هر آنچه باید در مورد فرهنگ آذربایجان بدانید

آذربایجان در قرن‌های اخیر با تأثیر پذیرفتن از کشورهای همسایه‌ی خود، نظیر ایران و روسیه، از فرهنگی متنوع برخوردار شده که در نوع خود بی‌نظیر است.

فرهنگ کشور آذربایجان ترکیبی از تکامل تاریخی، مذهبی و سنتی و شکل‌گیری آن در طی قرن‌ها به‌منظور خلق چهره‌ی مدرن امروزی آن است. برخی ویژگی‌ها ممکن است برای شما آشنا باشند، درحالی‌که برخی دیگر عجیب و ناشناس؛ اما همین موضوع کشور آذربایجان را متمایز می‌کند. آغوش خود را به روی این رفتارهای عجیب‌وغریب گشوده و خود را در این مقاله غرق در فرهنگ و سنت‌های آذری کنید.

آستانه تحمل

مردم آذربایجان به‌مانند کشور ما پیرو مکتب شیعه هستند. البته آن‌ها کشور سنی مذهب ترکیه را برادر خود می‌دانند. پس از قرن‌ها تأثیر پذیرفتن از روسیه، بسیاری از آذری‌ها طرفدار این کشور شده‌اند. همین مردم از فرهنگ‌های غربی نیز استقبال می‌کنند. به‌طور خلاصه، به نظر می‌رسد فرهنگ مردم ترکیه ترکیبی از صبر و بردباری در کنار تمام مردم جهان باشد.

زبان

زبان رسمی در این کشور آذربایجانی است که خانواده‌ای از زبان‌های ترکی محسوب می‌شود. اکثر مردم این کشور روسی را زبان دوم خود می‌دانند و برخی نیز به آن به‌عنوان زبان فرهنگ نگاه می‌کنند؛ درست شبیه به همان نگاهی که در اروپا به زبان فرانسوی وجود دارد. آذری‌های جوان‌تر حالا در حال یادگیری زبان انگلیسی هستند.

فرهنگ چای سنتی

یکی از بخش‌های شگفت‌انگیز فرهنگ آذربایجانی، مراسم نوشیدن چای است. چای در این کشور تقریباً مقدس است. این نوشیدنی سرخ‌رنگ درون استکان‌های کمرباریک ریخته شده و بدون شیر سرو می‌شود. در کنار چای حبه‌های قند نیز قرار دارد و محلی‌ها قبل از نوشیدن چای، قند را درون آن می‌زنند. دلیل پشت این کار کمی عجیب است و به دوران قرون وسطی و زمانی بازمی‌گردد که حاکمان بیم مسموم شدن با چای را داشتند. ظاهراً شکر، هنگامی‌که درون چای زده می‌شود، می‌تواند نسبت به سم واکنش نشان داده و تغییر رنگ دهد.

میهمان نوازی بی نظیر

از آذربایجان دیدن کرده و بهترین میهمان‌نوازی در دنیا را تجربه کنید. مردم محلی تمایل فراوانی برای کمک به خارجی‌ها دارند و میهمانان خود را یک کالای ارزشمند می‌دانند. وقتی‌که در خانه‌ی یک آذری اقامت کنید، متوجه می‌شوید که میزبان با فنجان‌هایی بی‌نهایت از چای به همراه دیگر تنقلات از شما پذیرایی می‌کند. وقتی‌که از آن‌ها آدرس بپرسید، آن‌ها به‌جای آدرس دادن، شما را به همان محل می‌برند. جوان‌ترها که قادر به صحبت به زبان انگلیسی هستند، اغلب از صحبت کردن در مورد کشورشان با شما استقبال می‌کنند. میهمان‌نوازی به طرز عجیبی با فرهنگ آذربایجانی عجین شده است.

شخصیت های متضاد

مسلماً همه‌ی افراد مؤدب نیستند و قصد کمک به شما را ندارند؛ به‌خصوص که آن‌ها مدتی هم بخشی از امپراطوری روسیه و اتحاد جماهیر شوروی سابق بوده‌اند. چندین دهه قبل، افراد عالی‌رتبه دوست داشتند تا قدرت و موقعیت خود را به رخ بکشند. امروزه آذربایجان دارای معدود افرادی است که همچنان دیدگاه‌های قدیمی و طرز فکر دوران شوروی سابق را حفظ کرده‌اند. برای مثال، امروزه اگر کسی بر سر توریست‌ها به خاطر عکاسی در نزدیکی یک بنای تاریخی فریاد بکشد، رفتار او بی‌ادبانه تلقی می‌شود؛ عادت‌های قدیمی در حال منسوخ شدن هستند.

قدرت زنان

میراث مثبتِ ناشی از تقریباً دو قرن حاکمیت روسیه بر این کشور، شیوه‌ی احترام مردان به زنان است. مردان صندلی خود در اتوبوس را به زنان می‌دهند و اصرار دارند تا در همه‌جا پول را آن‌ها پرداخت کنند و درب مکان‌ها را برای زنان باز نگه دارند. آذربایجان در سال ۱۹۱۸ به یکی از اولین کشورهایی تبدیل شد که به زنان حق رأی داد؛ آن‌ها همچنین اولین کشور اسلامی در این زمینه محسوب می‌شوند. زنان موقعیت‌های مهمی در دولت دارند و در ارتش نیز خدمت می‌کنند.

جامعه سنتی

علیرغم ظاهر آزادِ این کشور سکولار در منطقه‌ی قفقاز، سنت همچنان نقش مهمی در فرهنگ آذری دارد. مردم محلی در خارج از پایتخت کشور، باکو، همچنان سبک زندگی روستایی خود را حفظ کرده‌اند. بسیاری میوه و سبزیجات در زمین‌های خود پرورش می‌دهند و در خانه‌هایی ساده زندگی می‌کنند. جوامع ساکن در کوه‌های قفقاز سنتی‌هایی غنی، متعلق به هزاران سال پیش، دارند.

دشمنی با ارمنستان

آذربایجان و ارمنستان از سال ۱۹۸۸ به بعد در حال نزاع بر سر منطقه‌ی قره‌باغ با یکدیگر هستند. حتی بردن نامی از کشور ارمنستان هم شما را در نظر آن‌ها بدگمان می‌کند. یک نسل پیش، صدها هزار آذری از سوی ارمنستان مجبور شدند تا روستاهای خود در قره‌باغ را تخلیه کنند. این موضوع هنوز برای مردم آذربایجان جگرسوز است. تنش‌ها همچنان بالاست و آتش‌بس به‌طور مداوم نقض می‌شود.

رابطه آذربایجان با نفت

نفت در اواخر قرن نوزدهم میلادی موجب شکوفایی باکو شد و هزینه‌ی لازم برای ساخت اکثر بناها، عمارت‌ها و ساختمان‌های مدرن امروزی در باکو را تأمین کرد. دومین رشد خیره‌کننده‌ی ناشی از استخراج نفت، ثروت این کشور را به حد اعلی رساند. طلای سیاه پول ساخت آسمان‌خراش‌ها در باکو را تضمین کرد. نفت همچنین مقصر اصلی نصف شدن ارزش پول این کشور در برابر دلار آمریکا نیز شناخته می‌شود؛ دلیل این اتفاق افت شدید قیمت این ماده‌ی خام در سال ۲۰۱۵ است.

این رابطه کمی پیچیده است. بسیاری از جوانان آذری آرزوی کار در صنعت پتروشیمی را دارند؛ اما برخی دیگر از اینکه سرمایه‌ی کشور صرف تأمین تجمل و زرق‌وبرق باکو، به‌جای توسعه‌ی زیرساخت‌های روستایی، می‌شود ناراحت هستند. در منطقه‌ی نفتالان (Naftalan)، در ۵۰ کیلومتری گنجه در مرکز آذربایجان، اسپاهایی وجود دارد که نوع عجیبی از درمان را به گردشگران ارائه می‌دهند؛ حمام در نفت خام.

رابطه آذربایجان با آتش

آتش نماد آذربایجان است. از برج‌های آتش در باکو گرفته تا معابد زرتشتیان و آب سوزان، آتش پیوند عمیقی با فرهنگ آذری دارد. از نظر علمی، دلیل وجود این‌همه آتش در این کشور منابع گسترده‌ی گاز طبیعی در زیر زمین است. از منظر فرهنگی، آتش منبعی برای نور است و برای ساکنان اولیه‌ی آذربایجان مرموز و عجیب به شمار می‌آمد.

تنوع فرهنگی

سرزمین آتش با داشتن ۷۵ درصد از مناطق آب و هوایی در دنیا، نه‌تنها از این منظر متنوع است، بلکه فرهنگ متمایزی نیز دارد. از زرتشتیان کهن و نفوذ اسلام گرفته تا مسیحیان ارتدکس و جوامعی از یهودیان قفقاز، می‌توان ترکیبی از مذاهب گوناگون را در آذربایجان امروزی مشاهده کرد. به این تنوع مذهبی این را نیز اضافه کنید که هر منطقه دارای سنت‌ها، غذاها و سبک‌های فرش‌بافی مختص به خود است. عامل دیگر در تنوع فرهنگی آذربایجان، تأثیر پذیرفتن این کشور از ایران، ترکیه و اخیراً کشورهای غربی است. به همین خاطر فرهنگ آذربایجانی بسیار شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد.