش‌آموزان چینی معمولاً زمان زیادی را صرف کارهای مدرسه خود می‌کنند.

زندگی نوجوانان در چین

زندگی نوجوانان در چین به‌شدت بر تحصیل و مدرسه متمرکز است. در اوقات فراغت، نوجوانان چینی معمولاً به خانه دوستانشان یا سینما می‌روند، تلویزیون تماشا می‌کنند یا ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال و پینگ‌پنگ را انجام می‌دهند. والدین معمولاً به‌طور فعال در زندگی تحصیلی و اجتماعی فرزندان خود دخالت دارند و نوجوانان چینی به‌ندرت قرار ملاقات می‌گذارند و ترجیح می‌دهند با همکلاسی‌های خود در گروه‌های تک‌جنسیتی معاشرت کنند. اکثر مدارس راهنمایی و دبیرستان‌ها قوانین روشنی در مورد روابط عاشقانه بین دانش‌آموزان دارند.

ارزش‌های اخلاقی جامعه چین با کشورهای غربی متفاوت است. کودکان در چین استقلال و آزادی کمتری دارند و والدین و مربیان به‌شدت محافظت‌کننده هستند. در این فرهنگ، دانش‌آموزان دبیرستانی همچنان به‌عنوان کودک محسوب می‌شوند.