آشنایی کامل با کشورهای اروپایی غیر شنگن در یک نگاه

کشورهای اروپایی غیر شنگن در اروپا قرار دارند اما عضو منطقه شنگن نیستند و از قوانین ویزا و مرزی متفاوتی نسبت به کشورهای شنگن پیروی می کنند.

در حالی که بیشتر کشورهای اروپایی در حوزه شنگن قرار دارند و سفر به این کشورها با تور اروپا با یک ویزای مشترک امکان‌پذیر است، برخی از کشورهای اروپایی خارج از این حوزه قرار دارند. این کشورها، هرچند که بخشی از قاره اروپا هستند، اما از قوانین ویزا و مقررات مرزی متفاوتی نسبت به کشورهای شنگن پیروی می‌کنند. آشنایی با این کشورها برای افرادی که قصد سفر به اروپا را دارند، اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا نیازمند برنامه‌ریزی متفاوتی در زمینه اخذ ویزا و شناخت شرایط مرزی هستند. در این مقاله به بررسی دقیق‌تر کشورهای اروپایی غیر شنگن، ویژگی‌ها، فرهنگ و سیاست‌های ویزایی آن‌ها خواهیم پرداخت تا تصویری جامع از اروپا، فراتر از مرزهای شنگن، ارائه دهیم.

فهرست مطالب

• کدام کشورهای اتحادیه اروپا در منطقه شنگن نیستند؟
• کشورهای غیر شنگن کدامند؟
• آیا بریتانیا جزو منطقه شنگن است؟
• آیا سرزمین های فرادریایی فرانسه و هلند بخشی از منطقه شنگن هستند؟
• کدام کشورهای غیر اتحادیه اروپا بخشی از منطقه شنگن هستند؟
• چرا برخی از کشورهای اتحادیه اروپا در منطقه شنگن نیستند؟
• شرایط ویزا برای کشورهای غیر شنگن چیست؟

کدام کشورهای اتحادیه اروپا در منطقه شنگن نیستند؟

از ۲۹ کشور عضو منطقه شنگن، بیشتر آن‌ها در بخش‌های اصلی قاره اروپا قرار داشته و همچنین اکثریت آن‌ها عضو اتحادیه اروپا نیز هستند. برای مثال، فرانسه، آلمان، اسپانیا، پرتغال، ایتالیا، یونان و هلند از مقاصد محبوب سفر هم در منطقه شنگن و هم در اتحادیه اروپا به شمار می‌آیند. با این حال، دو کشور اتحادیه اروپا که به صورت جغرافیایی در اروپا قرار گرفته‌اند و دو کشور که خارج از خاک اروپا هستند، عضو منطقه شنگن نیستند؛ بنابراین، این چهار کشور کنترل‌های مرزی جداگانه‌ای نسبت به همسایگان شنگن خود داشته و برای سفر به این کشورها باید ویزادریافت کرد.

این دو کشور اتحادیه اروپا که عضو شنگن نیستند، قبرس و ایرلند نام دارند. در حال حاضر، قبرس در فرآیند تحقق شرایط لازم برای عضویت شنگن است. در این میان، جمهوری ایرلند عضوی رسمی از اتحادیه اروپا است. با این حال، در حالی که نقش فعالی در برخی از سیاست‌های مربوط به توافق‌نامه شنگن دارد، به‌طور رسمی عضو منطقه شنگن نیست.

کشورهای اروپایی غیر شنگن کدامند؟

بیشتر کشورهایی که به‌صورت جغرافیایی در اروپا قرار دارند، عضو ۲۹ کشور منطقه شنگن هستند. با این حال، همه کشورهای اروپایی لزوماً عضو شنگن نیستند.

کشورهایی که عضو توافق‌نامه شنگن نیستند، بیشتر کشورهای اروپای شرقی‌اند. در حالی که این کشورها معمولاً با اروپا مرتبط هستند و بیشتر به‌صورت جغرافیایی در این قاره قرار دارند، اما هنوز کنترل‌های مرزی در این کشورها لغو نشده است. این ۱۱ کشور عبارتند از:

• آلبانی
• ارمنستان
• ایرلند جنوبی
• آذربایجان
• بلاروس
• بوسنی و هرزگوین
• مقدونیه
• مولداوی
• مونته‌نگرو
• صربستان
• اوکراین
• بریتانیا
• قبرس

روسیه نیز که به‌صورت جغرافیایی در بخشی از اروپا قرار دارد، عضو شنگن یا اتحادیه اروپا نیست و کنترل‌های مرزی و محدودیت‌های سفر خاص خود را اعمال می‌کند. همچنین کشورهای سن مارینو، موناکو و واتیکان نیز عضو رسمی منطقه شنگن نیستند. سه کشور مورد نظر، با وجود این که به‌طور رسمی عضو منطقه شنگن نیستند، در عمل و به‌طور غیررسمی (دوفاکتو) به‌عنوان بخشی از این منطقه تلقی می‌شوند. به عبارت دیگر، این کشورها در عمل و در رویه‌های اجرایی مشابه کشورهای شنگن عمل می‌کنند و بین آن‌ها و کشورهای شنگن کنترل مرزی وجود ندارد؛ به این ترتیب، مسافران می‌توانند بدون نیاز به بررسی مرزی یا دریافت ویزای جداگانه به این کشورها وارد شوند و از آن‌ها عبور کنند، همان‌طور که برای کشورهای عضو شنگن این کار انجام می‌شود.

آیا بریتانیا جزو منطقه شنگن است؟

خیر. بریتانیا هرگز عضو توافق‌نامه شنگن نبوده و در سال ۱۹۹۹ از پیوستن به آن خودداری کرده است. علاوه بر این، رای مردم این کشور به برگزیت (Brexit) باعث شد تا از تاریخ ۳۱ ژانویه ۲۰۲۰، بریتانیا دیگر عضو اتحادیه اروپا نیز نباشد.

اگرچه بریتانیا از نظر سیاستی با برخی جنبه‌های شنگن ارتباط داشته، اما همواره قوانین خاص خود را در زمینه سفر و ویزا داشته است؛ بنابراین، اگر قصد سفر به انگلستان، اسکاتلند، ایرلند شمالی یا ولز را دارید، می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره مقررات ویزای مخصوص این کشورها از سایت سفارت آن‌ها کسب کنید.

آیا سرزمین های فرادریایی فرانسه و هلند بخشی از منطقه شنگن هستند؟

خیر، قلمروهای فرادریایی فرانسه و هلند جزو منطقه شنگن نیستند. اگرچه این قلمروها به فرانسه و هلند تعلق دارند، اما قوانین شنگن در آن‌ها اعمال نمی‌شود و هر یک از این مناطق دارای قوانین و مقررات مرزی و ویزای مخصوص به خود هستند.

قلمروهای فرادریایی فرانسه که شامل مناطقی مانند گوادلوپ، مارتینیک، گویان فرانسه، رئونیون، و غیره می‌شود، خارج از منطقه شنگن قرار دارند و برای سفر به این مناطق معمولاً نیاز به ویزای جداگانه‌ای است. قلمروهای فرادریایی هلند نیز شامل مناطقی مانند آروبا، کوراسائو، سنت مارتن و غیره می‌شود. این مناطق نیز عضو منطقه شنگن نیستند و قوانین مهاجرتی و ویزای جداگانه‌ای دارند.

کدام کشورهای غیر اتحادیه اروپا بخشی از منطقه شنگن هستند؟

چهار کشور غیر عضو اتحادیه اروپا که عضو منطقه شنگن هستند عبارت‌اند از: سوئیس، لیختن‌اشتاین، نروژ و ایسلند. سه کشور اول به‌صورت جغرافیایی در اروپا قرار دارند، در حالی که ایسلند، هرچند که از نظر جغرافیایی جزیره‌ای دور از قاره اروپا است، اما همچنان عضوی از منطقه شنگن محسوب می‌شود. این کشورها قوانین ویزا و کنترل‌های مرزی خود را با توافق‌نامه شنگن هماهنگ کرده‌اند.

چرا برخی از کشورهای اتحادیه اروپا در منطقه شنگن نیستند؟

برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا در منطقه شنگن قرار ندارند و همچنین برخی کشورهای غیر عضو اتحادیه اروپا عضو شنگن هستند. دلایل این تفاوت‌ها به چندین عامل تاریخی، سیاسی و قانونی بازمی‌گردد:

حاکمیت ملی و کنترل مرزی

برخی کشورهای اتحادیه اروپا به‌دلایل مربوط به حفظ حاکمیت ملی و کنترل بر مرزهای خود، از پیوستن به منطقه شنگن خودداری کرده‌اند. ایرلند نمونه‌ای بارز است که به‌دلیل نیاز به حفظ کنترل‌های مرزی با بریتانیا و سیاست‌های مهاجرتی خاص خود، ترجیح داده است عضو شنگن نباشد.

شرایط پیوستن به شنگن

لزوما همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا نمی‌توانند به منطقه شنگن بپیوندند، مگر این که شرایط و معیارهای لازم برای عضویت را برآورده کنند. به‌عنوان مثال، قبرس هنوز شرایط لازم را به‌طور کامل برآورده نکرده و بنابراین عضو شنگن نشده است.

ملاحظات سیاسی و اقتصادی

برخی کشورها ممکن است به‌دلیل مسائل سیاسی داخلی یا نگرانی‌های اقتصادی از پیوستن به شنگن خودداری کنند. برای مثال، قبرس به‌دلیل تقسیمات سیاسی داخلی و مشکلات مربوط به امنیت مرزها هنوز عضو شنگن نشده است.

توافقات تاریخی و خاص

برخی کشورها مانند بریتانیا (پیش از برگزیت) و ایرلند بر اساس توافقات خاصی که با اتحادیه اروپا داشته‌اند، از عضویت در شنگن معاف بوده‌اند. این کشورها ترجیح داده‌اند سیاست‌های مرزی و مهاجرتی مستقل خود را حفظ کنند.

عضویت کشورهای غیر اتحادیه اروپا در شنگن

در مقابل، برخی کشورهای غیر عضو اتحادیه اروپا مانند سوئیس، نروژ، ایسلند و لیختن‌اشتاین به‌دلیل تمایل به تسهیل تجارت و تردد آزاد با همسایگان اروپایی خود، به عضویت شنگن درآمده‌اند. این کشورها از مزایای منطقه شنگن بهره می‌برند، بدون آن‌که عضو اتحادیه اروپا باشند.

این ترکیب از عوامل مختلف باعث شده که عضویت در اتحادیه اروپا و منطقه شنگن به صورت متقابل نباشد و برخی کشورها تنها در یکی از این دو ساختار قرار داشته باشند.

شرایط ویزا برای کشورهای غیر شنگن چیست؟

برای سفر به کشورهای غیر عضو شنگن، الزامات ویزا بسته به ملیت مسافر و سیاست‌های مهاجرتی هر کشور متفاوت است. بریتانیا و ایرلند، که هیچ‌کدام عضو اتحادیه اروپا نیستند، نیازمند ویزا برای اکثر ملیت‌ها هستند. بریتانیا ویزای توریستی برای اقامت تا ۶ ماه و ایرلند نیز ویزا برای اقامت تا ۹۰ روز صادر می‌کنند. در کشورهای اروپای شرقی مانند اوکراین، صربستان و روسیه نیز الزامات ویزا متفاوت است. اوکراین برای برخی ملیت‌ها ویزای الکترونیکی صادر می‌کند و روسیه تقریباً برای تمام ملیت‌ها نیاز به ویزای توریستی دارد که معمولاً به یک دعوت‌نامه رسمی هم نیاز دارد.

کشورهای بالکان مانند آلبانی، بوسنی و هرزگوین، و مونته‌نگرو برای برخی ملیت‌ها معافیت ویزا ارائه می‌دهند و مسافران می‌توانند تا ۹۰ روز در این کشورها اقامت داشته باشند. برای دیگر ملیت‌ها، ویزای کوتاه‌مدت لازم است که بسته به نوع سفر و مدت اقامت تعیین می‌شود. کشورهای ارمنستان، مولداوی و مقدونیه شمالی نیز سیاست‌های ویزای متنوعی دارند که شامل ویزای توریستی و گاهی ویزای الکترونیکی است. برای سفر به هر یک از این کشورها، توصیه می‌شود که پیش از سفر با سفارت یا کنسولگری کشور مربوطه تماس گرفته شود تا اطلاعات دقیق و به‌روز در مورد الزامات ویزا دریافت شود.