آشنایی با بهترین یادگاری و سوغات از سفر به روسیه
- معصومه ریحانی
- 1403/8/17
- 0 دیدگاه
سوغات روسیه نه تنها یادآور سفری خاطره انگیز است، بلکه نمادی از هنر و فرهنگ غنی این کشور نیز محسوب می شود.
روسیه خانهی هنرمندان بسیاری است و در خیابانهای آن، آثار هنری و صنایع دستی نفیسی خواهید یافت که بهعنوان محبوبترین سوغات این کشور شناخته میشوند. افزون بر این، روسیه سوغاتیهای منحصربهفردی دارد که تنها در این کشور قابل یافت است. پس اگر مسافر تور روسیه هستید، بهتر است نگاهی به فهرست سوغات روسیه در این مطلب بیندازید.
لیست سوغات روسیه
- ماتروشکا
- اسباب بازی های بوگورودسکویه
- گیپور روسی
- پاستیل های میوهای کولومنا و بلیو
- سفالگری گژل
- سینی های نقاشی شده ژوستوو
- خوخلوما
- روسری پاولوپوسادسکی پوساد و اورنبورگ
- عروسک های سفالی روسی
- سماور
- نان پریانیک
- هنر فینیفت
- پالخ
- اشیایی با پوست درخت توس
- مرمر سبز و کهربا
- عروسک چبوراشکا
- پاپوش والنکی
- ساز سنتی بالالایکا
- کلاه اوشانکا
- تخم مرغ های فابرگ
۱. ماتروشکا
عروسکهای ماتروشکا (Matryoshka) یا همان عروسکهای تودرتوی روسی، یکی از معروفترین سوغاتیهای روسیه و نمادی از فرهنگ این کشور به شمار میروند. این مجموعههای چوبی چندین عروسک با اندازههای مختلف را شامل میشود که درون یکدیگر جای میگیرند. نخستین مجموعه ماتروشکا در سال ۱۸۹۰ به دست صنعتگر واسیلی زویوزدوچکین (Vasily Zvyozdochkin) ساخته و توسط هنرمند سرگئی مالیوتین (Sergey Malyutin) نقاشی شد. این عروسکها از نمونههای ژاپنی الهام گرفتهاند و در نمایشگاه جهانی پاریس در سال ۱۹۰۰ به نمایش درآمده و بهسرعت شهرتی جهانی یافتند، تا جایی که امروزه ماتروشکاها به یکی از نمادهای فرهنگی روسیه تبدیل شدهاند.
سرگئی مالیوتین بعدها در شهر سرگیف پوساد (Sergiev Posad) مشغول به کار شد و این شهر به مرکزی برای تولید عروسکهای ماتروشکا تبدیل گشت. اکنون، سرگیف پوساد میزبان نمایشگاهی مختص به این عروسکها و موزهای است که نمونههای متنوعی از ماتروشکاها را به نمایش میگذارد. در گذشته، ماتروشکاها اغلب تصویر زنان روستایی روسی با روسری بودند؛ اما امروزه طرحهای آنها گستردگی بیشتری پیدا کرده است و میتوانید نسخههایی با چهرهی رئیسجمهورها، تیمهای ورزشی، هنرمندان روس، شخصیتهای افسانهای و حتی کاراکترهای کارتونی را بیابید. همچنین، امکان سفارش عروسکهایی با تصویر اعضای خانواده یا طرحهای شخصی نیز فراهم است. این عروسکها هدیهای خاص و جذاب برای همراهان شما خواهد بود.
۲. اسباب بازی های بوگورودسکویه
روستای بوگورودسکویه (Bogoroskoe)، واقع در نزدیکی سرگیف پوساد (Sergiev Posad) در منطقه مسکو، از قرن پانزدهم تاکنون بهعنوان یکی از مراکز اصلی ساخت اسباببازیهای چوبی شهرت دارد. این روستا، مشابه سرگیف پوساد، دارای سابقهای طولانی در تولید اسباببازیهای چوبی با طراحیهای سنتی است. نمونههای کلاسیک این اسباببازیها معمولاً حیواناتی مانند خرس یا خروس را نمایش میدهند که با حرکت وزنهای در زیر آنها، بخشهای مختلف بدنشان نیز حرکت میکند. برخی از این اسباببازیها رنگآمیزی شده و برخی دیگر به شکل طبیعی خود باقی میمانند.
در قرن هفدهم، تولید این اسباببازیها به میزان وسیعی گسترش یافت و حتی خانواده سلطنتی روسیه، هنگام بازدید از ترویتسه-سرگیوا لاورا (Troitse-Sergieva Lavra) در سرگیف پوساد، این اسباببازیها را خریداری میکردند. در دهه ۱۹۲۰، صنعتگران بوگورودسکویه در قالب یک تعاونی (آرتیل) سازماندهی شدند که امروزه به کارخانه بوگورودسکویه تبدیل شده و همچنان به تولید اسباببازیهای چوبی مشغول است. این کارخانه دارای یک موزه نیز هست که میتوان از آن با تورهای ویژه بازدید کرد. همچنین نمونههایی از این اسباببازیهای چوبی در موزه اسباببازی سرگیف پوساد به نمایش درآمده است.
۳. گیپور روسی
روسیه از دیرباز به تولید گیپور شهرت دارد؛ یکی از گونههای ویژه این هنر که با استفاده از قرقره و ایجاد الگوهای قلاببافی تولید میشود، به «گیپور روسی» معروف است. اگرچه تولید گیپور در مناطق مختلف روسیه رایج است، اما دو مرکز اصلی آن ولگدا (Vologda) و یلتس (Yelets) هستند. منطقه ولگدا، بهدلیل فراوانی کتان و توسعه ارتباطات تجاری، به یکی از مراکز اصلی تولید این هنر تبدیل شد. تا اوایل قرن نوزدهم، بسیاری از ملاکان زمینداران روس برای افزایش درآمد، رعایای خود را به تولید گیپور اختصاص داده بودند.
همزمان با ولگدا، تولید گیپور در یلتس، واقع در منطقه لیپتسک، نیز شکل گرفت. گیپور یلتس بهخاطر ظرافت و سبکی آن معروف است و از نظر بافت و طرح، سبکی متفاوت از گیپور ولگدا دارد. امروزه موزهای مستقل برای نمایش این هنر در ولگدا قرار دارد، در حالی که در یلتس، هنر گیپور در بخشی از موزه صنایع دستی محلی به نمایش درآمده و همچنان مورد توجه علاقهمندان به صنایع دستی روسی است.
۴. پاستیل های میوهای کولومنا و بلیو
پاستیلهای میوهای، از شیرینیهای اصیل و سنتی روسیه بهشمار میروند و بهویژه در شهرهای کولومنا (Kolomna) و بلیو (Belyov) تولید میشوند. کولومنا، که در نزدیکی مسکو قرار دارد، بهخاطر باغهای سیب فراوان، از دیرباز در تولید پاستیلهای سیب خوشطعم شهرت یافته است. این پاستیلها به مرور زمان در سراسر امپراتوری روسیه محبوب شدند و همچنان جایگاه خود را در میان دوستداران شیرینیهای سنتی حفظ کردهاند. کولومنا دو موزه ویژه دارد که به تاریخچه و فرآیند تولید این پاستیلهای سنتی اختصاص داده شده است.
بلیو در منطقه تولا نیز از مراکز مهم تولید پاستیلهای میوهای است. در این شهر، تولید پاستیل بهطور صنعتی از اواخر قرن نوزدهم رواج پیدا کرد. پاستیلهای بلیو معمولاً بهصورت لایهلایه تهیه میشوند که این شیوه آنها را از پاستیلهای کولومنا متمایز کرده و به محصولی خاص و منحصربهفرد تبدیل کرده است.
۵. سفالگری گژل
روستای گژل، در نزدیکی مسکو، از قرن چهاردهم بهعنوان مرکز برجسته سفالگری در روسیه شناخته شده است. سفالگران این روستا با استفاده از خاک رس غنی منطقه، انواع ظروف سفالی را تولید میکردند. در آغاز، سفالگری بهصورت انفرادی انجام میشد؛ اما بهمرور، به فعالیتی گروهی و در نهایت به کارخانههای سفالگری منسجم تبدیل شد. در روش ساخت سفالهای گژل، خاک رس در قالبهای مخصوص ریخته شده، سپس در کوره پخته میشود. پس از پخت، طرحهایی با رنگ آبی کبالت روی ظروف کشیده و در نهایت لعابکاری میشوند. این فرآیند، به سفالهای گژل جلوهای متمایز با ترکیب رنگهای سفید و آبی بخشیده است.
امروزه، کارخانههای سفالگری گژل علاوه بر تولید، دارای موزههایی هستند که آثار ارزشمند سفالگری این منطقه را نمایش میدهند. همچنین، این کارخانهها تورهای آموزشی و کارگاههای عملی برگزار میکنند تا علاقهمندان بتوانند ضمن آشنایی با مراحل ساخت، خود نیز در فرآیند سفالگری شرکت کنند.
۶. سینی های نقاشی شده ژوستوو
روستای ژوستوو (Zhostovo) در منطقه مسکو، از قرن نوزدهم بهعنوان مرکز تولید سینیهای فلزی نقاشیشده مشهور شده است. این سینیها با تکنیکهای خاص نقاشی روی فلز، به آثار هنری بینظیری تبدیل میشوند. ابتدا سطح سینیها با چندین لایه رنگ و روغن پوشش داده میشود و سپس هنرمندان با قلممو و رنگهای روغنی، طرحهای پیچیدهای از گلها، مناظر طبیعی و صحنههایی از افسانههای روسی را روی آنها نقاشی میکنند. امروزه بازدیدکنندگان میتوانند با سفر به ژوستوو، ضمن مشاهده فرآیند ساخت این سینیهای زیبا، با هنر و مهارت پشت آنها بیشتر آشنا شوند.
۷. خوخلوما
روستای خوخلوما (Khokhloma) واقع در منطقه نیژنی نووگورود، از قرن هفدهم به یکی از مراکز اصلی تولید صنایع دستی چوبی نقاشیشده در روسیه تبدیل شد. ظروف چوبی خوخلوما ابتدا با لایهای از خاک رس، روغن بذر کتان و پودر قلع پوشش داده شده و سپس در کوره پخته میشدند. سپس با رنگهای قرمز، سیاه و طلایی، طرحهای زیبای گلدار و هندسی روی این ظروف نقش میبست. در دوران شوروی، صنعتگران خوخلوما در آرتیلها سازماندهی شدند و در ادامه، دو کارخانه در خوخلوما و سمیونوف تأسیس شد. کارخانه سمیونوف هنوز هم به تولید صنایع دستی خوخلوما و عروسکهای روسی مشغول است. بازدیدکنندگان با شرکت در تورهای ویژه میتوانند از این کارخانه دیدن کنند و در کارگاههای آموزشی، تزئین عروسکهای روسی را تجربه کنند. در شهر سمیونوف نیز موزه و فروشگاهی بزرگ به نمایش و فروش صنایع دستی خوخلوما اختصاص داده شده است.
۸. روسری پاولوپوسادسکی پوساد و اورنبورگ
در فرهنگ ارتدکس روسیه، پوشاندن سر با شال برای زنان در کلیساها اهمیت زیادی دارد، و به همین دلیل روسریهای روسی به یکی از نمادهای فرهنگی این کشور تبدیل شدهاند. دو شهر پاولوپوسادسکی پوساد و اورنبورگ (Pavlovsky Posad and Orenburg) در تولید این شالها شهرت بینالمللی دارند. روسریهای پاولوپوسادسکی پوساد به طرحهای زیبای گلدار و رنگهای شاداب شناخته میشوند و تولید آنها از قرن هجدهم آغاز شده است. با حمایت اشراف و کسب جوایز جهانی، شالهای این شهر شهرتی بینالمللی پیدا کردهاند. در اورنبورگ، شالها با استفاده از نخ ابریشم و پشم بز به روش گیپور بافته میشوند و به دلیل لطافت و ظرافت منحصربهفرد خود شهرتی جهانی دارند.
۹. عروسک های سفالی روسی
در روسیه، بهویژه در مناطق دیمکوفو (Dymkovo)، فیلیمونو (Filimonovo) و کارگاپول (Kargopol)، ساخت عروسکهای سفالی بهعنوان یک صنعت دستی سنتی رونق دارد. این عروسکها از ترکیب خاک رس و ماسه ساخته میشوند و با طرحها و رنگهای گوناگون تزیین میگردند؛ هر منطقه سبک ویژهای در تولید آنها دارد. عروسکهای دیمکوفو، فیلیمونو و کارگاپول معمولاً به شکل انسانها، حیوانات و پرندگان ساخته میشوند. عروسکهای فیلیمونو با رنگهای روشن و خطوط راهراه برجسته شناخته میشوند، درحالیکه عروسکهای دیمکوفو از تنوع رنگی بیشتری برخوردارند. عروسکهای کارگاپول نیز با طرحهای ساده و رنگهای طبیعی، ظاهری روستایی و اصیل دارند.
۱۰. سماور
سماور، وسیلهای فلزی برای جوشاندن آب، جایگاه ویژهای در فرهنگ چایخوری روسیه دارد. نام این وسیله از دو کلمه روسی به معنی "خود" و "جوشیدن" گرفته شده است. در گذشته، سماورها با سوختهای جامد مانند زغال و چوب گرم میشدند، اما امروزه سماورهای برقی جایگزین آنها شدهاند. شهر تولا، یکی از مراکز مهم صنعتی روسیه، در تولید سماور پیشرو بوده است، تا جایی که ضربالمثلی روسی وجود دارد که سفر به تولا با سماور را کاری بیهوده میداند. در تولا، موزهای ویژه به تاریخ و فرهنگ سماور در روسیه اختصاص داده شده است.
۱۱. نان پریانیک
شهر تولا نهتنها بهخاطر سماورهایش، بلکه بهدلیل تولید نوعی نان زنجبیلی تند و خوشمزه به نام پریانیک (Pryanik) نیز شهرت دارد. تولید این شیرینی خوشطعم از قرن هفدهم در تولا و چندین شهر دیگر روسیه آغاز شده است. پریانیکها در قالبهای مختلف پخته میشوند تا شکل و طرحهای متنوعی به خود بگیرند و داخل آنها با مربا یا شیر تغلیظ شده پر میشود. این شیرینیها در اندازههای مختلف تولید شده و حتی در مناسبتهای خاص، پریانیکهای غولپیکر یادبودی نیز ساخته میشود. تولید پریانیک در تولا همچنان ادامه دارد و این شهر موزهای مخصوص این شیرینی دارد. برای بازدید از این موزه و تجربه تولید پریانیک، میتوانید با یک تور یکروزه از مسکو به تولا سفر کنید.
۱۲. هنر فینیفت
هنر فینیفت (Finift)، که شامل نقاشی روی صفحات فلزی پوشیده شده با لایههای مینا است، از قرن هجدهم میلادی در شهر روستوف ولیکی (Rostov Veliky) در منطقه یاروسلاول رواج داشته است. این تکنیک که توسط هنرمندان روستوف به ارث رسیده و توسعه یافته است، در ابتدا توسط یک جواهرساز فرانسوی در سال ۱۶۳۲ اختراع شد که برای اولین بار اسرار نقاشی مینا را کشف کرد. رنگهای مورد استفاده در این هنر با دقت فراوان و با افزودن عناصر شیمیایی به دست میآیند که سپس در کوره با دمای مشخص پخته میشوند.
در اواخر قرن هجدهم، اولین کارگاه نقاشان مینیاتور در صومعه اسپاسو-یاکولفسکی روستوف تأسیس شد و آثار هنری تولیدشده توسط این کارگاه در سراسر روسیه شهرت یافت. با گذشت زمان، فینیفت روستوف سبک بیان خاص خود را توسعه داد که بیشتر یادآور سبک باروک است تا سنتهای نقاشی آیکون. طیف گستردهای از صحنهها، از جمله پرتره، منظره و داستانهای پری، با این روش خلق میشوند و بسیاری از نمونههای آن را میتوان در نمایشگاهی در کرملین روستوف مشاهده کرد. علاوه بر این، میتوانید از کارخانهای در روستوف که هنوز هم فینیفت تولید میکند، بازدید کنید و حتی در یک کلاس کارشناسی، خودتان نیز تجربه ساخت آن را داشته باشید. روستوف را میتوان با یک تور یکروزه از مسکو بازدید کرد.
۱۳. پالخ
پالخ یا جعبههای لاکی روسی، یکی از صنایع دستی ارزشمند این کشور هستند که با استفاده از تکنیک نقاشی روی کاغذ ماشه ساخته میشوند. این جعبهها معمولاً با طرحهای ظریف و رنگهای زنده، مزین به منظرهها، پرترهها و داستانهای افسانهای هستند. مراکز اصلی تولید جعبههای لاکی روسی، شهرهای پالخ، خولوئی، مستیورا و فدوسکینو هستند. هر یک از این شهرها، سبک و ویژگیهای خاص خود را در طراحی و رنگآمیزی این جعبهها دارند. بهعنوان مثال، جعبههای پالک با رنگهای گرم و طرحهای مذهبی، جعبههای خولوئی با رنگهای سرد و طرحهای طبیعت و جعبههای فدوسکینو با رنگهای روشن و طرحهای فانتزی شناخته میشوند.
۱۴. اشیایی با پوست درخت توس
پوست درخت توس در سراسر روسیه مورد استفاده قرار میگیرد. صنایع دستی تزئینی بومی ساخته شده با آن، مانند سنجاق سر، جعبه، قاب عکس و غیره، را میتوانید بهعنوان سوغاتی بخرید. بدون شک ریزهکاری و جزئیات در طراحی این محصولات شما را به تحسین وا میدارد. همچنین ممکن است گاهی حکاکیهای تورمانند روی آن مشاهده کنید.
۱۵. مرمر سبز و کهربا
روسیه کشوری بزرگ و از نظر ذخایر طبیعی غنی به شمار میآید. به همین دلیل، فهرستی طولانی از سنگهای قیمتی و نیمهقیمتی در آن وجود دارد. یکی از این سنگها، سنگ مرمر سبز یا «مالاکیت» (Malachite) است که از رشتهکوه «اورال» (Ural) روسیه استخراج شده و بهعنوان یکی از بهترین نوعهای آن در جهان شناخته میشود. مالاکیت بهصورت گردنبند، دکمه سرآستین، جعبههای تزئینی و دیگر محصولات زیبا در بازارها یافت میشود. از دیگر سنگهای محبوب روسیه، کهرباست که بهطور طبیعی از صمغ فسیل شده درختان به دست میآید و در واقع مانند سنگ میماند. رنگ نارنجی گرم و پررنگ، ساختار منحصربهفرد و تنوع زیاد زیورآلات ساخته شده از کهربا، این سنگ را به یکی از سوغاتیهای پرطرفدار در روسیه تبدیل کرده است.
۱۶. عروسک چبوراشکا
هر کشوری شخصیت خاص و نوستالژیک خود را در داستانهای مخصوص کودکان دارد و در روسیه، «چبوراشکا» (Cheburashka) یکی از محبوبترین شخصیتها در ادبیات کودکانه است. این حیوان کوچک که شبیه به میمون به نظر میرسد، به نام «تاپل» (Topple) شناخته میشود و از کاراکترهای ملی روسیه است. چبوراشکا بهعنوان یک نماد فرهنگی محبوب در روسیه به حساب میآید و جایگاه ویژهای در قلب مردم دارد. اگر به دنبال سوغاتیهای خاص از روسیه هستید، چبوراشکا میتواند گزینهای عالی باشد. این شخصیت نهتنها تأثیر بزرگی در فرهنگ روسیه دارد، بلکه میتواند هدیهای دلنشین برای عزیزان کمسن و سال شما باشد.
۱۷. پاپوش والنکی
«والنکی» (Valenki) چکمههای نمدی معروف و محبوب مردم روسیه هستند که در زمستانهای سرد این کشور برای گرم نگه داشتن پاها استفاده میشوند. اگرچه امروزه شاید پیدا کردن آنها در برخی شهرها دشوار باشد، اما در نواحی دورافتاده و بهویژه برای کودکان هنوز هم از این پاپوشها استفاده میشود. والنکی نهتنها یک پاپوش سنتی است، بلکه بخشی از فرهنگ و تاریخ روسیه را به نمایش میگذارد؛ زیرا رنگها و طرحهای منحصربهفرد آن و یادآوری زمستانهای سوزناک روسیه، این چکمهها را به نمادی از زندگی روزمره و سختیهای گذشته تبدیل کرده است.
۱۸. ساز سنتی بالالایکا
بالالایکا، ساز سنتی روسیه، با بدنه مثلثی شکل بزرگ و دسته بلند خود، ظاهری خاص و جذاب دارد. این ساز زهی مضرابی که به خانواده سهتارها تعلق دارد، صدای دلنشین و هارمونی بینظیری تولید میکند. برخلاف سهتار ایرانی، در نواختن بالالایکا معمولاً از تمام سیمها به طور همزمان استفاده میشود، که این ویژگی به صدای آن رنگ و تنوع خاصی میبخشد. نام "بالالایکا" نیز از همین هارمونی دلپذیر گرفته شده است. اگر به موسیقی سنتی علاقه دارید، بالالایکا میتواند یک سوغات ارزشمند و متفاوت از روسیه باشد.
۱۹. کلاه اوشانکا
کلاه اوشانکا، یکی از نمادهای برجسته فرهنگ روسیه، بهویژه در زمستانهای سرد این کشور شناخته میشود. این کلاه سنتی که برای محافظت از سر و گردن در برابر سرمای شدید طراحی شده است، معمولاً از پوست حیواناتی همچون گوسفند و خرگوش ساخته میشود و دارای گوشبندهای قابل تنظیم و پوششی برای گردن است. تاریخچه اوشانکا به اوایل قرن بیستم بازمیگردد. در دهه 1920، الکساندر کولچاک، فرمانده ارتش سفید روسیه، از این کلاه برای سربازانش در سیبری استفاده کرد. پس از انقلاب روسیه و تأسیس اتحاد جماهیر شوروی، کلاه اوشانکا بهسرعت محبوب شد و به بخشی جداییناپذیر از لباس زمستانی مردم تبدیل گشت. حتی در ارتش و پلیس شوروی نیز استفاده از این کلاه رایج شد. امروزه، اوشانکا تنها یک پوشش کاربردی برای مقابله با سرما نیست، بلکه به یک نماد فرهنگی و تاریخی تبدیل شده است. بسیاری از گردشگران روسیه، اوشانکا را بهعنوان سوغاتی برای عزیزان خود انتخاب میکنند تا یادگاری از سفر به این سرزمین سردسیر به همراه داشته باشند.
۲۰. تخم مرغ های فابرگ
تخممرغهای فابرگ بهعنوان یکی از برجستهترین و ارزشمندترین نمادهای هنر روسی شناخته میشوند. این تخممرغهای شگفتانگیز با طراحیهای پیچیده و استفاده از سنگهای قیمتی و فلزات گرانبها، هر بینندهای را مجذوب خود میکنند. اگرچه نسخههای اصلی این تخممرغها نادر و گرانقیمت هستند، اما نسخههای مشابه و باکیفیتی از آنها تولید میشود که زیبایی و ظرافت اصل را به خوبی حفظ کردهاند. این تخممرغها با طرحهای متنوع و جذاب خود، میتوانند هدیهای بینظیر برای عزیزانتان باشند و یادگاری ارزشمند از روسیه را برای شما به ارمغان آورند.
پرسشهای متداول
{{totalCount}} دیدگاه