موچی چیست و چطور تهیه می شود؟

موچی یک شیرینی سنتی و دل پذیر ژاپنی است که از غلات به ویژه برنج ژاپنی تهیه شده است.

 موچی چیست؟ اگر مسافر تور ژاپن باشید، حتما در سفر به شهرهای این کشور زیبا، نام این خوراکی خوشمزه ژاپنی را شنید‌‌ه‌اید یا حتی در بسته‌بندی‌های مختلف آن را در فروشگاه‌های ژاپنی دیده‌اید. البته به‌لطف گسترش شبکه‌های اجتماعی حالا در همه جای دنیا موچی به وفور یافت می‌شود اما اگر از ما می‌شنوید، طعم موچی سنتی ژاپنی با همه این موچی‌ها فرق دارد! یک خوراکی جویدنی، لاستیکی و خاص و فاقد گلوتن که روند تولید آن بسیار جذاب است. موچی یک غذای ژاپنی‌ است که هزاران سال قدمت دارد و در اغلب مناسبت‌ها و جشن‌های خاص مثل عروسی و سال نو ژاپنی یک غذای اصلی است. موچی با بافت و طعم منحصربه‌فردش تاریخچه‌ای طولانی دارد و بخشی جدایی‌ناپذیر از سنت‌ها و آیین‌های ژاپنی است؛ اما موچی دقیقا چیست و چطور تهیه می‌شود؟ در این مطلب به این سوالات پاسخ می‌دهیم.

فهرست مطالب

• موچی چیست
• تاریخچه موچی
• مواد موچی چیست؟
• طرز تهیه موچی
• انواع موچی
• آیا موچی چاق کننده است؟
• آیا خوردن موچی خطرناک است؟
  
  

موچی چیست

موچی (Mochi) نام یک دسر ژاپنی است که از برنج دانه‌کوتاهی به‌نام «موچیگومه» (Mochigome) تهیه می‌شود. خمیر به‌دست آمده از این برنج بسیار کشسان و کمی شیرین است و اغلب با پودر چای سبز (ماچا) یا سایر رنگ‌های خوراکی رنگ‌آمیزی می‌شود. خمیر را به تکه‌های کوچک تقسیم می‌کنند و وسط آن یک ترکیب شیرین یا شور، قرار داده می‌شود؛ سپس خمیر موچی را به‌شکل گرد یا مکعبی فرم می‌دهند تا یک شیرینی کوچک به‌اندازه یک لقمه با بافتی جویدنی، نرم و کشسان به‌دست آید. در موچی سنتی داخل خمیر با پوره لوبیای قرمز شیرین پر می‌شود اما امروزه حتی بستنی نیز در وسط این خمیر قرار می‌گیرد تا یکی از خوشمزه‌ترین دسرهای سرد دنیا تولید شود. موچی‌ها طعم‌های مختلفی دارند که از محبوب‌ترین آن‌ها می‌توان به موچی شکلاتی، وانیلی، توت‌فرنگی، انبه، قهوه، چای سبز و لیچی اشاره کرد.

در فرهنگ سنتی ژاپن، موچی به عنوان «غذای خدایان» شناخته می‌شود و نماد خوش‌شانسی و ازدواج موفق است. تهیه و خوردن موچی نیز یکی از مهم‌ترین بخش‌های مراسم جشن سال نو ژاپنی است؛ این خوراکی محبوب حتی در آیین‌های مذهبی شینتو نیز نقش محوری دارد. ژاپنی‌ها به‌طور سنتی سال نو را با سوپ موچی جشن می‌گیرند که به آن اوزونی (Ozoni) می‌گویند. این سوپ ترکیبی از موچی، سبزیجات، میسو و سس سویا است. اوزونی بیش از ۵۰۰ سال است که غذای سنتی روز سال نو در ژاپن است. این غذا اولین بار توسط سامورایی‌ها به‌عنوان یک غذای آیینی معرفی شد. جالب است بدانید وقتی موچی برای اولین بار به‌ جهان معرفی شد، مردم آن را «کیک برنج ژاپنی» (Japanese Rice Cake) نامیدند. چندی بعد، به‌لطف توسعه رسانه‌های اجتماعی و انیمیشن‌های ژاپنی، واژه موچی (Mochi) به‌تدریج وارد زبان مردم سایر نقاط جهان شد.

تاریخچه موچی

موچی به ژاپنی «餅» نوشته می‌شود. اگرچه مشخص نیست ژاپنی‌ها دقیقا از کی موچی درست می‌کنند اما طبق شواهد تاریخی سابقه درست‌کردن موچی در بین ژاپنی‌ها حداقل به سال ۳۰۰ قبل از میلاد در دوره جومون (Jomon) برمی‌گردد که کشت برنج در ژاپن رواج یافت. با این وجود، در فاصله سال‌های ۷۱۰ تا ۷۹۴ میلادی، یعنی در دوره نارا (Nara)، موچی شبیه خوراکی شد که امروزه می‌شناسیم.

در دوره هی‌آن (۷۹۴ تا ۱۱۸۵ میلادی) موچی در بین اشراف رایج شد و مردم عادی نیز در مناسبت‌ها و جشن‌های خاص موچی می‌خوردند. سرانجام در دوره ادو (۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸ میلادی)، موچی دیگر یک غذای اصلی در ژاپن بود و انواع مختلف آن در مناطق گوناگون ژاپن توسعه یافته بود. امروزه، موچی به اشکال مختلفی تولید و مصرف می‌شود و بافت منحصربه‌فرد و طعم شیرینش، آن را به یک میان‌وعده و دسر محبوب در سراسر جهان تبدیل کرده است.

مواد موچی چیست؟

شاید بارها درباره موچی شنیده باشید اما خیلی‌ها نمی‌دانند خمیر موچی چیست و چرا اینقدر کشسان است یا مواد موچی چیست. در پاسخ به این سوال باید بگوییم اصلی‌ترین ماده تشکیل‌دهنده موچی برنج موچیگومه است که بسیار چسبناک و تا حدودی شیرین است. از این برنج برای تهیه خمیر موچی استفاده می‌شود. ژاپنی‌‌ها برای رنگ‌دار و طعم‌دار کردن این خمیر، از ترکیبات مختلفی مثل پودر ماچا استفاده می‌کنند. وسط خمیر نیز با ترکیبات‌ مختلفی مثل آنکو یا همان پوره لوبیای قرمز شیرین پر می‌شود.

آرد موچی چیست

اگر به برنج موچیگومه دسترسی ندارید می‌توانید از آرد موچی استفاده کنید؛ اما اسم آرد موچی چیست و آیا همان آرد برنج معمولی است؟ آرد «موچیکو» (Mochiko) که از برنج موچیگومه تهیه می‌شود، نوعی آرد برنج شیرین ژاپنی است که برخلاف برنج‌های معمولی بسیار چسبناک است. این آرد سفید و ریز فاقد گلوتن است.

طرز تهیه موچی

تهیه موچی سنتی ژاپنی یک فرایند طولانی است که به آن «موچیتسوکی» (Mochitsuki) می‌گویند. همانطور که پیش از این اشاره کردیم، موچی سنتی ژاپنی از برنج دانه‌کوتاه موچیگومه تهیه می‌شود که بسیار چسبناک است. برای تهیه موچی ابتدا برنج موچیگومه را پاک و آن را در آب خیس می‌کنند. صبح روز بعد، برنج را بخارپز می کنند. پس از پختن برنج آن را در یک در هاون بزرگ می‌ریزند که به آن «اوسو» (Usu) می‌گویند و از جنس سنگ یا چوب است. اینجاست که بخش سرگرم‌کننده و خیلی سخت تهیه موچی آغاز می‌شود! یک نفر با پتک چوبی به جان برنج می‌افتد و آن را به‌طور پشت سر هم می‌کوبد. همزمان با کوبیدن برنج یک نفر نیز با مهارت برنج را ورز می‌دهد و روی آن آرد می‌پاشد. این فرآیند نیاز به نیروی زیادی دارد و معمولا توسط مردها انجام می‌شود. در این مرحله در صورت تمایل رنگ‌ها و طعم‌دهنده‌های خوراکی نیز اضافه می‌شود. عمل کوبیدن برنج آنقدر ادامه پیدا می‌کند که یک خمیر چسبناک و کشسان به دست آید.

در مرحله بعد خمیر را روی میزی که با آرد موچیگومه پوشانده‌شده است، قرار می‌دهند و آن را تقسیم می‌کنند. حالا نوبت فرم‌دادن به موچی است. موچی می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد اما رایج‌ترین فرم آن، به شکل یک توپ فشرده است. می‌توانید داخل خمیر موچی را با انواع دسر، کرم، میوه، پنیر یا پوره‌های مختلف پر کنید. حالا دیگر موچی آماده خوردن است. اگر موچی در خارج از یخچال نگهداری شود، به‌مرور زمان خشک و سفت می‌شود. البته شما قرار نیست در خانه این فرآیند را طی کنید. به‌جای این کار می‌توانید از آرد برنج شیرین استفاده کنید که به آن آرد برنج چسبناک می‌گویند و بدون گلوتن است. دستورالعمل‌های مختلفی برای تهیه موچی در خانه وجود دارد که ما به یکی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

آرد مخصوص موچی، نشاسته ذرت و شیر را ترکیب کرده و مخلوط را از صافی رد کنید. در مرحله بعد این ترکیب را در یک ظرف ریخته و ظرف را در بخارپز بگذارید. مخلوط را هر ۱۵ دقیقه هم بزنید تا خمیر شکل پیدا کند. حالا کره را به خمیر اضافه کرده و آن را ورز بدهید تا یک خمیر کشسان به‌دست آید. در این مرحله می‌توانید رنگ مورد علاقه‌تان را نیز اضافه کنید. حالا از خمیر یک گلوله بردارید آن را با وردنه باز کنید و هر مخلوط یا دسری که دوست دارید را در وسط خمیر قرار دهید. گوشه‌های خمیر را جمع کرده و به هم بچسبانید و آرام آن را در کف دست خود فرم دهید. موچی‌ها را چند ساعتی داخل یخچال بگذارید تا آماده شود.

انواع موچی

موچی یک خوراکی همه‌کاره است و انواع مختلفی دارد:

• موچی‌های شکم پر که دایفوکو (Daifuku) نامیده می‌شوند، معمولا با مواد شیرین مثل آنکو (خمیر لوبیا قرمز شیرین) پر می‌شوند؛
• موچی کوسا (kusa) با رنگ سبز جذابش با بومادران ژاپنی درست می‌شود؛
• موچی کیری (kiri) نوعی موچی خشک است که اغلب در سوپرمارکت‌ها پیدا می‌شود و می‌توانید آن را کباب کنید، بجوشانید یا برشته کنید؛
• موچی ساکورا (Sakura) که به‌طور سنتی در بهار خورده می‌شود، موچی‌هایی به رنگ صورتی است که در برگ شکوفه گیلاس پیچیده می‌شود؛
• بستنی موچی هم ترکیبی است که در سال‌های خیر طرفداران زیادی پیدا کرده است و همان کیک موچی است که با انواع بستنی پر می‌شود؛

این‌ها تنها برخی از انواع موچی است که می‌توانید آن‌ها را امتحان کنید.

آیا موچی چاق کننده است؟

هر دانه کیک موچی معادل یک کاسه برنج است! با این وجود میزان کلسترول و چربی‌های اشباع موچی بسیار کم است. البته اگر موچی ساده بخورید؛ به‌طور مثال موچی که در داخل آن انواع کرم‌ها، میوه‌ها، بستنی و غیره است یا با نوشیدنی‌های چرب و شیرین میل شود بدون شک آنقدرها هم سالم نخواهد بود و کالری زیادی وارد بدن خواهد کرد.

آیا خوردن موچی خطرناک است؟

موچی یک خوراکی چسبناک و جویدنی است؛ درست مثل آدامس! حالا تصور کنید که یک آدامس بزرگ و چسبناک در دهان داشته باشید و بخواهید بدون جویدن آن را قورت بدهید! بدون شک این کار خطرناکی است؛ به‌ویژه برای افرادی مثل کودکان یا افراد کهنسال که نمی‌توانند خوب بجوند . اگر موچی خوب جویده نشود در گلو گیر می‌کند و می‌تواند منجر به خفگی شود. بنابراین بهترین راه برای خوردن موچی جویدن، جویدن و جویدن است. اگر نمی‌توانید خوب بجوید، حتما موچی را به‌ قطعات کوچک تقسیم کنید.