چرا هواپیماها در ارتفاع بالا پرواز می کنند؟

ارتفاع پرواز هواپیماها به دلایل مختلفی بستگی دارد. اگر با هواپیما سفر کرده باشید حتما این شرایط برای شما آشنا است؛ شما کمربند ایمنی خود را می‌بندید، به نکات ایمنیِ پیش از پرواز گوش می‌دهید و برای بلند شدن هواپیما آماده می‌شوید. پس از چند لحظه صدای خلبان را می‌شنوید: خانم‌ها و آقایان، ما اکنون در ارتفاع ۳۶,۰۰۰ پایی قرار داریم.

آیا شما هم از جمله افرادی هستید که پرواز هواپیما در ارتفاع بالا برایتان جای سئوال است؟ طبق گزارش یو اِس اِی تودِی (USA Today) ارتفاع مناسب پرواز برای هواپیماهای تجاری بین ۳۳,۰۰۰ تا  ۴۲,۰۰۰ پا یا بین ۶ تا ۸ مایل بالاتر از سطح دریا است.

خرید بلیط هواپیما با بهترین قیمت

به طور معمول، هواپیماها در ارتفاع بین ۳۵,۰۰۰ الی ۳۶,۰۰۰ پا پرواز می‌کنند. اگر از زاویه‌ی دیگری به این موضوع نگاه کنیم، ارتفاع قله‌ی اورست ۲۹,۰۲۹ پا است. به همین دلیل است که فشار هوای داخل کابین هواپیما کاملا تنظیم شده است؛ به این‌ترتیب هنگام نفس کشیدن احساس نمی‌کنید روی قله‌ی اورست ایستاده‌اید.

طبق گفته‌ی مرکز آموزش علمی یو سی اِی آر (UCAR Center for Science Education) این منطقه استراتوسفرِ زیرین نام دارد که دقیقا بالاتر از تروپوسفر یعنی پائین‌ترین قسمتِ جَو قرار گرفته است. پرواز در این منطقه مزایای بسیاری دارد و پرواز را به یکی از روش‌های اصلیِ سفر از مکانی به مکان دیگر تبدیل ساخته است. 

راندمان سوخت

بزرگ‌ترین دلیل انتخاب این ارتفاع برای پرواز راندمان سوخت است. هوای سبک باعث ایجاد کشش کمتری در هواپیما می‌شود؛ به همین دلیل هواپیما برای حفظ سرعت از سوخت کمتری استفاده می‌کند. به همین ترتیب، مقاومت در برابر باد کم می‌شود، نیروی بیشتری پیدا می‌کند و تلاش و انرژی کمتری صرف می‌شود. استفاده از سوخت کمتر به دلایل مشخصی به سودِ ایرلاین‌ها است.

به‌خاطر داشته باشید که موتور هواپیما برای کار کردن به انرژی نیاز دارد. طبق گفته‌ی تراولر (Tavaller) موتور هواپیما برای ایجاد احتراق و در نتیجه تولید انرژی به مولکول‌های اکسیژن نیاز دارند. بنابراین پرواز در ارتفاع خیلی زیاد، باعث بروز مشکل می‌شود. هرچه ارتفاعِ پرواز هواپیما بیشتر باشد،‌ سوخت بیشتری برای رسیدن به آن ارتفاع نیاز دارد. به همین دلیل مشکلات متعددی در ارتفاعات مشخص هم وجود دارد.

جلوگیری از ترافیک هوایی و خطرات

درست متوجه شدید، ترافیک در آسمان هم می‌تواند رخ دهد. پرواز در ارتفاعات می‌تواند از برخورد با پرندگان، هواپیماهای بدون سرنشین، هواپیماهای سبک و هلی‌کوپترها که در ارتفاعات پائین‌تر پرواز می‌کنند جلوگیری کند.

بر اساسِ یور مایلِیج مِی وَری (Your Mileage May Vary)، جهت پرواز هواپیما بر روی ارتفاع پرواز تاثیر خواهد گذاشت. هواپیماهایی که به سمت شرق (که شامل شمال شرق و جنوب شرق است) حرکت می‌کنند در ارتفاعِ فرد پرواز می‌کنند؛ برای مثال در ارتفاع ۳۵,۰۰۰ پا. هواپیماهایی که در جهت‌هایی غیر از این حرکت می‌کنند، پروازشان در ارتفاع زوج است.

مسیر هواپیماهایی که در جهت مشابه پرواز می‌کنند، از قبل برنامه‌ریزی می‌شود تا هواپیماها ۱۰۰۰ پا پائین‌تر یا بالاتر از یکدیگر پرواز کنند. به‌این ترتیب از برخورد هواپیماها با یکدیگر جلوگیری می‌شود.

آب و هوا

آیا تاکنون فکر کرده‌اید که چرا آب‌وهوای بیرونِ پنجره‌ی هواپیما در حین پرواز آفتابی است اما پس از رسیدن به فرودگاه مقصد با آب‌وهوای ابری و بارانی مواجه می‌شوید؟ این‌ها همه به ارتفاع پرواز بستگی دارد. بیشتر هواپیماها بالای تروپوسفر پرواز می‌کنند. براساس گزارش تراوِلِر (Traveller) تروپوسفر همان‌جایی است که پدیده‌های آب‌وهوایی در آن رخ می‌دهند.

توربولانس

توربولانس یا چاله‌ی هوایی هنوز هم در پروازها اتفاق می‌افتد اما جالب است بدانید که این پدیده به‌علت افزایش ارتفاع پرواز در بسیاری از هواپیماهای تجاری کمتر از گذشته رخ می‌دهد.

بر اساس گزارشات دِ پوینتس گای (The Points Guy) زمانی‌که هواپیماها در چاله‌های هوایی می‌افتند یا در مواجهه با بادهای شدید قرا می‌گیرند، برج مراقبت می‌تواند ارتفاع دیگری برای جلوگیری از توربولانس پیشنهاد دهد. طبق گزاراش یو اِس اِی تودِی (USA Today) پرواز در ارتفاعات بالا می‌تواند احتمال بروز توربولانس را کاهش دهد.

موارد اضطراری

پرواز در ارتفاعات بالا می‌تواند یک گنج باارزش به خلبانان هدیه دهد: زمان. براساس آنچه در وبسایت تراوِلِر نوشته شده است، اگر اتفاق ناگواری برای هواپیما رخ دهد که نیازمند فرود اضطراری باشد، ارتفاع بالا زمان بیشتری برای مرتب کردن اوضاع و یافتن مکانی امن برای فرود به خلبان می‌دهد. درحالی‌که در ارتفاع ۱۰,۰۰۰ پا در پروازهای سبک چنین زمانی وجود ندارد.

هواپیماهای مختلف، ارتفاعات مختلف

همه‌ی هواپیماها برای پرواز در یک ارتفاع مشخص طراحی نشده‌اند. بر اساس گزارشات تریلیست (Thrillist) ارتفاع یک هواپیما بر اساس وزن و شرایط جَوی در زمان پرواز مشخص می‌شود. جهت پرواز (همان‌گونه در بالا اشاره شد)، میزان توروبلانس (طبق گزارشات دیگر خلبانان در آسمان) و مدت زمان پرواز از دیگر عوامل موثر بر ارتفاع پرواز در هواپیماهای مختلف هستند.

چه کسانی تعیین کننده هستند؟

علی‌رغم این‌که هواپیماها توسط خلبانان کنترل می‌شوند، آن‌ها کسانی نیستند که برای ارتفاع هواپیما تصمیم می‌گیرند. دیسپَچرها (Air Dispatcher) مسئول برنامه‌ریزی و مشخص کردن مسیر هواپیما، ارتفاع پرواز و ردیابیِ هواپیماها در آسمان هستند. بر اساس گزارشات تراوِلِر، هواپیماها نباید کمتر از ۱۰۰۰ پا بالاتر از مناطق مسکونی و کمتر از ۵۰۰ پا بالاتر از هر شخص، وسیله‌ی نقلیه یا سازه پرواز کنند.