معرفی آداب و رسوم سریلانکا، کشوری با فرهنگ غنی

آداب و رسوم سریلانکا دریچه ای نو به سوی فرهنگی غنی خواهد گشود و سفری خاطره انگیز را رقم خواهد زد.

سریلانکا، جزیره‌ای زیبا در اقیانوس هند، با مناظر طبیعی خیره‌کننده، تاریخ پرفراز و نشیب و فرهنگی غنی و متنوع، مقصدی جذاب برای گردشگران از سراسر جهان است. این کشور با تنوع فرهنگی چشمگیر و داشتن مذهب در تار و پود خود به مانند رنگین کمانی در آسمان آبی قاره آسیا می‌درخشد. گویی رنگ‌های مختلف آن، از باورها و آیین‌های گوناگون سرچشمه می‌گیرند. معابد بودایی و هندو با شکوه و عظمت خود، و مساجد و کلیساها با مناره‌ها و صلیب‌هایشان، چشم‌انداز فرهنگی این سرزمین را نقاشی می‌کنند. در کنار مذهب، سایه‌های دیگری نیز بر این سرزمین رنگارنگ نقش بسته‌اند. از یک سو، تأثیرات استعماری در گذر زمان، رگه‌هایی از فرهنگ‌های غربی را به این سرزمین آورده‌اند. از سوی دیگر، مدرنیزاسیون و تحولات اجتماعی، رنگ و بوی امروزی به زندگی مردم بخشیده‌اند. آشنایی با آداب و رسوم سریلانکا از ملزومات دانستنی قبل از سفر با تور سریلانکا به این سرزمین است که ما آنها را به شما معرفی خواهیم کرد. همچنین برای آشنایی بیشتر با این کشور میتوانید به مقاله جاهای دیدنی سریلانکا مراجعه فرمایید.

فهرست مطالب

• فرهنگ مردم سریلانکا که هر مسافری باید بداند
• هنر در سریلانکا؛ انعکاس روح یک ملت
• ورزش قلب تپنده سریلانکا
• تاریخچه پر فراز و نشیب کشور سریلانکا
• رمزگشایی از رازهای دو زبان رایج در سریلانکا
• بودیسم و هندوئیسم به عنوان مذاهب در سریلانکا
• سریلانکا؛ جایی که احترام حرف اول را می زند
• هدیه دادن در سریلانکا
• آداب غذا خوردن در سریلانکا
• راه های موفقیت کسب و کار در سریلانکا

فرهنگ مردم سریلانکا که هر مسافری باید بداند

آمیختگی عمیق آموزه‌های بودیسم و هندوئیسم به همراه نظام طبقاتی، فرهنگ سلسله مراتبی را در سریلانکا نهادینه کرده است. مردم این کشور به نظم اجتماعی و جایگاه خود در آن اهمیت زیادی می‌دهند. رعایت سلسله مراتب در تقریباً تمام روابط، چه در زندگی خانوادگی و چه در محیط کار، مشهود است. در خانه، پدر یا مرد مسن‌تر خانواده به عنوان رهبر شناخته می‌شود. در محیط کار نیز رئیس یا صاحب شرکت مسئولیت نهایی را بر عهده دارد. به تبع آن، روابط در این چارچوب ها بر اساس جایگاه افراد در سلسله مراتب شکل می‌گیرد.

هنر در سریلانکا؛ انعکاس روح یک ملت

در زمینه معماری، مجسمه سازی و نقاشی، ریشه سریلانکا به دوران باستان بازمی‌گردد. بقایای آثار باستانی بازسازی شده و حفظ شده در مکان‌های باستان شناسی، در حالی که منعکس کننده تأثیرات کشور هند است، گواهی بر نقش بودیسم نیز دارد. ادبیات کلاسیک این کشور نیز ترکیبی از تأثیرات فرهنگ هند با مضامین بودایی را ارائه می‌دهد. از آغاز قرن بیستم، با قرار گرفتن ادبیات این کشور در معرض ادبیات اروپایی، نوشتار خلاق محلی تنوع بیشتری در سبک پیدا کرد و از نظر محتوا سکولارتر شد. هنرهای نمایشی سریلانکا، متشکل از سنت‌های محلی  سینهالی و تامیل است. در کنار این سنت‌ها ترکیبی از مدرنیته نیز نقش خود را در هنر و فرهنگ این کشور نشان می‌دهد. یکی از مشهورترین رقص‌های محلی سریلانکا، رقص «کندی» (Kandy) است. این رقص ظریف و زیبا، در طول چندین قرن با مراسم دولتی و مذهبی در پایتخت تاریخی این نوع رقص و مناطق اطراف آن همراه بوده است.

«رقص شیطان» نوع دیگری از رقص محلی است که به‌صورت بداهه در مراسم آیینی و جن‌گیری اجرا می‌شود. در تئاتر سریلانکا، شاهد نسخه‌های مدرن ‌شده تئاترهای فرهنگ مردم هستیم که در کنار آثار اصلی مدرن و اقتباس‌هایی از نمایشنامه‌نویسان غربی، موردتوجه قرار می‌گیرند. تأثیرات هندی و غربی در اشکال محبوب موسیقی سریلانکا به‌ شدت آشکار است.

 ورزش قلب تپنده سریلانکا

کمک های مالی و معنوی دولت این کشور به هنر از طریق چندین نهاد زیر نظر وزارت امور فرهنگی انجام می‌شود. هنر، موسیقی و رقص در برنامه درسی مدارس گنجانده شده است. آموزش پیشرفته در این زمینه و چندین رشته دیگر از هنرهای زیبا در دانشکده دولتی، موسسه مطالعات زیبایی شناسی و چندین موسسه خصوصی دیگر ارائه می‌شود. دپارتمان آرشیو ملی و موزه ملی، هر دو در کلمبو، پایتخت این کشور، مخازن اصلی اسناد تاریخی و گنجینه‌های باستان‌شناسی کشور هستند. بسیاری از ورزش‌های شناخته شده بین المللی در سریلانکا شرکت کنندگانی پیدا کرده‌اند. از محبوب‌ترین آن‌ها می‌توان به والیبال، کریکت، فوتبال، مسابقه دوچرخه سواری و ورزش‌های آبی مختلف اشاره کرد.

 تاریخچه پر فراز و نشیب کشور سریلانکا

سریلانکا، جزیره‌ای زیبا با بیش از دو هزار سال سابقه‌ی سکونت دائمی انسان، تمدنی دارد که عمیقاً از شبه‌قاره هند تاثیر پذیرفته است. دو گروه قومی اصلی این جزیره، سینهالی‌ها و تامیلی‌ها، و دو دین غالب آن، بودیسم و هندوئیسم، از هند به این جزیره راه یافته‌اند. تأثیر هند بر عرصه‌های گوناگون نظیر هنر، معماری، ادبیات، موسیقی، پزشکی و نجوم سریلانکا مشهود است. سریلانکا علیرغم وابستگی آشکارش به هند، در طول اعصار مختلف، هویت منحصر به فردی پیدا کرد که در نهایت آن را از همسایه خود متمایز کرده است. ویژگی‌های فرهنگی که از هند به برگرفته شده لزوماً در سریلانکا تحت رشد و تغییر مستقل قرار گرفتند، که تا حدی به دلیل جدایی فیزیکی جزیره از شبه قاره است. به عنوان مثال، بودیسم تقریباً از هند ناپدید شد، اما در سریلانکا، به ویژه در میان سینهالی ها، به شکوفایی خود ادامه داد. علاوه بر این، زبان سینهالی، که از گویش‌های هندوآریایی است، در نهایت تنها در سریلانکا بومی شد و سنت ادبی خود را توسعه داد.

برای توسعه فرهنگی سریلانکا، موقعیت آن به عنوان پیوند راه‌های تجاری مهم دریایی بین اروپا، خاورمیانه و آسیا اهمیت زیادی دارد. مدت‌ها قبل از کشف اروپا در مسیر اقیانوسی به هند در قرن پانزدهم، سریلانکا برای ملوانان یونانی، رومی، ایرانی، ارمنی، عرب، مالایی و چینی شناخته شده بود. اما با آمدن اروپایی‌ها، اهمیت استراتژیک سریلانکا افزایش یافت و قدرت‌های دریایی غربی برای کنترل سواحل آن جنگیدند. هم سریلانکا و هم هند تحت نفوذ اروپا و حکومت استعماری قرار گرفتند. این تجربه مشترک باعث شد پیوندهای دیرینه بین دو کشور محکم‌تر شود و با دستیابی به استقلال در اواسط قرن بیستم، نهادها و ایدئولوژی‌های اجتماعی سریلانکا و هند به شدت با یکدیگر گره خوردند.

رمزگشایی از رازهای دو زبان رایج در سریلانکا

سریلانکا به داشتن دو زبان رسمی، سینهالی و تامیل، افتخار می‌کند. هر کدام از این زبان‌ها میراثی غنی و متمایز دارند و گویای فرهنگ و هویت مردمی هستند که به آن‌ها صحبت می‌کنند.زبان سینهالی، زبان مادری قوم اکثریت سینهالی است. این زبان به شاخه هندوآریایی زبان‌های هندواروپایی تعلق دارد و حدود ۱۶ میلیون نفر، که عمدتاً بومی سریلانکا هستند، به این زبان صحبت می‌کنند.  زبان تامیل، یک زبان کلاسیک از خانواده دراویدی (Dravidian) است که به عنوان صدای اقلیت تامیل در سریلانکا عمل می‌کند. این زبان در سطح بین المللی نیز با بیش از ۷۴ میلیون کاربر در سراسر سریلانکا، هند، مالزی و سنگاپور طنین انداز می‌شود. هر دو زبان سینهالی و تامیل در سریلانکا دارای جایگاه قانون اساسی برابر هستند. این برابری نشان دهنده احترام به تنوع فرهنگی و زبانی در این کشور و تعهد به حفظ و ترویج هر دو زبان است. وجود دو زبان رسمی با جایگاه برابر، انعکاسی از بافت فرهنگی متنوع و غنی سریلانکا است. این کشور با سابقه طولانی تجارت و مهاجرت، محل زندگی گروه‌های مختلف قومی و مذهبی است که هر کدام به زبان و فرهنگ خود افتخار می‌کنند.

بودیسم و هندوئیسم به عنوان مذاهب در سریلانکا

دو دین بودیسم و هندوئیسم، به عنوان ادیان اصلی سریلانکا، نقشی انکارناپذیر در تار و پود زندگی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی این کشور ایفا می‌کنند. بوداییان به مفهوم تناسخ اعتقاد دارند و باور دارند که انسان‌ها در طول زندگی‌های متعدد، درس‌هایی را می‌آموزند و در تلاشند تا با ارتقای رفتار خود، به مرحله‌ای به نام «نیروانا» دست یابند. پنج تعهد کلیدی در مذهب بودیسم شامل عدم آسیب به موجودات زنده، دوری از دزدی، کنترل تمایلات جنسی، راستگویی و پرهیز از مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر است. هندوئیسم بر دو اصل «سامسارا» (تناسخ و وابستگی وضعیت روح در تناسخ بعدی به اعمال در این زندگی) و «دارما» (نظام طبقاتی و اجتماعی) تأکید دارد. این دین، خدایانی متعدد از جمله گانش، شیوا، ویشنو، پارواتی و کالی را می‌شناسد که همگی تجلیاتی از «برهمن» (منبع ابدی همه چیز) هستند. دین، چه به طور مستقیم و چه غیرمستقیم، بر تجارت در سریلانکا اثر می‌گذارد. پذیرش مشترک جبرگرایی، به عنوان اعتقاد به نیرویی برتر که همه چیز را تحت کنترل دارد، از بارزترین نمودهای این تأثیر است. به همین دلیل، افراد در هنگام تصمیم‌گیری‌های تجاری و سایر امور زندگی، به دین و آموزه‌های آن توجه ویژه‌ای دارند.

سریلانکا؛ جایی که احترام حرف اول را می زند

در سریلانکا، آداب معاشرت و احترام نقشی کلیدی در روابط اجتماعی ایفا می‌کنند. نحوه سلام و احوالپرسی به گروه قومی افراد بستگی دارد. به عنوان یک خارجی، انتظار آشنایی با تمام این تفاوت‌ها از شما نمی‌رود، اما به طور خلاصه می‌توان گفت:

• نسل قدیمی‌تر از «ناماسته» (قرار دادن کف دست‌ها به هم مانند حالت دعا در مقابل چانه با یک خمیدگی ملایم سر) استفاده می‌کنند.
• سینگالی‌ها ممکن است بگویند «آیوبوان» (امیدوارم عمر طولانی داشته باشید).
• تامیل‌ها «وانککام» می‌گویند (امیدوارم عمر طولانی داشته باشید).
• در مکان‌های غیررسمی، ممکن است «کوهومادو» (چطورید؟) را بشنوید.
• جوانان عموماً دست می‌دهند.
• بسیاری از زنان سریلانکایی از تماس فیزیکی با مردی خارج از خانواده خود اجتناب می‌کنند، بنابراین صبر کنید تا ببینید آیا زنی دست خود را دراز می‌کند یا خیر.
• هنگام خطاب به افراد، همیشه از عنوان مناسب به دنبال نام خانوادگی استفاده کنید و منتظر بمانید تا طرف مقابل به استفاده از اسم کوچک پیش قدم شود.

هدیه دادن در سریلانکا

هدیه دادن در مناسبت‌هایی مانند تولد و تعطیلات مذهبی مرسوم است. هدایا معمولاً جنبه‌ی نمادین دارند و مجلل یا گران قیمت نیستند. به دلیل تنوع قومی/مذهبی کشور، در آداب هدیه دادن نیز تفاوت‌هایی وجود دارد. برخی از قوانین کلی عبارتند از:

• از اهداء گل بپرهیزید، زیرا در عزاداری استفاده می‌شود.
• از هدیه دادن رنگ‌های سفید و مشکی (رنگ‌های تشییع جنازه و عزاداری) خودداری کنید.
• اگر گیرنده مسلمان است، از محصولات حرام گوشت، الکل یا هرگونه مواد غذایی حاوی گوشت (مگر اینکه "حلال" باشد) اجتناب کنید.
• به هندوها نباید هدایایی از چرم داده شود.
• هدایا را با دو دست بدهید و دریافت کنید. برخی از سریلانکایی‌ها برای نشان دادن لطف، هنگام ارائه هدیه با دست راست، ساعد راست خود را با دست چپ لمس می‌کنند. به طور کلی، هدایا هنگام دریافت باز نمی‌شوند و هر هدیه‌ای که دریافت می‌شود باید جبران شود.

آداب غذا خوردن در سریلانکا

دور هم جمع شدن برای صرف غذا، چه با خانواده و چه با دوستان، بخش مهمی از فرهنگ سریلانکا است. اگر برای ساعت ۷ شب به مهمانی دعوت شده‌اید، انتظار داشته باشید که سرو غذا کمی طول بکشد. پس بهتر است با شکم خالی به مهمانی نروید. صبر کنید تا شما را به سمت صندلی‌تان راهنمایی کنند. در بیشتر مواقع، ترتیب خاصی برای نشستن وجود دارد. ممکن است قبل و بعد از غذا از شما برای شستن دست‌ها سوال شود. این پیشنهاد را رد نکنید، زیرا شستن دست‌ها نشانه احترام است. سرو غذا به دو صورت ممکن است انجام شود: یا در بشقاب شما غذا می‌ریزند یا خودتان باید از غذای موجود در دیس‌ها بردارید. هنگام غذا خوردن، آرنج‌های خود را روی میز قرار ندهید و از دست راست خود برای خوردن استفاده کنید.

برای برداشتن غذا از بشقاب، می‌توانید از تکه‌های نان یا کوفته‌های برنج استفاده کنید. ممکن است میزبان برای شما دور دوم غذا هم بیاورد یا پیشنهاد دهد. اگر سیر هستید و قبلاً غذا در بشقاب خود دارید، مجبور نیستید آن را بخورید. باقی گذاشتن کمی غذا در بشقاب نشان می‌دهد که سیر شده‌اید، در حالی که تمام کردن تمام غذا به این معنی است که هنوز گرسنه هستید. معمولاً بعد از پایان غذا، حدود نیم ساعت معاشرت ادامه پیدا می‌کند و سپس مهمانان به خانه‌های خود می‌روند.

راه‌های موفقیت کسب و کار در سریلانکا

در سریلانکا، آداب و رسوم کسب و کار تا حدودی رسمی است. به عنوان یک مهمان، اگرچه انتظار می‌رود در درک ظرافت‌های فرهنگی انعطاف پذیر باشید، اما پایبندی به آداب و رسوم محلی تا حد امکان، نشان دهنده احترام شما خواهد بود. رایج ترین روش برای احوالپرسی، دست دادن است. دست ها را محکم تکان دهید و هنگام ملاقات و ترک محل، احوالپرسی را انجام دهید. مانند بسیاری از فرهنگ‌های سلسله مراتبی، استفاده از عناوین در سریلانکا رایج است. اگر شخصی عنوان تخصصی ندارد، از عناوین محترمانه « Sir » یا « Madam» به همراه نام یا نام خانوادگی فرد استفاده کنید. تا زمانی که خود فرد دعوت نکرده، از نام کوچک استفاده نکنید. سریلانکایی‌ها معمولاً در برقراری ارتباط، رویکردی به دور از بحث و جدل را پیش می‌گیرند. بنابراین، درک پیام و مفهوم اصلی آن‌ها، نیازمند کمی تفکر است. ممکن است چیزی بگویند در حالی که منظورشان چیز دیگری باشد و تفسیر پیام بر عهده شنونده است. به نشانه‌هایی چون مکث‌های طولانی، اجتناب از تماس چشمی یا تلاش‌های آشکار برای طفره رفتن، توجه داشته باشید.

در این مقاله از مجله ایوار، به بررسی آداب و رسوم رایج در سریلانکا، از نحوه احوالپرسی و آداب غذا خوردن تا رسوم مربوط به مذهب و مناسبت‌های مختلف، می‌پردازیم.