ماجرای روز شورش ملی کوبا در ۲۶ جولای چیست؟

26 جولای به عنوان یکی از روزهای ملی کوبا در تقویم این کشور ثبت شده است. شورشیان انقلابی کوبا در ۲۶ جولای ۱۹۵۳ با حمله به پایگاه‌های نظامی رژیم باتیستا، مقدمات شکل‌گیری یک انقلاب سراسری در چند سال آتی را رقم زدند.

میلیون‌ها کوبایی روز شورش ملی کوبا (national rebellion day) را جشن می‌گیرند. این روز به مناسبت حمله به پایگاه مونکادا و پایه‌گذاری انقلاب کوبا، تعطیل رسمی است. عملیات مسلحانه‌ی شورشیان کوبا به این پایگاه موفقیت‌آمیز نبود، اما منجر به مهم‌ترین انقلاب ضدامپریالیستی قرن بیستم در آمریکای لاتین شد.

وکیل جوانی به نام فیدل کاسترو به همراه گروهی از جوانان انقلابی در سحرگاه ۲۶ جولای ۱۹۵۳ به پایگاه‌های نظامی مونکادا در سانتیاگو و کارلوس سِسپِدِس در بایامو یورش بردند.

این حمله به‌عنوان یکی از اولین اقدامات آشکار از سوی کسانی تلقی می‌شود که نهایتاً انقلاب را رهبری کردند. این حرکت مسلحانه چالشی مستقیم برای دیکتاتوری فلوخنثیو باتیستا بود که از مارس ۱۹۵۲ بر جزیره‌ی کوبا حکمرانی می‌کرد.

فلوخنثیو باتیستا

علیرغم دلاوری مهاجمان که از نظر تعداد نفرات و سلاح‌های نظامی قابل‌مقایسه با سربازان باتیستا نبودند، هر دو عملیات با شکست مواجه شد. رژیم دیکتاتوری باتیستا به این اقدام با سرکوبی بی‌رحمانه واکنش نشان داد و منطقه را محاصره کرد. باتیستا در اقدام بعدی به سراغ تعلیق تضمین‌های قانونی به شورشیان رفت و رسانه‌ها و رادیوی سراسر کشور را سانسور کرد.

دیکتاتور کوبا در ادامه دستور داد تا ۱۰ نفر از انقلابیون را در واکنش به کشته شدن ۱۰ سرباز رژیم، اعدام کنند. در پی این دستور، ده‌ها جوان کوبایی دستگیر، شکنجه و کشته شدند.

فیدل کاسترو که در این حادثه دستگیر شده بود، می‌گوید: «آن‌ها صرفاً در همان دقیقه، ساعت و روز اول دست به کشتار انقلابیون نزدند. بلکه این کار را برای مدت یک هفته‌ی کامل ادامه دادند. ضرب و شتم، شکنجه، پرت کردن افراد از پشت‌بام و شلیک با گلوله در همان لحظات ابتدایی متوقف نشد.»

فیدل کاسترو به همراه چند تن از شورشیان دستگیرشده، پس از حمله به پایگاه مونکادا (اولین نفر از سمت راست در تصویر)

رهبر آینده‌ی انقلاب کوبا در دادگاهی که برای محاکمه‌ی وی تشکیل شده بود، حضور یافت و به دفاع از خود پرداخت. کاسترو با گفتن این جمله که «تاریخ مرا عفو خواهد کرد» به شهرتی جهانی دست یافت. او در این سخنرانی از جایگاه یک متهم عبور کرد و به جایگاه مدعی‌العموم وارد شد و به متهم کردن دیکتاتوری در تحمیل رنج و درد به یک ملت پرداخت.

او همچنین به اقداماتی اشاره کرد که باید به‌منظور مقابله با نابرابری‌های اجتماعی گسترده انجام گیرد. تمامی این اقدامات، پس از به پیروزی رسیدن انقلاب کوبا، صورت گرفتند.

فیدل کاسترو گفت: «یک دولت انقلابی با حمایت مردم و موردقبول یک ملت، پس از پاک‌سازی نهادهای مختلف از مأموران فاسد و رشوه‌گیر، به‌سرعت به‌سوی صنعتی شدن گام بر خواهد داشت و تمامی سرمایه‌های غیرفعال خود را به حرکت درخواهد آورد.»

این وکیل جوان همچنین پیشنهاد یک اصلاح مالکیتی برای تحویل زمین‌های کشاورزی به کشاورزان شاغل بر روی آن‌ها را داد و خواستار پس گرفتن زمین‌های قابل‌کشت تحت مالکیت آمریکا برای کشاورزی شد.

پایگاه نظامی مونکادا

کاسترو ادامه داد: «قانون انقلابی، مالکیت غیررهنی و غیرقابل‌انتقال زمین‌های کشاورزی را به تمامی کشاورزان مستأجر، مزرعه‌داران اشتراکی و افرادی که سهم اندکی دارند واگذار می‌کند.»

فیدل در دفاعیات خود همچنین به تبدیل کوبا به اولین کشور آمریکای لاتین اشاره کرد که از چنگال بی‌سوادی نجات می‌یابد. او افزود: «یک دولت انقلابی که برنامه‌ی اصلاحات جامعی برای آموزش دارد، نسلی را پرورش می‌دهد که در سرزمینی شادتر زندگی می‌کنند. مردمی که تحصیل‌کرده باشند، همواره قوی و آزاد خواهند بود. یک دولت انقلابی به مسئله‌ی اصلاح نظام آموزشی اهمیت می‌دهد. یک کشور باسواد، همواره قوی و آزاد خواهد بود.»

اگرچه حمله به پایگاه‌های مونکادا برای شورشیان به یک شکست نظامی ختم شد، اما درواقع یک پیروزی بزرگ بود؛ زیرا منجر به یک حرکت انقلابی مشروع و مردمی شد که در داخل و خارج کوبا کاملاً مشهود بود.

کاسترو قبل از بازگشت از تبعیدِ مکزیک به همراه ۸۲ جنگجوی چریک و با کمک ارنستو چگوارا، جنبش ۲۶ جولای را تشکیل داد. او در دسامبر ۱۹۵۶ و پس از بازگشت به کشور، گفت: «حمله به مونکادا به ما آموخت تا کنار ایستادن و بی‌تفاوت بودن را به پیروزی تبدیل کنیم.»

فیدل کاسترو به همراه چند تن از شورشیان مسلح

۳ سال پس از جنگ‌های چریکی در رشته‌کوه‌های سیرا مائسترا (Sierra Maestra)، جنبش ۲۶ جولای در اول ژانویه ۱۹۵۹ بر دیکتاتوری باتیستا غلبه کرد و انقلاب کوبا را رقم زد.