کاوش در اهرام مصر، عجیب ترین سازه در تاریخ مصر باستان

اهرام ثلاثه مصر که از عجایب هفتگانه دنیا محسوب می شود، بنایی رمزآلود بوده که چگونگی ساخت آن یکی از پررنگ ترین سوالات باستان شناسان است.

اهرام مصر سازه‌ای شگفت‌انگیز و از مشهورترین جاذبه‌های گردشگری در دنیا بوده و هر ساله میزبان میلیون‌ها گردشگر از سرتاسر دنیا است. اهرام ثلاثه مصر که از عجایب هفتگانه دنیا هم محسوب می‌شود، بنایی رمزآلود بوده که چگونگی ساخت آن یکی از پررنگ‌ترین سوالاتی است که سالیانی طولانی در ذهن باستان‌شناسان می‌گذشت. این بنا را مصریان در زمان اوج قدرت حکومت مصر و زمان پادشاهی فرعون‌ها ساخته‌اند و امروزه به یکی از مهم‌ترین نمادهای این کشور تبدیل شده است که برگی از تاریخ مصر محسوب می‌شود. با این مقاله همراه شوید تا با گشتی در گوشه‌وکنار اهرام سه‌ گانه مصر، با چگونگی ساخت آن، هدف از ساخت و رازهایی که در دل این سازه نهفته است، آشنا شویم.

فهرست مطالب

• اهرام مصر کجاست؟
• تاریخچه ساخت اهرام مصر
• اهرام مصر را کی ساخت؟
• اهرام مصر چگونه ساخته شده؟
• معروفترین اهرام مصر
• ارتفاع اهرام مصر چقدر است؟
• داخل اهرام مصر چگونه است؟
• اهرام مصر در قرآن
• چرا بالا رفتن از اهرام مصر ممنوع است؟
• اهرام مصر به چه سرنوشتی دچار شدند؟
• حقایق جالب درباره اهرام مصر

اهرام مصر کجاست؟

اهرام ثلاثه مصر بر روی فلاتی صخره‌ای در نواحی غربی رود نیل در نزدیکی شهر جیزه یا گیزا (Giza) در شمال مصر واقع شده است. این سازه در فهرست عجایب هفت‌گانه جهان قرار گرفته و بخشی از ویرانه‌های باستانی شهر ممفیس مانند اهرام جیزه، صقاره، دهشور، ابو رویش و ابو صیر در سال ۱۹۷۹ نیز به‌عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شدند.

تاریخچه ساخت اهرام مصر

اهرام مصر زمانی ساخته شد ‌که این کشور یکی از ثروتمندترین و قدرتمندترین تمدن‌های جهان بود. این اهرام، به‌خصوص «اهرام جیزه» جزو برترین سازه‌های ساخت دست بشر در تاریخ هستند. آن‌ها نقش مهم فرعونیان را در جامعه‌ی مصر باستان نشان می‌دهند. ساخت اهرام مصر در اوایل دورانِ قلمرو مصر باستان (Old Kingdom) تا پایان دوره‌ی بطلیموس در قرن چهارم پس از میلاد مسیح ادامه داشت. البته اوج ساخت اهرام مصر باستان در اواخر سلسله‌ی سوم آغاز شد و تا پایان سلسله‌ی ششم یعنی ۲۳۲۵ سال قبل از میلاد مسیح ادامه پیدا کرد. با گذشت بیش از ۴۰۰۰ سال هنوز هم اهرام مصر پابرجا و باشکوه هستند.

مصر در دوران حکومت سلسله‌ی سوم و چهارم از نظر اقتصادی پیشرفت چشم‌گیری داشت. در آن دوران پادشاهان از جایگاه ویژه‌ای در جامعه برخوردار بودند و موجوداتی بین انسان و الهه به‌شمار می‌رفتند. آن‌ها اعتقاد داشتند از سوی خدایان به‌عنوان جانشینان‌شان بر روی زمین انتخاب شده‌اند. به همین دلیل بدن پادشاهان را بعد از مرگ مومیایی می‌کردند؛ چراکه اعتقاد داشتند آن‌ها بعد از مرگ به خدای مردگان یعنی ازیریس یا اوسایرس (Osiris) تبدیل می‌شوند. مردم مصر باستان اعتقاد داشتند که بعد از مرگ، بخشی از روح پادشاه در بدنش باقی می‌ماند. به همین دلیل، به‌منظور حفظ روح پادشاه، جسد او را مومیایی می‌کردند. سپس هرآن‌چه ممکن بود پادشاه در دنیای بعدی به آن احتیاج داشته باشد را همراهش دفن می کردند؛ از ظروف طلا گرفته تا غذا، لوازم خانه و پیشکش‌های مختلف. افراد ثروتمند نه‌تنها برای فرعون دفن‌شده، بلکه برای مقامات و کاهنانی که با او دفن شده بودند نیز پیشکش می‌آورند.

در آغاز دوره‌ی سلسله‌ها (Dynastic Era) که به آن دوره دودمانی هم گفته می‌شود، در ۲۹۵۰ سال قبل از میلاد مسیح، مقبره‌های سلطنتی در دل سنگ‌ حفاری می‌شدند. این مقبره‌ها با یک سقف مستطیل شکل به نام ماستابا (Mastaba) پوشیده می‌شدند. قدیمی‌ترین هرم مصر در ۲۶۳۰ سال پیش از میلاد مسیح در ساکارا (Saqqara) ساخته شد. این مقبره برای جوزر (Djoser)، سومین پادشاه این سلسله بنا شد. بر اساس داستان‌های تعریف‌شده، معمار این هرم ایموتِپ (Imhotep)، کاهن و شفادهنده‌‌ای بود که ۱۴۰۰ سال بعد از وی به‌عنوان یک قدیس یاد می‌شد. هرم جوزِر با مجموعه‌ای از معابد و حیاط‌ها احاطه شده تا جوزر از زندگی پس از مرگ خود لذت کافی ببرد. پس از ساخت هرم جوزر، اهرام پلکانی به شکل رایج دفن افراد سلطنتی تبدیل شدند. اولین مقبره‌ای که به شکل یک هرم واقعی (نه پلکانی) ساخته شد، هرم سرخ (The Red Pyramid) در دهشور (Dahshur) بود. این هرم به‌عنوان آرامگاه اولین پادشاه سلسله‌ی چهارم سنِفِرو (Sneferu) ساخته شد. این هرم را به‌دلیل رنگ سنگ‌های آهکی که در ساخت آن به‌کار رفته بود، هرم سرخ نامیدند. به هرم سنفرو هرم خمیده نیز می‌گویند.

اهرام مصر را کی ساخت؟

مقبره‌های اولین پادشاهان مصر خاک‌ریزهایی به شکل نیمکت بود که آن را «ماستابا» (Mastaba) می‌نامیدند. تقریبا در سال ۲۷۸۰ قبل از میلاد، معمار زمان پادشاه جوسر با نام «ایموتپ»، اولین هرم را با قرار دادن شش مستابا بر روی یک‌دیگر ساخت. مستاباها در اندازه‌های مختلفی بودند و چگونگی چینش آن‌ها به این شکل بود که هر کدام از مستابایی که بر روی مستابای دیگر قرار می‌گرفت، کوچک‌تر از مستابای زیرین خود بود. قرارگرقتن آن‌ها به صورت پله‌ای رو به بالا یک هرم را شکل داد. این هرم پله‌ای که جزو اولین هرم‌های ساخته شده در آن زمان بود، در ساحل غربی رود نیل در نزدیکی شهر ممفیس واقع شده است که مانند اهرامی که در سال‌های بعدی ساخته شد، دارای اتاق‌ها و گذرگاه‌های مختلفی مانند اتاق دفن پادشاه است.

هر کدام از هرم‌هایی که در مصر و شهر جیزه قرار گرفته، به دستور پادشاه متفاوتی ساخته شده است. درباره کارگرانی که به دستور این پادشاهان کار ساخت اهرام ثلاثه مصر را انجام می‌دادند، شک و گمانه‌زنی‌های مختلفی وجود دارد. در برخی نسخه‌های تاریخی آورده شده کارگران و برده‌های خارجی که در مصر مجبور به کار بودند، کار ساخت اهرام مصر را انجام می‌دادند. اما بررسی اسکلت‌هایی که با حفاری در منطقه پیدا شده، نشان می‌دهد این افراد ممکن است کارگران کشاورز بومی مصر باشند که برای مدتی طولانی به ساخت این اهرام مشغول بوده‌اند. مطالعات تاریخی حاکی از این است که برای ساخت هرم‌ها باید بیش از دو میلیون بلوک سنگی با وزنی حدود ۲ تن بریده و حمل می‌شد که به عقیده برخی مورخان فرآیند ساخت اهرام ثلاثه مصر حدود ۲۰ سال به طول انجامیده و حدود صدهزار کارگر برای تکمیل آن نیاز بوده است. اما تحقیقاتی که طی سال‌های بعد انجام شد، نشان می‌دهد تعداد کارگران تنها حدود ۲۰هزار نفر بوده است.

اهرام مصر چگونه ساخته شده؟

مصریان باستان معتقد بودند در زمان مرگ پادشاه، بخشی از روح در بدن او باقی می‌ماند. به همین منظور، برای مراقبت صحیح از روح پادشاه، جسم او را مومیایی می‌کردند و هر آن‌چه پادشاه برای زندگی پس از مرگ به آن نیاز داشت مانند ظروف طلا، غذا، لوازم شخصی و سایر هدایا را به همراه بدن مومیایی‌شده دفن می‌کردند. اهرام را هم بهترین مکان برای دفن اجساد این پادشاهان می‌دانستند و تصمیم به ساخت آن‌ها گرفتند.

چگونگی ساخت اهرام در مصر یکی از اسرار و شگفتی‌های رمزآلود این بنای شگفت‌انگیز بوده که همواره پاسخ‌‌های متفاوتی برای آن بیان شده است. باستان‌شناسان نظریه‌های مختلفی را مطرح کرده‌اند. بیشتر نظریه‌ها حاکی از این است که ابتدا در زمان پادشاه سنفرو (سال‌های ۲۶۸۰-۲۵۶۰ پیش از میلاد) پس از ساخت هرم خمیده، یک هرم پلکانی ساخته شد که آن را با سنگ پر کردند و با سنگ آهک پوشاندند. سال‌ها بعد با ایجاد تغییراتی در زوایای هرم، هرم‌های دیگری در دهشور ساخته شد که همگی پیش‌سازی برای ساخت اهرام بزرگ جیزه بودند. بزرگ‌ترین هرم با نام هرم خوفو با سنگ‌هایی حدود ۲ تن در زمان پادشاهی خوفو ساخته شد. یکی از منابع مهمی که برای کشف روش ساخت اهرام وجود دارد، کتیبه‌ها و متونی بوده که بر روی دیواره‌های اهرام جیزه درج شده است. کتیبه‌هایی که حاوی اطلاعات مهمی درباره این اهرام است. در بخشی از این کتیبه‌ها دیده شده اجساد مومیایی‌شده پادشاهان پس از ساخت اهرام با استفاده از قایق به بالای این سازه‌ها انتقال داده شده است.

یکی دیگر از نظریه‌هایی که درباره ساخت اهرام مصر وجود دارد، استفاده از مته، اره و ابزار این‌چنینی برای برش سنگ‌های نرم است. اما قسمت سخت این ساخت‌وساز برش سنگ‌های گرانیتی بوده که برای ساخت دیوارهای اتاق‌های دفن پادشاهان و بخش‌هایی از پوشش‌های بیرونی هرم استفاده می‌شده است. ممکن است برای حل این مشکل، کارگران در آن زمان از پودرهای ساینده‌ای مانند ماسه برای مته و اره‌کردن استفاده کرده باشند. برای حمل بلوک‌های سنگی غول‌پیکر هم از سورتمه استفاده می‌شد که برای جابه‌جایی آسان‌تر ابتدا با مایعاتی مخصوص روان می‌شدند. سپس آن‌ها را از طریق سطوح شیب‌دار به قسمت‌های مختلف هرم انتقال می‌دادند. سپس لایه بیرونی از قسمت بالایی هرم به پایین کامل پوشانده می‌شد و در نهایت سطوح شیب‌دار را از سطح کار جمع‌آوری می‌کردند. گفته می‌شود بیشتر سنگ‌های به کاررفته در ساخت اهرام را از فلات جیزه استخراج می‌کردند و سنگ‌های آهکی را هم از اطراف رود نیل می‌آوردند.

معروفترین اهرام مصر

اهرامی که در مصر باستان ساخته شده‌اند و تعداد آن‌ها در حقیقت بیشتر از سه هرم است، هر کدام به دستور پادشاهان وقت و به‌عنوان محلی برای دفن آنان ساخته شده است. در ادامه به معرفی تعدادی از مهم‌ترین و معروفترین هرم‌های مصر می‌پردازیم:

۱. هرم خوفو؛ بزرگ ترین هرم مصر باستان

هرم خوفو (Pyramid of Khufu) که آن را هرم کئوپس (Cheops Pyramid) هم می‌نامند، یکی از عجایب هفتگانه جهان محسوب می‌شود که با نام هرم بزرگ جیزه (Great Pyramid of Giza) هم شناخته می‌شود و در واقع نام شهر جیزه را یدک می‌کشد. دو هرم شگفت‌انگیز و باشکوه دیگر نیز برای خفرع، پسر خوفو و برای پادشاه منکائوره در نزدیکی هرم خوفو ساخته شده‌اند؛ اما هیچ‌یک از این دو به عظمت و بزرگی هرم خوفو نیستند. این هرم در ۲۵۶۰ سال پیش از میلاد، با ارتفاعی حدود ۱۴۷ متر ساخته شده است. البته بعدها به‌دلیل برداشتن برجسته‌ترین و بزرگ‌ترین سنگ آن به ارتفاعی حدود ۱۳۸ متر رسید.

۲. هرم خفرع، دومین هرم بزرگ مصر

هرم خفرع (Khafre Pyramid) با ارتفاعی حدود ۱۴۳ متر، دومین هرم بزرگ جیزه محسوب می‌شود که متعلق به پادشاه خفرع، سومین فرعون از سلسله چهارم در دوران پادشاهی قدیم مصر باستان بوده که در سال ۲۵۴۰ پیش از میلاد ساخته شده است. خفرع پسر پادشاه خوفو، صاحب بزرگ‌ترین هرم مصر با نام هرم خوفو، و نوه پادشاه سنفرو بود. پادشاه خفرع را «چفرن» (Chephren) که نامی یونانی بود، هم می‌نامیدند. اهرام ساخته‌شده به دستور پادشاه خفرع و خاندان او جزو بزرگ‌ترین اهرام در تاریخ مصر باستان و همچنین تاریخ بشریت در دوران «عصر طلایی» پادشاهی قدیم محسوب می‌شوند. اهرامی که نمادی از دوران ثروت و قدرت کشور مصر هستند.

یکی از نکات جالب توجه درباره اهرام مصر، وجود مجسمه ابولهول به‌عنوان یکی دیگر از مشهورترین سازه‌های متعلق به تاریخ مصر باستان است. سازه‌ای عظیم که آن را به‌منظور حفاظت از محل دفن پادشاهان مصری در جیزه ساخته‌اند. این مجسمه با ارتفاعی حدود ۲۰ متر در قسمت جنوبی هرم بزرگ و در نزدیکی معبد دره خفرع و هرم خفرع قرار گرفته و از سنگ آهک تراشیده‌شده، ساخته شده است. سال‌ها بعد باستان‌شناسان در زمان حفاری منطقه، مجسمه دیگری را که متعلق به پادشاه آن زمان است، در نزدیکی مجسمه ابولهول پیدا کردند.

۳. هرم منکائوره، کوچک ترین هرم جیزه مصر

در میان اهرام سه‌گانه مصر، هرم منکائوره (Pyramid of Menkaure) سومین و کوچک‌ترین هرم جیزه محسوب می‌شود که متعلق به پادشاه منکائوره است. منکائوره در زمان سلسله چهارم و در دوره پادشاهی قدیم در تاریخ مصر باستان بر کشور مصر حکومت می‌کرد. باستان‌شناسان بر این باورند که ساخت هرم منکائوره در اواخر قرن ۲۶ پیش از میلاد به پایان رسیده است. ارتفاع هرم منکائوره در ابتدا تقریبا ۶۵ متر بود اما با گذشت زمان به‌دلیل برداشتن پوشش بیرونی و سنگ بنای هرم، ارتفاع آن به ۶۲ متر رسید. در ساخت این هرم نیز همچون سایر اهرام جیزه، قسمت‌های زیرین با سنگ گرانیتی به رنگ صورتی و قسمت‌های بالای هرم منکائوره با سنگ آهک به رنگ سفید پوشانده شده است.

۴. مجسمه ابولهول، محافظ اهرام مصر

در اواسط سلسله چهارم فرمانروایی در مصر باستان، برای اولین‌بار در تاریخ این کشور، مجسمه‌ای با ظاهری شامل بدنه‌ای به شکل بدن شیر و سری به شکل سر یک انسان با نام مجسمه بزرگ ابولهول ساخته شد. در میان پادشاهان مصری، شاه «جتف را» (King Djetef Ra) اولین پادشاهی بود که برای او مجسمه ابولهول را ساختند. مجسمه‌ای که در نزدیکی هرم ابورواش در جیزه کشف شد و امروزه در موزه لوور پاریس به نمایش گذاشته شده است. واژه ابولهول که واژه‌ای یونانی است، به معنای نمایش چیزی یا تصویر زنده است. مجسمه ابولهول هم در واقع به معنای تصویر یا نمایشی زنده از پادشاه و همچنین نشان‌دهنده ترکیب میان قدرت ذهن و قدرت جسم است. بدن شیر در این مجسمه به معنای قدرت جسم و سر انسانی به معنای قدرت ذهن پادشاه است.

۵. اهرام دهشور، کمی دورتر از اهرام مصر

اهرام دهشور (Dahshur Pyramids) با کمی فاصله از اهرام سه‌گانه مصر قرار گرفته‌اند. روستایی به نام دهشور در فاصله ۴۰ کیلومتری از جنوب غربی قاهره واقع شده که عمده شهرت خود را مدیون آثار تاریخی و باستانی باشکوه است. کاوش‌های باستان‌شناسان در طول سالیان دراز تا به امروز، خبر از کشف بقایای هفت هرم در این منطقه می‌دهد. علاوه‌بر این اهرام، مجموعه مقبره‌هایی متعلق به ملکه‌ها و اشراف‌زادگان اهل ممفیس و دوران مختلف پادشاهی مصر هم در روستای دهشور دیده شده است. هرم خمیده (Bent Pyramid) و هرم سرخ (Red Pyramid) متعلق به دوران پادشاهی سنفرو، بنیان‌گذار سلسله چهارم، نمونه‌هایی از اهرام دهشور هستند.

۶. هرم سرخ دهشور، الهام بخش ساخت اهرام مصر

هرم سرخ (Red Pyramid) پیش از اهرام بزرگ جیزه و در اوایل قرن ۲۶ پیش از میلاد ساخته شد. ساخت این هرم را اولین تلاش موفق برای ساخت یک هرم کامل و الهام‌بخش ساخت اهرام اصلی جیزه در زمان سلسله چهارم می‌نامند. این هرم در روستای دهشور واقع شده است.

۷. هرم خمیده در دهشور، پیش زمینه ساخت اهرام مصر

هرم خمیده (Bent Pyramid) در منطقه دهشور و در اواخر قرن ۲۷ پیش از میلاد توسط پادشاه سنفرو، پدر پادشاه خوفو ساخته شد؛ اولین هرمی که در مصر به دستور سنفرو ساختند و هرگز کامل نشد. دلیل نام‌گذاری خمیده برای این هرم هم ناتمام ماندن ساخت هرم است. پادشاه سنفرو هرگز دستور تکمیل این پروژه را صادر نکرد و هرم خمیده برای همیشه به همین شکل رها شد.

ارتفاع اهرام مصر چقدر است؟

هرم‌های ساخته شده در مصر که برای دفن اجساد پادشاهان سلسله‌های مختلف مصر استفاده می‌شدند، مجموعا حدود ۱۱۸ هرم هستند. اهرام سه‌گانه جیزه نیز که خوفو، خفرع و منکائوره هستند، به نام پادشاهی که برای آن ساخته‌شده نام‌گذاری شده‌اند. شمالی‌ترین و قدیمی‌ترین هرم، برای خوفو (به یونانی: خئوپس)، دومین پادشاه سلسله چهارم ساخته شده است. این هرم به نام هرم بزرگ شناخته می‌شود و بزرگ‌ترین آن‌ها است. هر ضلع آن در پایه به‌طور متوسط ۲۳۰ متر و ارتفاع اصلی آن ۱۴۷ متر بوده است. هرم میانی برای خفرع، چهارمین پادشاه از هشت پادشاه سلسله چهارم ساخته شده است. هر ضلع این هرم ۲۱۶ متر و ارتفاع اصلی آن ۱۴۳ متر بوده است. جنوبی‌ترین و آخرین هرم ساخته‌شده، هرم منکائوره است که برای پنجمین پادشاه سلسله چهارم بنا شده است. هر ضلع آن ۱۰۹ متر و ارتفاع اصلی آن ۶۸ متر بوده است.

داخل اهرام مصر چگونه است؟

اهرام جیزه عمدتاً از توده‌های عظیمی از سنگ تشکیل شده‌اند و فضای داخلی آن‌ها عمدتاً خالی است. مشابه بسیاری از اهرام مصر باستان، اهرام خفرع و منکاوره دارای راهروهایی در پایه هستند که به اتاق‌های تدفین کوچکی در زیر هرم منتهی می‌شوند. در حالی که هرم خوفو نیز دارای تونل‌های زیرزمینی است، اتاق تدفین اصلی آن در مرکز هرم واقع شده و دسترسی به آن از طریق یک راهروی تنگ داخلی امکان پذیر است. با وجود تصورات رایج، در هیچ یک از اهرام جیزه متون هیروگلیفی، گنج یا مومیایی کشف نشده است. تزئینات داخلی اهرام چندین قرن پس از ساخت اهرام مذکور آغاز شده است. علاوه بر این، هرگونه گنجی که ممکن است در این اهرام وجود داشته باشد، در طول تاریخ به‌ویژه در دوران باستان و قرون وسطا به سرقت رفته است. به همین دلیل، اجساد پادشاهان نیز هرگز یافت نشده‌اند.

اهرام مصر در قرآن

در قرآن، داستان‌های زیادی از تاریخ ذکر شده است که برخی با جزئیات کامل و برخی دیگر به‌طور خلاصه برای عبرت‌گرفتن از آن‌ها ذکر شده است. اگرچه در قرآن اشاره صریح و مفصلی به اهرام مصر نشده است، اما در سوره قصص آمده است:

«فرعون گفت: «ای بزرگان، من شما را ندیدم که خدایی جز من داشته باشید. پس ای هامان، برای من آتش بر روی گل رس روشن کن و برای من برج بساز که بتوانم خدای موسی را ببینم. و من گمان می‌کنم که او از دروغگویان است».

همچنین، در سوره مؤمن نیز گفته شده است:

«فرعون گفت: «ای هامان، برای من برجی بساز که بتوانم به راه‌ها برسم– راه‌های بهشت – تا بتوانم خدای موسی را ببینم. اما من گمان می‌کنم که او دروغگو است»» (۴۰:۳۶-۳۷).

امام بغاوی (مفسر قرآن) نوشته است که اکثر مفسرین قرآن گفته‌اند که هامان تعداد زیادی برده و کارگر جمع کرده بود، به‌طوری که تنها پنجاه هزار نفر معمار وجود داشت. این کارگران شامل کوزه‌گران، جمع‌آوران سنگ آهک، جمع‌آوران چوب، نجاران و صنعتگران مختلف بودند. این افراد گرد هم آمدند و قوی‌ترین و بلندترین ساختمان زمان خود را ساختند. توصیفات مشابه دیگر نشان می‌دهند که ممکن است برج‌هایی که هامان دستور ساخت آن‌ها را داده بود، همان اهرام جیزه باشند. با این حال، هیچ نشانه دقیق و قطعی وجود ندارد که بتوان با کمک آن این موضوع را تأیید کرد.

چرا بالا رفتن از اهرام مصر ممنوع است؟

بالارفتن از اهرام مصر، به‌عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان، نه‌تنها ممنوع است، بلکه جرم محسوب می‌شود. این ممنوعیت به دلایل متعددی از جمله حفظ این میراث ارزشمند تاریخی، جلوگیری از آسیب به ساختار شکننده اهرام و حفظ امنیت بازدیدکنندگان وضع شده است. قدمت و جنس سنگ‌های به کار رفته در ساخت اهرام، آن‌ها را بسیار حساس و آسیب‌پذیر کرده و بالا رفتن از آن‌ها می‌تواند باعث تخریب این سازه‌های تاریخی شود. همچنین، احتمال ریزش سنگ‌ها و آسیب دیدن افراد نیز بسیار بالاست. علاوه بر این، تخلف از این قانون عواقب حقوقی جدی مانند اخراج از محل، جریمه مالی سنگین، بازداشت و حتی توقیف گذرنامه را به دنبال دارد.

اهرام مصر به چه سرنوشتی دچار شدند؟

تعدادی از اجساد مومیایی‌شده و لوازم همراه آن‌ها در طول سا‌ل‌ها دزدیده و از اهرام خارج شده‌اند. نمای بیرونی اهرام هم توسط دزدان غارت شده است. جدا شدن پوشش سنگ‌های آهکی از اهرام هم بر روی ارتفاع این سازه‌ها تاثیر گذاشته است. با این حال، هنوز هم اهرام سه‌گانه مصر یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری در دنیا بوده که هر ساله میزبان میلیون‌ها گردشگر از سراسر دنیا است.

حقایق جالب درباره اهرام مصر

شگفتی‌های اهرام مصر از هیچ‌کس پنهان نیست. از قرن‌ها پیش تاکنون محققین به اکتشاف در این مکان و کشف رمزورازهای اهرام مصر مشغول هستند و به نتایج جالبی دست پیدا کرده‌اند. در ادامه چند حقیقت جالب از اهرام مصر را خواهید خواند که احتمالا نمی‌دانید:

۱. همه‌ اهرام مصر مخروطی و نوک تیز نیستند

همه‌ی اهرام مصر یک شکل نیستند. در حقیقت، ساخت اهرام در مصر دارای فازهای مختلفی بوده است. اولین اهرامی که در مصر ساخته شدند شکل هرمی نداشتند و دارای سقف‌های صاف بودند. یکی از نمونه‌های این اهرام، هرم پلکانی جوزر است که در دوران سلسله‌ی سوم توسط ایموتِپ ساخته شد. این هرم یکی از قدیمی‌ترین بناهای جهان است. هرم جوزر نوک مسطحی دارد و مانند اهرام دیگر تیز نیست. نمونه‌های این اهرام پلکانی را می‌توان در فرهنگ‌های دیگر هم مشاهده کرد؛ برای مثال معبد بوروبودور (Borobudur) در اندونزی و هرم اِل کاستیلو (El Castillo) در چیچن ایتزا (Chichen Itza) که توسط قوم مایا ساخته شده‌اند.

۲. بیشتر اهرام مصر در غرب رود نیل ساخته شده اند

فرهنگ مصر باستان پر از نمادهای مختلف و عقاید خرافی است که نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های آن‌ها داشته است. پس تعجبی ندارد این عقاید در کنار مفاهیم اساطیری موقعیت مکانی اهرام مصر را مشخص کنند. بیشتر اهرام مصر در قسمت غربی رود نیل ساخته شده‌اند. مردم مصر اعتقاد داشتند که اهرام آرامگاه ابدی فرعون‌ها هستند؛ بنابراین باید در جایی قرار می‌گرفتند که روح فرعون بتواند سفر خود را به دنیایی دیگر آغاز کند. به اعتقاد مردم مصر باستان، دنیای بعد از مرگ و خورشید ارتباط نزدیکی به یکدیگر دارند. اوزریس، خدای مردگان در حقیقت آغاز یک زندگی جدید را نشان می‌دهد. همچنین نشان‌دهنده‌ی چرخه‌ی خورشید و زندگی بخشیدن به بذرهای درون خاک است. غروب خورشید نماد مرگ است و خورشید هر شب در غرب غروب می‌کند. به اعتقاد مردم مصر باستان روح فرعون پیش از آن‌که خورشید طلوع کند، باید هنگام غروب آفتاب به خورشید متصل شود. با قرار دادن اهرام در غرب رود نیل، فرعون‌ها در جایی آرام می‌گرفتند که استعاره از مرگ بود.

۳. چگونگی ساخته شدن اهرام مصر هنوز نامشخص است

یکی از بزرگ‌ترین رازهای اهرام مصر تکنیک‌هایی است که مردم مصر باستان برای ساخت این اهرام به‌کار گرفته‌اند. در ساخت اهرام مصر از بیش از ۲ میلیون سنگ آهک و گرانیت استفاده شده است. همین موضوع باعث می‌شود این شاهکار معماری بیشتر شما را شگفت‌زده کند. هر کدام از این سنگ‌اها ۲/۵ تن وزن دارند! 

مصریان باستان سنگ‌های سنگین اهرام را چگونه حرکت داده‌اند؟ متاسفانه مصری‌ها هیچ نوشته‌ای از نحوه‌ی ساخت اهرام مصر به جا نگذاشته‌اند. به همین دلیل تئوری‌های زیادی در طول سال‌ها به‌وجود آمده است. تئوری استفاده از ماسه و آب در یکی از تحقیقات سال ۲۰۱۴ مطرح شد. یکی از نقاشی‌های دیواری که قدمت آن به ۱۹۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد، مردی را نشان می‌دهد که یک تندیس بزرگ را بر روی یک سورتمه حمل می‌کند و مرد دیگری در جلوی تندیس روی ماسه آب می‌ریزد. شواهد علمیِ موجود نشان می‌دهند که این نقاشی می‌تواند کلید رمزگشایی از نحوه‌ی ساخت اهرام مصر باشد. محققین با انجام آزمایشاتی متوجه شدند که اگر مقدار مناسبی آب بر روی ماسه ریخته شود، حمل سنگ‌ها بسیار آسان‌تر خواهد شد. مرطوب بودن ماسه اصطکاک را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد و سنگینی وزن سنگ را به مقدار قبل توجهی از بین می‌برد.

۴. مصری ها برای ساخت اهرام مصر از علم ستاره شناسی کمک می گرفتند

یک مصرشناس بریتانیایی معتقد است ستاره‌ها نیروی هدایت‌کننده در چگونگی قرار گرفتن اهرام هستند. کیت اسپنسر (Kate Spenser) از دانشگاه کمبریج تحقیقاتی را در این زمینه ارائه کرده است. در این تحقیقات چگونگی استفاده از ستارگان دب اکبر و دب اصغر در قرارگیری اهرام در جهت‌های شمال و جنوب نشان داده شده است. محاسبه‌ی مصریان بسیار دقیق بوده است و آن‌ها فقط تا ۰/۵ درجه خطا داشتند. جالب است بدانید که با این داده‌ها و با استفاده از مدارک ستاره‌شناسی می‌توان قدمت اهرام را هم مشخص کرد.

۵. ممکن است اهرام مصر را برده ها نساخته باشند

سال‌های زیادی است یک تئوری معروف ادعا می‌کند که اهرام مصر توسط برده‌ها ساخته شده است. اما این تئوری ممکن است صحت نداشته باشد. برای اولین بار یک تاریخ‌دان یونانی به نام هرودوت (Herodotus) این تئوری را در نوشته‌هایش مطرح کرد. بعدها هالیوود با ساختن فیلم‌های مختلف بال و پر بیشتری به این تئوری داد. در دهه‌ی ۱۹۹۰ آرامگاه سازندگان این اهرام کشف شد. مصرشناسان تقریبا مطمئن هستند که این افراد برده نبودند؛ بلکه افرادی از خانواده‌های متوسط و کم‌درآمد بودند. از آرامگاه سازندگان اهرام مصر می‌توان فهمید که با این افراد با احترام برخورد می‌شده، نه به روشی که با برده‌ها رفتار می‌شده است.

۶. اهرام ثلاثه مصر زمان را نشان می‌ دهند

مجموعه اهرام جیزه نه‌تنها شناخته‌شده‌ترین اهرام مصر هستند، بلکه تنها مورد از عجایب هفتگانه‌ جهان است که هنوز هم پابرجاست. این مجموعه اهرام دارای شگفتی‌های زیادی هستند اما یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های اهرام سه‌گانه این است که می‌توانند زمان را نشان دهند. این بنا به شکل یک ساعت خورشیدی بزرگ عمل می‌کند. به کمک سایه‌ی هرم بزرگ که بر روی نمادهای حکاکی شده‌ی سنگ‌ها می‌افتد می‌توانید بفهمید در چه ساعتی از روز هستید. البته این هرم تنها یک ساعت خورشیدی نیست؛ بلکه برای نشان دادن اعتدال‌ها و تعریف سال خورشیدی هم به مصریان کمک می‌کرد.

۷. باستان شناسان هنوز در حال کشف رازهای اهرام مصر هستند

محققان مصرشناس علاوه‌بر خواندن کتیبه‌ها از فناوری‌های جدید استفاده می‌کنند تا به حفاری و کشف رازهای جدید این اهرام بپردازند. برای مثال، کشف یک سراشیبی در شمال شهر اُقصر (Luxor) به محققان کمک کرد تا بفهمند مصریان باستان چگونه سنگ‌های بزرگ را در مسافت‌های طولانی می‌کشیدند. کشف اجساد مومیایی شده‌ی گربه‌ها و هزاران مجسمه‌ی چوبی گربه در معابد ساکارا نشان داد که هنوز رازهای زیادی از مصریان باستان و معبدشان باقی مانده است.