ماجراجویی در زیباترین گورستان‌ های پاریس

وقتی که صحبت از گورستان های مشهور پاریس می شود، اولین نامی که به ذهن ها خطور می کند، پرلاشز است. اما پاریس گورستان های دیگری هم دارد که بسیار دیدنی هستند.

پاریس به خاطر خلق هنر از هر چیزی، حتی مرگ و مراسم خاک‌سپاری معروف است؛ بنابراین تعجبی ندارد که حتی قبرستان‌های این شهر نیز شاعرانه باشند و به‌مانند موزه‌هایی روباز، جزو جاهای دیدنی فرانسه باشند. این مکان‌های تاریخی عمدتاً در قرن‌های ۱۸ و ۱۹ به وجود آمدند و آرامگاه شمار بسیاری از نویسندگان، فیلسوفان، نوازندگان، سیاستمداران و دیگر چهره‌های مشهور شدند. ازاین‌رو، قبرستان‌های پاریس مکان‌های جذابی برای قدم زدن و رؤیاپردازی هستند.

این مقاله به سراغ زیباترین گورستان‌های پاریس رفته و جاذبه‌های هرکدام از آن‌ها را کشف کرده است.

گورستان پرلاشز

گورستان پرلاشز، بزرگ‌ترین آرامگاه و از جاذبه‌های شهر پاریس، در دو کیلومتری جنوب شرقی میدان جمهوری قرار دارد و جایی زیبا، جنگلی و پر از تپه برای مزار پاریسی‌های مشهور، بدنام، محلی‌ها، خارجی‌ها، افراد معمولی و حتی مردگان گمنام است.

می‌توان با مترو خود را به پرلاشز رساند و چندین ساعت را صرف گشت زدن در مسیرهای جنگلی آن برای کشف تاریخ کرد. پرلاشز با میزبانی از یک میلیون آرامگاه و دو میلیون بازدیدکننده در سال، مکانی به‌شدت شلوغ است.

شمار افراد مشهوری که در پرلاشز آرمیده‌اند، رقم شگفت‌انگیزی است. شما ممکن است در طول بازدید خود از این آرامگاه با مزار چهره‌های شناخته‌شده‌ای چون شوپن، سورا، مری لورانسان، ایو مونتان، ادیث پیاف، جیم موریسون و صادق هدایت روبرو شوید. بسیاری از سیاستمداران، نویسندگان، معماران و حتی خالق دستگاه گیوتین، ژوزف گیوتین، نیز در این گورستان دفن شده‌اند.

پرلاشز چیزی فراتر از یک گورستان است؛ اینجا درواقع جزو پارک‌های معروف پاریس و باغی شگفت‌انگیز از مجسمه‌ها است. نمی‌توان تنها در یک‌بار بازدید از پرلاشز، از تمامی بخش‌های آن دیدن کرد. پرلاشز همیشه چیزی برای دیدن و کشف کردن دارد.

الکساندر تئودور برونیارت، پرلاشز را در سال ۱۸۰۴ طراحی و افتتاح کرد. این گورستان در زمینی بنا شد که زمانی در تملک فرقه‌ی یسوعیون از مذهب مسیحیت قرار داشت و موردتوجه کشیش لویی چهاردهم، پرلاشز، قرار گرفت. از پرلاشز به‌عنوان خانه‌ی «پاریسی‌های ابدی» یاد می‌شود.

آدرس: پاریس، خیابان رپو، پلاک ۱۶

قبرستان مونمارتر

در سفر بعدی خود به پاریس، حتماً از قبرستان مونمارتر هم دیدن کنید. این گورستان بزرگ در بخش غربی تپه مونمارتر، حس و حالی متفاوت دارد. اگرچه پرلاشز مشهورترین گورستان پاریس به شمار می‌آید، اما قبرستان مونمارتر نیز چهره‌های مشهور بسیاری، به‌خصوص از طیف هنرمندان، را به خود دیده است.

وقتی‌که وارد این گورستان می‌شوید، متوجه عظمت آن خواهید شد، زیرا مسیرهای بسیاری در مونمارتر وجود دارد که می‌توان از لابه‌لای آن‌ها عبور کرد و به مزار موردنظر رفت. پس حتماً یک کفش پیاده‌روی مناسب به پا داشته باشید.

مونمارتر علیرغم وسعت زیاد خود، تنها یک ورودی به نام در اصلی (Porte Principale) از خیابان باریک راشِل دارد. پس حتماً در ایستگاه نگهبانی مقابل درب گورستان توقف کنید و یک نقشه‌ی رایگان بگیرید. بدون نقشه، شما در این گورستان سرگردان خواهید شد.

مونمارتر چندین بخش دارد و نقشه به شما آرامگاه هر فرد مشهور با جزئیات دقیق محل دفن را نشان می‌دهد. برای مثال، ادگار دگا در قبر شماره‌ی ۱ در قطعه‌ی چهارم قرار دارد، درحالی‌که الکساندر دوما در قبر شماره‌ی ۱ در قطعه‌ی ۲۱ آرمیده است. گاهی اوقات تپه‌ها و پله‌ها دنبال کردن نقشه را سخت می‌کنند، اما این تلاش‌ها ارزش خود را دارند.

چهره های مشهوری که در قبرستان مونمارتر دفن شده اند:

• هکتور برلیوز، نوازنده و آهنگ‌ساز
• ادگار دگا، نقاش سبک امپرسیونیست
• الکساندر دوما، نویسنده
• ژرژ فیدو، نمایشنامه‌نویس
• تئوفیل گوتیه، نویسنده
• ژاک افنباخ، موسیقی‌دان
• آدولف ساکس، خالق ساز ساکسیفون
• فرانسوا تروفو، فیلم‌ساز
• امیل زولا، نویسنده (جسد وی در سال ۱۹۰۸ به پانتئون پاریس منتقل شد)

وقتی‌که در حال قدم زدن در مونمارتر هستید، با افرادی روبرو می‌شوید که در حال رسیدگی به قبرها هستند. به یاد داشته باشید که گورستان مونمارتر درحالی‌که یک پارک زیبا است، یک قبرستان فعال در پاریس نیز محسوب می‌شود. از بازدیدکنندگان درخواست می‌شود تا به اموات، بستگان آن‌ها و دیگر بازدیدکنندگان احترام بگذارند. لطفاً به هنگام دیدار از این گورستان، رفتاری شایسته از خود نشان داده و سکوت را رعایت کنید.

آدرس: پاریس: خیابان راشل، پلاک ۲۰

گورستان مونپارناس

وقتی‌که یک نفر به گورستان‌های پاریس فکر می‌کند، اولین گزینه‌ای که به ذهنش می‌آید، پرلاشز در منطقه‌ی بیستم و شمال پاریس است. اما مونپارناس هم دستکمی از پرلاشز ندارد.

در ورودی گورستان در بلوار ادگار کینه یک نقشه‌ی رایگان بردارید. مونپارناس نیز به‌مانند دیگر گورستان‌های پاریس به چندین بخش مختلف تقسیم شده است. این نقشه مزار هر فرد مشهور بر اساس شماره و قطعه‌ی محل دفن را نشان می‌دهد. برای مثال، ساموئل بِکِت نویسنده در قطعه‌ی ۱۲ و شماره‌ی ۵ دفن شده، درحالی‌که نوازنده فلوت، ژان پیر رامپَل در قطعه‌ی ۳ و شماره‌ی ۲ آرمیده است. گاهی لازم است تا برای یافتن قبر یک شخصیت مشهور کمی بیشتر جست‌وجو کنید، زیرا افراد زیادی در این گورستان دفن شده‌اند.

مشهورترین چهره هایی که در قبرستان مونپارناس دفن شده اند:

• شاپور بختیار، آخرین نخست‌وزیر سلسله‌ی پهلوی در ایران
• فردریک آگوست بارتولدی، خالق مجسمه‌ی آزادی
• چالرز بودلر، شاعر
• سیمون دوبووار و ژان پل سارتر (فیلسوف و نویسنده)
• ساموئل بکت، نویسنده
• کنستانتین برانکوزی، مجسمه‌ساز
• سزار، مجسمه‌ساز
• آندره سیتروئن، مؤسس شرکت خودروسازی سیتروئن
• پورفیریو دیاز، رئیس‌جمهور مکزیک
• مارگریت دوراسی، نویسنده
• سزار فرانک، نوازنده و موسیقی‌دان
• چارلز گارنیه، خالق سالن اپرای گارنیه
• گی دو موپاسان، نویسنده
• ژان پیر رامپَل، نوازنده فلوت
• من ری، نقاش و عکاس سورئالیست
• سوزان سونتاگ، عکاس و نویسنده
• ادوار کینه، تاریخ‌نگار

آدرس: پاریس، بلوار ادوارد کینه، پلاک ۳

گورستان پسی

ورودی گورستان پَسی (Passy)، خیابان فرمانده شلوزینگ (Schloesing) در نزدیکی میدان تروکادرو و در محدوده‌ی برج ایفل است. وقتی‌که وارد گورستان می‌شوید، در سمت چپ شما چندین نقشه با فهرستی از مزار افراد مشهور به چشم می‌خورد. یکی از نقشه‌ها را قرض گرفته و تصمیم بگیرید که قصد دیدار از مقبره‌ی کدام‌یک از این افراد را دارید.

بااین‌حال، در این جست‌وجو مراقب باشید. اگرچه گورستان پسی به چندین بخش تقسیم شده، اما به‌مانند دیگر قبرستان‌های پاریس هیچ علائم و نشانه‌ای برای راهنمایی شما ندارد؛ بنابراین یافتن مقبره‌ی شخص موردنظر می‌تواند کمی دشوار باشد. معمولاً در طول مسیر علامتی پیدا خواهید کرد که به کمک آن به قبر موردنظر برسید، اما خود را برای کمی گیج شدن آماده کنید.

ازآنجایی‌که این گورستان در منطقه‌ی لوکس پسی واقع شده، نام‌هایی چون ژیوانشی و گرلَن نیز در میان قبرها به چشم می‌خورد. اما شخصیت‌های دفن‌شده در این گورستان فراتر از این دو نام هستند و سیاستمداران، دیپلمات‌ها، هنرمندان و نوازندگان را نیز شامل می‌شوند.

مشهورترین شخصیت های دفن شده در گورستان پَسی:

• بائو دای، امپراطور ویتنام
• مارسل داسو، مهندس و پیشگام صنعت هوانوردی
• کلود دوبوسی، آهنگ‌ساز
• گابریل فوره، آهنگ‌ساز
• ژان ژیرودوکس، نویسنده
• مقبره‌ی خانوادگی ژیوانشی، طراح مد و عطر
• مقبره‌ی خانوادگی گرلن، طراح عطر
• ژرژ مندل، سیاستمدار و وزیر دولت
• ادوارد مانه، نقاش
• لیلا پهلوی، دختر آخرین شاه ایران
• ژان پتو، طراح مد
• مقبره‌ی خانوادگی رنو، کارآفرین صنعت خودروسازی

آدرس: پاریس، خیابان فرمانده شلوزینگ، پلاک ۲

سردابه های پاریس

وقتی‌که از سطح خیابان و به‌واسطه‌ی ۱۳۰ پله وارد سردابه های پاریس یا «کاتاکومب» می‌شوید، پیامی در مقابل صورت شما نقش می‌بندد: «ایست! اینجا امپراطوری مردگان است.»

درواقع تخمین زده می‌شود که بقایای حدوداً ۶ تا ۷ میلیون پاریسی در این کاتاکومب‌ها نگهداری می‌شود. این عدد شمار زیادی استخوان را در برمی‌گیرد!

این محوطه‌ها در زمان گل‌ها، تحت فرمانروایی امپراطوری روم، معادن سنگ آهک و گچ بودند و عملیات معدن کاری تا اوایل قرن نوزدهم در اینجا ادامه داشته است.

اما در اواخر قرن هجدهم، نگرانی‌ها در مورد «قبرستان معصومین» در نزدیکی کلیسای سنت اوستاش (St-Eustache) و بازار له آل (Les Halles) بالا می‌گیرد. این گورستان برای مدت ۱۰ قرن مورد استفاده بود و مشکلاتی از نظر سلامتی برای مردم منطقه ایجاد می‌کرد.

درنتیجه، تصمیمی مبنی بر انتقال اجساد به معادن زیرزمینی، پس از تقدیس کردن آنجا، گرفته می‌شود. اولین جابجایی اجساد در هفتم آوریل ۱۷۸۶ صورت می‌گیرد. دو سال طول می‌کشد تا تمامی اجساد مردگان به معادن زیرزمینی منتقل شود و کشیش‌ها اغلب این کار را در شب‌ها و در قالب مراسمی انجام می‌دادند.

پس از آن انتقال‌های اولیه، اجساد جدید از دیگر گورستان‌های پاریس نیز به کاتاکومب‌ها منتقل می‌شوند. این کار تا سال ۱۸۱۴ ادامه می‌یابد. در دوران انقلاب فرانسه، برخی افراد مستقیماً پس از گردن زده شدن با گیوتین به سرداب‌های پاریس منتقل می‌شدند. از جمله این افراد می‌توان به روبسپیر و دانتون اشاره کرد.

واژه‌ی کاتاکومب از یک گورستان باستانی رومی گرفته شده است. این اَستودان (ترکیبی از دو واژه‌ی استو به معنای استخوان و دان به معنای جایگاه) بزرگ، مکانی شگفت‌انگیز برای تماشای استخوان‌های نگهداری‌شده‌ی پاریسی‌های قدیم است. خود را آماده‌ی پایین رفتن از ده‌ها پله، ۲ کیلومتر پیاده‌روی در دالان‌های مارپیچ و بیرون از آمدن از مکانی دیگر از چندین بلوک آن‌طرف‌تر کنید.

می‌توان حتی در روزهای گرم سال هم از این کاتاکومب دیدن کرد، زیرا دما در این زیر در حدود ۱۴ درجه‌ی سانتی‌گراد است. دیدار شما از سردابه‌های پاریس حدوداً ۴۵ دقیقه به طول می‌انجامد.

در این مسیر، چشمان شما به مجسمه‌ها، دیوارنوشته‌ها و صلیب‌ها در گوشه و کنار کاتاکومب خیره خواهد شد. اما چیزی که بیشتر از همه به چشم می‌خورد، استخوان است؛ استخوان پا، جمجمه‌ی سر و استخوان‌هایی در تمام شکل‌ها و اندازه‌ها که به‌طور فشرده روی‌هم چیده شده‌اند. این بازدید بسیار حیرت‌انگیز و البته کمی خوفناک است.

کاتاکومب‌های پاریس از سال ۲۰۰۲ تا به امروز به‌عنوان بخشی از موزه‌ی کارناواله (Carnavalet) شناخته می‌شوند. بازسازی‌های سال ۲۰۰۸ منجر شد تا برخی از گالری‌ها که تا پیش از آن به روی عموم باز نبودند، در دسترس همگان قرار گیرند.

آدرس: خیابان کلنل آنری رول تانگی، میدان دانفرت روشرو (با یک مجسمه‌ی بزرگ شیر در وسط آن)، پلاک ۱