رودخانه میسیسیپی، گنجینه ای طبیعی در آمریکای شمالی

رودخانه ی میسیسیپی دومین رود طویل در آمریکای شمالی و از منابع با ارزش طبیعی به شمار می رود.

میسیسیپی (می‌سی‌سی‌پی) از نظر ابعاد، تنوع زیستی و بهره‌وری بیولوژیکی یکی از مهم‌ترین سیستم‌های رودخانه‌ای در جهان به‌شمار می‌رود. این رود همچنین از مهم‌ترین آبراه‌های تجاری جهان است و یکی از مسیرهای بزرگ مهاجرتیِ پرندگان و ماهی‌ها در آمریکای شمالی محسوب می‌شود.

بومیان آمریکا قرن‌ها در حاشیه‌ی رودخانه‌ی میسیسیپی زندگی می‌کردند. این رود برای مردم منطقه منبعی برای تامین امرار معاش، تغذیه و حمل‌ونقل به‌شمار می‌رفت. کاوشگران اروپایی از این رود برای کشف مناطق شمالی آمریکا استفاده می‌کردند، مناطقی که بعدها نام ایالات متحده را به‌خود گرفت. تاجران خز برای تجارت از این رودخانه رفت‌وآمد می‌کردند و سربازان ملیت‌های گوناگون در دوره‌های مختلف زمانی در نقاط استراتژیک این رود مستقر می‌شدند.

بعدها مهاجران سفیدپوست از اروپا و ایالات متحده به همراه برده‌هایشان به این منطقه آمدند و بومیان آمریکایی را از زمین‌هایشان بیرون کردند. آن‌ها زمین‌های مردم بومی را به مزارع و شهرها تبدیل کردند.

امروزه میسیسیپی بخش مهمی از اقتصاد غرب میانه را تشکیل می‌دهد. قایق‌ها و کشتی‌های باری هرسال حدود ۱۷۵ میلیون تن بار از طریق ۲۹ سد متحرک و ثابت این رودخانه جابه‌جا می‌کنند. این رود همچنین یکی از مناطق تفریحی مهم برای قایقرانان، شکارچیان و ماهیگیران است. به‌علاوه، محل ایده‌آلی برای تماشای پرنده‌ها و انجام فعالیت‌های مختلف در فضای آزاد به‌شمار می‌رود.

طول و عرض رودخانه میسیسیپی

رودخانه‌ی میسیسیپی دومین رودخانه‌ی طویل در آمریکای شمالی است. منشاء این رود دریاچه‌ی آیتاسکا است و از مرکز قاره‌ی آمریکا عبور می‌کند. این رود در نهایت به خلیج مکزیک می‌ریزد. طول این رود از سرچشمه‌اش در دریاچه‌ی آیتاسکا تا خلیج مکزیک حدود ۳۷۸۱ کیلومتر است. رود میزوری شاخه‌ای از میسیسیپی است که حدود ۱۶۰ کیلومتر طولانی‌تر است. برخی معتقدند اگر طول رودخانه‌های میزوری و اوهایو به طول میسیسیپی اضافه شود، می‌توان این رود را به‌عنوان سومین رودخانه‌ی طویل در جهان شناخت.

در مقایسه با رودهای دیگر در جهان، رودخانه‌ی میسیسیپی-میزوری از نظر طول در رتبه‌ی چهارم قرار می‌گیرد. رود نیل با ۵۹۷۰ کیلومتر، رود آمازون با ۶۶۹۳ کیلومتر و رود یانگ‌تسه با ۶۳۴۸ کیلومتر طول به ترتیب رتبه‌های ۳ تا ۱ را به خود اختصاص می‌دهند. طول یک رودخانه ممکن است به دلیل رسوب و فرسایش در دلتا یا ایجاد شدن پیچ‌وخم کاهش یا افزایش یابد. بنابراین باتوجه به سال و روش‌های اندازه‌گیری ممکن است طول‌های متفاوتی برای رودخانه‌ها گزارش شود.

بر اساس گفته‌ی پرسنل پارک ایالتی آیتاسکا، طول جریان اصلی رودخانه‌ی میسیسیپی ۴۱۰۷ کیلومتر است. سازمان زمین‌شناسی آمریکا عدد ۳۷۰۱ کیلومتر، سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA) عدد ۳۷۳۳ کیلومتر و منطقه‌ی تفریحی و حفاظت‌شده‌ی رودخانه‌ی ملیِ میسیسیپی عدد ۳۷۸۱ کیلومتر را منتشر کرده‌اند.

عرض رودخانه‌ی میسیسیپی در دریاچه‌ی آیتاسکا بین ۶ تا ۹ متر است که باریک‌ترین عرض این رودخانه به‌شمار می‌رود. عریض‌ترین قسمت این رودخانه در دریاچه‌ی وینیبیگوشیش (Winnibigoshish)، در نزدیکی شهر بِنا در مینه‌سوتا، دیده می‌شود. در این‌جا عرض رودخانه به بیش از ۱۷ کیلومتر می‌رسد. عریض‌ترین قسمت قابل تردد رودخانه‌ی میسیسیپی در کانالی در دریاچه‌ی پِپین قرار دارد؛ جایی‌که عرض کانال به بیش از ۳ کیلومتر می‌رسد.

سرعت جریان آب رودخانه میسیسیپی

در سرچشمه‌ی رودخانه‌ی میسیسیپی سرعت جریان آب به ۱/۹ کیلومتر بر ساعت می‌رسد. این مقدار تقریبا نصف سرعت راه رفتنِ سریع مردم است. در نیو اورلئان سرعت جریان آب به ۴/۸ کیلومتر بر ساعت افزایش پیدا می‌کند. کاهش و افزایش سرعت جریان آب به عوامل مختلفی از جمله افزایش و کاهش سطح آب، عرض رودخانه و ترکیبی از این موارد  بستگی دارد. گفتنی است، آبی که از دریای آیتاسکا جریان پیدا می‌کند پس از حدود ۳ ماه به خلیج مکزیک می‌ریزد.

حجم رودخانه میسیسیپی

یکی دیگر از روش‌های اندازه‌گیری رودخانه، میزان آبی است که تخلیه می‌کند. بر اساس این روش اندازه‌گیری، رودخانه‌ی میسیسیپی با تخلیه‌ی ۱۶,۷۹۲ متر مکعب آب در ثانیه به خلیج مکزیک، پانزدهمین رودخانه‌ی بزرگ جهان است. در این تقسیم‌بندی عنوان بزرگ‌ترین رودخانه به رود آمازون تعلق دارد. این رود در هر ثانیه ۲۰۹.۰۰۰ متر مکعب آب تخلیه می‌کند.

در دریاچه‌ی آیتاسکا، متوسط جریان آب ۱/۸ متر مکعب در ثانیه است. در آبشار سِنت آنتونی در مینیاپولیس حجم آب به ۳۶۵۷ متر مکعب در ثانیه می‌رسد. در نیو اورلئان این حجم به ۱۸۲,۸۸۰ متر مکعب در ثانیه افزایش پیدا می‌کند.

اندازه حوزه آبریز

از دیگر روش‌های اندازه‌گیری یک رودخانه می‌توان به اندازه ی حوزه‌ی آبریز اشاره کرد. حوزه‌ی آبریز به منطقه‌ای گفته می‌شود که رودخانه و انشعاباتش در آن جریان دارند. رودخانه‌ی میسیسیپی ۳/۲ میلیون کیلومتر مربع، شامل ۳۲ ایالت و دو استان کانادا را پوشش می‌دهد. حوزه‌ی آبریز رودخانه‌ی میسیسیپی چهارمین آبخیز بزرگ جهان است؛ این منطقه از کوه‌های اَلِگینی در شرق تا کوه‌های راکی در غرب را شامل می‌شود. وسعت این حوزه برای رود آمازون ۷/۱ کیلومتر مربع است.

ذخیره آبی

مردمی که در نزدیکی رودخانه‌ی میسیسیپی ساکن هستند، از این رودخانه برای تامین آب شیرین و تخلیه‌ی زباله‌های صنعتی و شهری استفاده می‌کنند. البته آمار چندان دقیقی از نحوه‌ی استفاده از آب رودخانه در دسترس نیست و تنها به چند سرنخ می‌توان اکتفا کرد.

در ژانویه‌ی سال ۲۰۰۰ سازمان حفاظت از رودخانه‌ی میسیسیپی اعلام کرد که نزدیک به ۱۵ میلیون نفر برای زندگی به این رودخانه و انشعابات آن وابسته هستند. این عدد تنها مربوط به بخش فوقانی رودخانه است.  مطالعه‌ی دیگری که در سال ۱۹۸۲ توسط کمیته‌ی مربوط به حوزه‌ی فوقانی رودخانه‌ی میسیسیپی انجام شد، نشان می‌دهد که حدود ۱۸ میلیون نفر آب مصرفی خود را از این رود و انشعاباتش تامین می‌کنند. بر اساس آمار آژانس حفاظت از محیط زیست، ۵۰ شهر برای تامین آب مصرفی به رودخانه‌ی میسیسیپی وابسته هستند.

نقش رودخانه‌ میسیسیپی در تجارت

نزدیک به ۲۰۰ سال کشاورزی عمده‌ترین فعالیت در حوزه‌ی رودخانه‌ی میسیسیپی بوده است. کشاورزی در طول این سال‌ها تغییرات زیادی در چرخه‌ی هیدرولوژیک و بودجه‌ی انرژی منطقه ایجاد کرد. محصولات کشاورزی و صنعت وسیع کشاورزی در این منطقه ۹۲ درصد از صادرات کشور، ۷۸ درصد از صادرات غلات و سویای جهان و دام‌ها را تشکیل می‌دهند.

۶۰ درصد از غلاتی که از ایالات متحده صادر می‌شوند از طریق رودخانه‌ی میسیسیپی و بنادر نیو اورلئان و ساوت لوئیزیانا منتقل می‌شوند. از نظر گنجایش بار، بزرگ‌ترین بندرگاه جهان در امتداد دلتای رودخانه‌ی مسیسیپی در لوئیزیانا قرار دارد. بندر ساوت لوئیزیانا یکی از بزرگ‌ترین بنادر ایالات متحده به‌شمار می‌رود.

باتوجه به ۵۰۰ میلیون تن بار که هرسال از بندر نیو اورلئان حمل می‌شود، می‌توان گفت سیستم حمل‌ونقل کالا با قایق و کشتی در رودخانه‌ی میسیسیپی بسیار مهم و قابل توجه است. محصولاتی که در قسمت پایینی رودخانه‌ی میسیسیپی تجارت می‌شوند شامل نفت و فراورده‌های نفتی، آهن، فولاد، غلات، لاستیک، کاغذ، چوب، قهوه، زغال‌سنگ، مواد شیمیایی و روغن‌های خوراکی هستند.

مهندسین ارتش ایالات متحده برای سهولت حمل و نقل کالا در رودخانه‌ی میسیسیپی یک کانال ۲/۷ متری از بَتُن روژ در لوئیزیانا تا مینیاپولیس ایجاد کردند. از بَتُن روژ تا نیو اورلئان هم یک کانال ۱۳ متری برای تردد کشتی‌های اقیانوس‌پیما بین بنادر نیو اورلئان و بَتن روژ ساخته شده است.

حیات وحش در حوزه رودخانه میسیسیپی

رودخانه‌ی میسیسیپی و دشت سیلابی آن زیستگاه گونه‌های مختلف جانوری هستند. حداقل ۲۶۰ گونه از ماهیان و ۲۵ درصد از تمام گونه‌های ماهیان آمریکای شمالی در رودخانه‌ی میسیسیپی زندگی می‌کنند. ۴۰ درصد از آبزیان مهاجر کشور در بهار و پاییز از این مسیر مهاجرت می‌کنند. ۶۰ درصد از پرندگان آمریکای شمالی (معادل ۳۲۶ گونه) از حوزه‌ی رودخانه‌ی میسیسیپی به عنوان مسیر پرواز خود استفاده می‌کنند.

از شهر قاهره در ایلینوی تا دریاچه‌ی آیتاسکا ۳۸ گونه‌ی مختلف صدف کشف و ثبت شده است. در قسمت پایینی رودخانه‌ی میسیسیپی این گونه‌ها ممکن است به ۶۰ عدد هم برسند. قسمت فوقانی این رودخانه زیستگاه بیش از ۵۰ گونه از پستانداران است. حداقل ۱۴۵ گونه از دوزیستان و خزندگان در مناطق اطراف رودخانه زندگی می‌کنند.