حقایقی جالب از تاریخ، فرهنگ و هنر در آداب و رسوم مالدیو

آداب و رسوم مالدیو برای مسافرانی که اولین بار است به این کشور سفر می کنند، هم غریب است و هم آشنا!

مالدیو یک کشور جزیره‌ای بسیار زیبا با چشم‌اندازهای استثنایی است و همین زیبایی نظر همه را جلب می‌کند؛ اما زیر این چهره زیبا، یک فرهنگ عجیب‌و غریب نهفته است که نشان از سرگذشت جذاب این سرزمین دارد. اغلب مسافرانی که با تور مالدیو سفر می‌کنند، انتظار دارند یک کشور بودایی ببینید که فرهنگی شبیه سریلانکا یا هند دارد اما آداب و رسوم مالدیو کاملا متفاوت و منحصربه‌فرد است. بیایید کمی با آداب و رسوم مالدیو، فرهنگ، تاریخ، موسیقی و هنر این سرزمین آشنا شویم که در زیبایی، دست کمی از جزایر افسانه‌ایش ندارد. همچنین برای مشاهده جاذبه های این کشور میتوانید به مقاله جاهای دیدنی سریلانکا مراجعه فرمایید.

فهرست مطالب

• فرهنگ مالدیو
• ریشه مشترک زبان مالدیو و ایرانی
• ماجراجویی‌ هندی ها برای رسیدن به مالدیو
• اسلام تنها دین رسمی مالدیو
• مالدیو، کلکسیونی عجیب از طعم و مزه‌
• مالدیو بهشت جواهر سازی
• طنین موسیقی هندی در کوچه های مالدیو
• اعیاد اسلامی، مهم ترین تعطیلات مالدیو
• زن سالاری در مالدیو

فرهنگ مالدیو

آداب و رسوم  و فرهنگ مالدیو ریشه‌های پررنگی از فرهنگ «درا ویدی» (Dravidian)، فرهنگ ساکنین جنوب غربی شبه‌قاره هند دارد اما اگر کمی دقت کنید به‌خوبی ردپای سایر فرهنگ‌ها را هم خواهید یافت. ترکیب این فرهنگ‌ها سبب شده است تا این کشور در طول قرن‌ها به یک فرهنگ منحصربه‌فرد برسد که تفاوت‌ها و شباهت‌های جذابی با کشورهای همسایه‌اش دارد. مالدیو در اقیانوس هند قرار گرفته است و موقعیت جغرافیایی خاص آن، علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، سبب شده است تا این کشور همیشه در معرض فرهنگ‌های مختلف مثل هندی، آفریقایی، عربی و سریلانکایی قرار بگیرد. مالدیوی‌ها نیز در طول تاریخ بخشی از همه این فرهنگ‌ها را جذب کرده‌اند و فرهنگی بی‌نظیر ساخته‌اند.

ریشه مشترک زبان مالدیو و ایرانی

یکی از مهمترین بخش‌های آداب و رسوم مالدیو، زبان آن است؛ چرا که آیینه‌ای تمام‌نما از حضور فرهنگ‌های مختلف است در این کشور است. زبان رسمی کشور مالدیو «دیوهی» (Dhivehi) نام دارد و مردم مالدیو در زبان بومی این کشور «دیوهین» نامیده می‌شوند. دیوهی زبانی است که ریشه در زبان‌های سانسکریت هند و ایرانی دارد و اگر کمی آن را بررسی کنید خواهید دید که چطور هجوم فرهنگ‌های مختلف از مناطق اطراف، این زبان را تحت تاثیر قرار داده است. در این بین دیوهی بیشترین تاثیر را از زبان سینهالی، زبان رسمی سریلانکا، و سایر زبان‌های هندی گرفته است. واژه دیوهین که پیش از این درباره آن صحبت کردیم و برای اشاره به مردم بومی مالدیو استفاده می‌شود. مالدیوی‌ها همچنین با الفبای «تانا» (Thaana) می‌نویسند که مثل الفبای فارسی از راست به چپ نوشته می‌شود اما شباهت زیادی به الفبای هندی‌ها دارد.

اسلام تنها دین رسمی مالدیو

برخلاف تصور اغلب مسافران که فکر می‌کنند مالدیو یک کشور بودایی است، اسلام تنها دین رسمی در مالدیو است. جالب است بدانید، برای شهروند بودن یا داشتن زمین در این کشور حتما باید مسلمان سنی باشید! موضوعی که روی آداب و رسوم مالدیو تاثیر عمیقی گذاشته است. اگر نگاهی به تاریخ مالدیو بیندازید، خواهید دید که این کشور همانند همسایگانش، قرن‌ها یک کشور بودایی بود تا اینکه در قرن دوازدهم میلادی، فردی از شمال آفریقا، که در بین مالدیوی‌ها به «ابوالبرکات» (Abu Al Barakat) معروف است، اولین نسخه از قرآن را به این جزیره آورد. براساس اسناد تاریخی، کشور مالدیو در سال ۱۱۵۲ میلادی از یک کشور بودایی تبدیل به یک کشور اسلامی شد. امروزه دین بخشی جدایی‌ناپذیری از فرهنگ مالدیو است و بسیاری از قوانین این کشور نیز بر اساس شریعت اسلامی است.

ماجراجویی‌ هندی ها برای رسیدن به مالدیو

موقعیت جغرافیایی خاص مالدیو در اقیانوس هند، یکی از عواملی است که تاثیر فراوانی بر آداب و رسوم مالدیو، تاریخ و ساکنان آن گذاشته است. در هیچ‌یک از اسناد تاریخی مشخص نیست که مهاجرانی که برای اولین‌بار وارد این کشور جزیره‌ای شده‌اند، چه کسانی بوده‌اند؛ اما تاریخ‌شناسان احتمال می‌دهند ساکنین سواحل جنوب هند، اولین‌بار دریانوردی کرده و خود را به این کشور زیبا رسانده‌اند. نخستین منابع تاریخی که نشان از سکونت در مالدیو دارد، متعلق به ورود و استقرار سینهالی‌های سریلانکایی است. مالدیو قرن‌ها یک کشور بودایی بود تا اینکه در قرن دوازدهم میلادی اسلام وارد این جزیره شد و حالا در قرن بیست‌ویکم، یک حکومت جمهوری، زمام این کشور را در دست دارد.

مالدیو، کلکسیونی عجیب از طعم و مزه‌

روح مالدیو با اقیانوس عجین است؛ بنابراین جای تعجبی ندارد که محصولات دریایی، مثل انواع ماهی، پای ثابت غذاهای این کشور باشد، اما فرهنگ غذایی مالدیو، که بخش مهمی از آداب و رسوم مالدیو است، شگفت‌انگیزتر از این حرف‌ها است. همانطور که پیش از این درباره آن صحبت کردیم، مالدیو قرن‌ها در معرض نفوذ فرهنگ‌های مختلف قرار داشته است و این نفوذ فرهنگی تاثیر خود را بر سبک آشپزی مردمان این کشور جادویی نیز گذاشته است. فرهنگ غذایی مالدیو، تلفیقی جذاب از سبک‌های عربی، هندی و سریلانکایی است و طعم‌های جدیدی را خلق کرده است که در کمتر گوشه‌ای از جهان می‌توانید نظیرش را پیدا کنید. اگر به غذاهای محلی مالدیو علاقه دارید، علاوه بر ماهی یک عضو تقریبا ثابت دیگر در غذاهای این کشور زیبا به چشم می‌خورد که از قضا مزه جالبی هم دارد؛ نارگیل. استفاده از نارگیل و محصولات آن، مانند روغن نارگیل و شیر نارگیل، هم در غذاهای این کشور بسیار رایج است.

از آنجا که مالدیو یک کشور اسلامی است، باید به خاطر داشته باشید سرو مشروبات الکلی در این کشور ممنوع است. در نهایت نیازی نیست نگران غذا و نوشیدنی خود در این مقصد جزیره‌ای باشد؛ چراکه هر غذایی که دوست داشته باشید در مالدیو پیدا می‌شود! مالدیو یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری جهان است که سالانه میزبان میلیون‌ها گردشگر است؛ همین مسئله نیز سبب شده است تا رستوران‌ها و هتل‌های متعددی از برندهای مطرح جهان، در این کشور حضور داشته باشند. در این رستوران‌ها و هتل‌ها انواع غذاهای بین‌المللی و نوشیدنی‌های مختلف سرو می‌شود. با این اوصاف بیایید با برخی از معروف‌ترین غذاهای مالدیو آشنا شویم که عبارتند از: «گارودیا» (Garudhiya)، «ماس هونی» (Mas huni) و «فیهونو ماس» (Fihunu mas).

مالدیو بهشت جواهر سازی

زیبایی‌های وصف‌ناپذیر طبیعت مالدیو در روح مردمان این کشور نیز منعکس شده است و هنر جایگاه ویژه‌ای در آداب و رسوم مالدیو دارد. مالدیوی‌ها صنعتگران ماهری هستند که در رشته‌های هنری مثل «حکاکی روی چوب» و «نقاشی لاکی» مهارت فوق‌العاده‌ای دارند. نگاهی به طرح‌های زیبا و پیچیده و حجاری‌هایی که در آثار تاریخی مالدیو، مثل مسجد جمعه، به چشم می‌خورد، گواهی بر این ادعا است. یکی از دیگر از صنایع دستی مالدیو که کار دست زنان هنرمند این کشور است؛ حصیر بافی است. زنان مالدیوی همانند زنان هنرمند جنوب ایران، با نی‌های رنگ‌آمیزی شده، حصیرهایی با نقش‌های پیچیده و زیبا می‌بافند. جواهرسازی از دیگر هنر مردم مالدیو است که قدمت زیادی دارد و می‌توانید در بازارهای این کشور جواهرات زیبایی پیدا کنید که مردم محلی آن‌ها را ساخته‌اند.

طنین موسیقی هندی در کوچه های مالدیو

درست مثل سایر ساکنان شبه قاره هند، رقص و موسیقی بخشی‌جدایی‌ناپذیری از آداب و رسوم مالدیو است. اگر آشپزی، فرهنگ و هنر مالدیو ترکیبی از فرهنگ‌های عربی، آفریقایی، هندی و سریلانکایی است، موسیقی و رقص مالدیو بیشترین تاثیر را از مناطق شمالی هند گرفته است. مالدیوی‌ها شیفته صنعت فیلم هند هستند و زندگی روزمره‌شان با فیلم‌ها و موسیقی بالیوودی عجین است. اگر در کوچه و خیابان‌های این کشور قدم بزنید یا کانال‌های تلویزیونی را تماشا کنید، هنوز هم نوای آهنگ‌های قدیمی هندی به گوش‌تان خواهد خورد؛ در واقع این آهنگ‌های هندی الهام‌بخش بسیاری از آهنگ‌های امروزی مالدیو است!

از بین سازهای معروف مالدیو که در مراسم‌ سنتی و بومی این منطقه استفاده می‌کنند، می‌توان به ساز زهی «بلبل ترنگ» (bulbul tarang) اشاره کرد. یکی دیگر از برنامه‌های سنتی محبوب مالدیوی‌ها رقص با ساز  کوبه‌ای «بودوبرو» (Bodu Beru) است که شباهت بسیار زیادی به ساز «دمام» ایرانی دارد. مالدیوی‌ها در حالی‌که در گروه‌های چند نفره طبل‌های بزرگی را از گردن آویخته‌اند، با این طبل‌ها ضرب می‌گیرند و دایره‌وار می‌رقصند و معتقدند این ساز ریشه در آفریقای شمالی دارد. رقص‌های سنتی مالدیو هم درست مثل موسیقی این کشور متاثر از شمال هند است. سبکی که مالدیوی‌ها می‌رقصند از یک رقص کلاسیک به‌نام «کاتاک» (Kathak) الهام گرفته شده که در شمال هند رایج است.

اعیاد اسلامی، مهم ترین تعطیلات مالدیو

نگاهی به تقویم رسمی مالدیو نشان می‌دهد، اغلب اعیاد و جشن‌های ملی و مهم مالدیوی‌ها برخاسته از دین اسلام است. «عید فطر»، «عید قربان» و «میلاد پیامبر اکرم (ص)»، سه مناسبت مهم و بزرگ مالدیوی‌ها است که باشکوه تمام آن را در سراسر کشور جشن می‌گیرند. «روز ملی مالدیو» (Maldives National Day) دیگر مناسب ملی و مهم مالدیوی‌ها است که هر سال در اولین روز از ماه ربیع‌الاول، سومین ماه قمری، جشن گرفته می‌شود. مالدیوی‌ها در سال ۱۵۷۳ میلادی در این روز بر پرتغالی‌ها پیروز شدند و اشغالگران را از کشور خود بیرون کردند. این جشن بزرگ و مهم در بین بومیان با نام «قومی دیواس» (Qaumee Dhuvas) شناخته می‌شود و با رژه‌های باشکوه و راهپیمایی جشن گرفته می‌شود. یکی دیگر از آداب و رسوم مالدیو، جشن «روز جمهوری» (Republic Day) است که هر سال در ۱۱ نوامبر جشن گرفته می‌شود. روز جمهوری، سال‌روز تشکیل جمهوری مالدیو است و برای اهالی این کشور اهمیت زیادی دارد.

زن سالاری در مالدیو

یکی از تفاوت‌های آداب و رسوم مالدیو با کشورهای جنوب آسیا، رواج زن‌سالاری است! برخلاف اغلب کشورهای جنوب آسیا که مردسالاری رایج است و جامعه از زنان انتظار دارد که مطیع باشند، در مالدیو زنان نقش تعیین‌کننده‌ای در جامعه دارند. زنان مالدیو در پست‌های تاثیرگذاری حضور دارند و بخش قابل‌توجهی از نیروی کار را تشکیل می‌دهند. زنان همچنین از ارث سهم می‌برند و پس از ازدواج نام‌خانوادگی خود را حفظ می‌کنند. همانطور که پیش از این گفتیم نبض زندگی در مالدیو وابسته به دریا است؛ بنابراین زندگی روزمره مردم و مشاغلی که انجام می‌دهند، حول محور دریا می‌چرخد. در طول تاریخ این کشور مردان اغلب ماهیگیر بوده‌اند و روزها برای ماهیگیری بیرون می‌رفتند در حالی که زنان به خانه و سایر امور زندگی رسیدگی می‌کردند.

همانطور که در این مطلب از مجله ایوار توضیح دادیم، مالدیوی‌ها به فرهنگ و سنت‌های خود بسیار افتخار می‌کنند. آداب و رسوم مالدیو اگرچه از فرهنگ‌های مختلف تاثیر گرفته است اما مردم این سرزمین با غرور و افتخار، این فرهنگ‌ها را بومی کرده و آن را به آداب و رسوم ویژه خود تغییر داده‌اند که در هیچ‌جای جهان نظیر ندارد.