معرفی میراث جهانی یونسکو در فنلاند

کشور فنلاند علاوه بر داشتن جاذبه های طبیعی فراوان، شماری از جاذبه های ثبت شده در لیست میراث جهانی یونسکو را نیز در خود جای داده است. در ادامه ی این متن به معرفی میراث جهانی یونسکو در فنلاند خواهیم پرداخت.

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد از طریق اطلاق عنوان «میراث جهانی یونسکو» به جاذبه‌های مهم طبیعی و یا ساخت بشر در سراسر جهان، سعی در در حفظ و نگهداری آن‌ها دارد. این سازمان سعی دارد تا با استفاده از حمایت‌های خود، محافظت ویژه‌ای از این جاذبه‌ها شود. جالب است بدانید جاذبه‌هایی که به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت می‌رسند،‌ همواره از سوی گردشگران نیز مورد توجه قرار می‌گیرند. در این مطلب قصد داریم گشتی در میان جاذبه‌هایی از کشور فنلاند بزنیم که در لیست یونسکو جای گرفته‌اند. کشور فنلاند در منقطه‌ی روکوآ (Rokua) یک ژئوپارک بسیار با اهمیت و مهم دارد که در یونسکو به ثبت رسیده است. علاوه بر این، فنلاند ۷ جاذبه‌ی دیگر را نیز در خود جای می‌دهد که به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. هرکدام از این جاذبه‌ها در نوع خود منحصر به‌فرد هستند و بازدید از هرکدام برای هر فردی که به تاریخ و فرهنگ فنلاند علاقه دارد و یا قصد دارد برخی از دیدنی‌ترین مناظر دنیا را از نزدیک تماشا کند، جذاب خواهد بود. با ایوار همراه باشید.

شهر تاریخی روما

شهر تاریخی روما (Rauma Old Town) یکی از شهرهای تماماً چوبی در فنلاند است که تا به امروز سالم باقی مانده است. این شهر عجیب و غریب که در سواحل غربی فنلاند قرار گرفته است، حدود ۶۰۰ ساختمان کلاسیک چوبی، یکی از قدیمی‌ترین بنادر فنلاند و همچنین کلیسایی متعلق به قرن ۱۵م را در خود جای داده است. با این‌حال، قدمت عموم ساختمان‌های این شهر به قرن‌های هجدهم و نوزدهم میلادی باز می‌گردد که به خوبی و بر اساس طرح‌ ساختمان‌های قرون وسطایی بازسازی شده‌اند که بر اثر آتش و یا گذر طبیعی زمان از بین رفته بودند. علاوه بر تمام این موارد، شهر تاریخی روما مقصدی عالی برای گذراندن آخر هفته و یا تعطیلاتی آرام و به دور از دغدغه است. در این شهر فروشگاه‌های مختلف فروش صنایع دستی، کافه‌های دنج و البته مناظر تاریخی و قدیمی فراوانی برای دیدن و تجربه کردن وجود دارد.

سومنلینا

یکی از نمادین‌ترین جاذبه‌ها در سراسر فنلاند، شهر دیدنی سومنلینا (Suomenlinna) است. سومنلینا در واقع مجموعه جزایری است که در کنار سواحل هلسینکی قرار گرفته و تعدادی از برج‌های جنگی و نظامی را در خود جای داده است. هدف اصلی از ساخت این برج‌ها، دفاع از پایتخت فنلاند و سواحل جنوبی کشور بوده است. البته همان‌طور که حتماً خودتان هم حدس می‌زنید، این شهر و برج‌های آن تاریخی هستند و کاربرد آن‌ها در زمان‌های دور گذشته و عصر جنگ‌های خونین فنلاند بوده است. از سومنلینا می‌توان به عنوان یک میراث یونسکو مهم و مثالی از معماری نظامی قرن هجدهم یاد کرد. امروزه این جزایر، کاربردی مسکونی پیدا کرده‌اند و ساختمان‌ها و آپارتمان‌هایی در میان برج‌های تاریخی ساخته شده است. البته ناگفته نماند که سومنلینا مقصدی محبوب برای گردشگران است و موزه‌ها، کافه‌ها و همان خرابه‌های باقی مانده از برج‌های جنگی این شهر، علاقه‌مندان زیادی را به سمت خود می‌کشاند. برای دسترسی به سومنلینا، باید از سرویس‌های حمل و نقل دریایی موجود در شهر هلسینکی استفاده کنید. فاصله از هلسینکی تا سومنلینا تنها ۱۵ دقیقه است.

کلیسای تاریخی پتایاوسی

کلیسای تاریخی پتایاوِسی (Petäjävesi Old Church) یکی از معدود کلیساهای چوبی باقی مانده در دنیا است. این کلیسا در سال ۱۷۶۳ ساخته شد. بیشتر کلیساهای چوبی این چنینی به مرور زمان و یا بر اثر آتش سوزی از بین رفته‌اند، ولی کلیسای پتایاوِسی همچنان سرپا باقی مانده است. بعد از آنکه فرقه‌های جدیدی ایجاد شدند، این کلیسا برای سال‌ها متروکه باقی مانده بود ولی خوشبختانه مجدداً آن را کشف کردند و در سال ۱۹۲۰ بخشی از آن بازسازی شد. با این‌حال کلیسای تاریخی پتایاوِسی فنلاند اکنون در لیست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است. امروزه این کلیسا مجدداً به فعالیت می‌پردازد و قابل استفاده است. البته به لطف مناظر دیدنی و ظاهر جذاب خود، تبدیل به کلیسایی محبوب برای برگزاری مراسم عروسی نیز شده است. البته برای بازدید از این کلیسا فقط باید در ماه‌های فصل تابستان به اینجا سفر کنید و هنگام بازدید از کلیسا و قدم زدن در آن هم کشف‌های مخصوص اینجا را به پا داشته باشید تا از فرسایش چوب‌های کلیسا جلوگیری شود.

مجموعه چوب بری و کاغذسازی ورلا

در طی انقلاب صنعتی، اقتصاد فنلاند تا حد زیادی متکی به صنایع چوب‌بری و کاغذسازی بود. مجموعهٔ وِرلا گراوند وود اند بورد میل (Verla Groundwood and Board Mill) که در واقع مجموعه‌ای شامل درختان و فضای سبز مورد استفاده برای تولید کاغذ و همچنین کارخانه کاغذسازی است، یکی از معدود تشکیلات به جای مانده از آن دوران به شمار می‌رود. با بازدید از این مجموعه، نحوه عملکرد صنایع این چنینی را بیشتر متوجه خواهید شد و همچنین به درک این مورد خواهید رسید که چطور جنگل‌ها و طبیعت کشوری مانند فنلاند در اختیار منافع و مصرف‌گرایی کشورها و جوامع دوردست بوده است. این مجموعه از اواخر قرن نوزدهم به جای مانده است و شامل کارخانه، خانه‌های کارگران، منطقه جنگلی مورد استفاده برای قطع درختان جهت تولید کاغذ، سازه‌های آبی و همچنین سکونت‌گاه صاحب این کارخانه می‌شود. پس از آنکه فعالیت این مجموعه در سال ۱۹۶۴ به اتمام رسید، به مرور زمان بخش‌های مختلف آن تبدیل به موزه شدند. ولی توجه داشته باشید که به‌خاطر دسترسی سخت به این منطقه، دور افتاده بودن آن و همچنین شرایط جوی موجود در کشور فنلاند، امکان بازدید از آن فقط در طول ماه‌های تابستان مقدور است.

محوطه باستانی تدفین عصر برنز سامالادنماکی

محوطه باستانی تدفین عصر برنزِ سامالادِنماکی (Bronze Age Burial Site of Sammallahdenmäki) در نزدیکی شهر تاریخی روما (Rauma) و در نزدیکی خلیج بوتنی (Gulf of Bothnia) قرار گرفته است. سامالادنماکی در واقع یکی از قدیمی‌ترین محوطه‌های باستانی پیش از تاریخ در فنلاند است که آثاری از آن همچنان باقی مانده است. چشمگیرترین و مهم‌ترین بخش این محوطه باستانی، ۳۶ اثر تدفین کشف شده مربوط به عصر مفرغ (عصر برنز) است که همگی رو به صخره‌ها قرار گرفته اند. تخمین زده می‌شود که هرکدام از این آثار حدود ۳۰۰۰ سال قدمت داشته باشند. همین ۳۶ اثر به باستان شناسان و کارشناسان تاریخی اطلاعات زیادی در مورد شیوه‌های باستانی و قدیمی مردم اسکاندیناوی برای تدفین و مراسم مذهبی داده است. بازدید از این محوطه باستانی رایگان است و برای ورود به آن احتیاج به پرداخت مبلغ ندارید، ولی در طول زمستان که برف این منطقه را فرا می‌گیرد و از راه‌های رسیدن به آن به خوبی محافظت نمی‌شود، دسترسی به این منطقه طبعاً سخت‌تر خواهد بود.

اشترووه ژئودتیک آرک

سازه‌ی اشترووه ژئودتیک آرک (Struve Geodetic Arc) یا همان هلال ژئودزی اشترووه در واقع شامل صدها سازهٔ کوچک می‌شود که در ۱۰ کشور مختف و در فاصله‌هایی نزدیک به ۳ هزار کیلومتر نسبت به یکدیگر و با آرایشی نسبتاً پراکنده قرار گرفته‌اند. از نظر پراکندگی این سازه‌ها، می‌توان گفت که آن‌ها بین نروژ تا دریای سیاه پراکنده هستند. این سازه‌ها در واقع نقاط مشخصی بودند که ستاره‌شناس معروف، فریدریش گئورگ ویلهلم فون اشترووه (Friedrich Georg Wilhelm von Struve) در بین سال‌های ۱۸۱۶ تا ۱۸۵۵ آن‌ها را برای تحقیقات خود ایجاد کرده بود. این سازه‌ها در واقع در بخش‌های مختلف نصب شده بودند تا با استفاده از آن‌ها بتوان اندازه و شکل سیاره زمین را با دقت اندازه‌گیری کرد. بنابراین، ساخت اشترووه ژئودتیک آرک را می‌توان با علوم زمین‌شناسی و حتی فضایی مرتبط دانست. در حال حاضر ۶ مورد از این سازه‌ها همچنان در فنلاند سالم باقی مانده‌اند. این سازه‌ها از لاپلند (Lapland) تا سواحل جنوبی این کشور گسترده شده‌اند. بعضی از آن‌ها تنها یک سوراخ در سنگ هستند و پیدا کردن و حتی شناسایی آن‌ها دشوار است. ولی به‌هرحال می‌توانید در سراسر فنلاند گشتی بزنید و مسیر پیدا کردن آن‌ها را پیش بگیرید.

کوارکن آرکیپلاگو

کوارکِن آرکیپِلاگو (Kvarken Archipelago) در واقع تنها جاذبه طبیعی در کشور فنلاند است که در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. کوارکن آرکیپلاگو مجموعه‌ای از ۵ هزار و ۶۰۰ جزیره است که در خلیج بوتنی (Gulf of Bothnia) قرار گرفته‌اند و فنلاند را از سوئد جدا می‌سازند. چیزی که این منطقه را متمایز می‌سازد و باعث شده در یونسکو به ثبت برسد، افزایش تدریجی ارتفاع این منطقه از سطح دریا است. در واقع از حدود ۱۰ هزار سال پیش، بعد از پایان عصر یخبندان و ذوب شدن یخچال قطبی عظیمی که در این منطقه قرار گرفته بود، زمین این منطقه به تدریج مرتفع‌تر می‌شود. وجود این یخچال که گفته می‌شود ضخامت یخ آن حتی به ۳ کیلومتر هم می‌رسید، باعث ایجاد فشار بر سطح زمین شده و سطح آن را به پایین برده بود. ولی پس از ذوب شدن این یخچال، این فشار برداشته شده و زمین به مرور در حال بازگشت به حالت اولیه خود است. برای درک این موضوع کافی است تشک خواب خود را تصور کنید. وقتی از روی تشک بیرون می‌آیید، تشک کم‌کم حالت اولیه خود را می‌گیرد و صاف می‌شود. همین امر سبب شده تا تغییرات در این منطقه که امروزه تبدیل به یک پارک ملی شده، سریع‌تر از سایر نقاط جهان رخ دهد. برخی از این ۵۶۰۰ جزیره سال‌ها پیش در زیر آب بوده‌اند ولی به مرور زمان و با گذشت سال‌ها، سر از آب بیرون آورده‌اند. از نکات جالب منطقه کوارکن آرکیپلاگو آن است که اثرات فرسایشی ساحلی را می‌توانید در نوک کوه‌ها و قله‌های منطقه مشاهده کنید، چراکه این کوه‌ها زمانی سواحل این یخچال‌ها بودند!

محوطه های باستانی در حال بررسی

علاوه بر جاذبه‌هایی که معرفی شدند، جاذبه‌ها و آثار تاریخی دیگری نیز در کشور فنلاند وجود دارند که هنوز در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت نرسیده‌اند، ولی فرآیند ثبت آن‌ها در حال بررسی است. به‌هرحال، بازدید از این جاذبه‌ها که عموم آن‌ها تاریخی هستند خالی از لطف نیست و قطعاً ارزش صرف زمان را دارد. در این میان می‌توان به حکاکی‌های سنگی موجود در جزیره گادتارمن (Gaddtarmen Island)، خرابه‌های باقی مانده از عصر حجر در پاتی‌یوکی (Pattijoki)، نقاشی‌های سنگی ریستینینا (Ristinina) و محوطه باستانی عبادتگاه سامی (Sami worship site) در ایناری (Inari) اشاره کرد. علاوه بر این، از بیمارستان پایمیو (Paimio) نیز حتماً باید دیدن کنید. این بیمارستان در دهه ۱۹۳۰ توسط معمار معروف فنلاندی، آلوار آلتو (Alvar Aalto) طراحی شده بود. جاذبه دیدنی دیگر، سیستم دریاچه‌های سایما (Saimaa Lake System) است که یکی از بزرگ‌ترین سیستم‌های دریاچه‌ای در سراسر اروپا به شمار می‌رود. این مجموعه میزبان فُک حلقه‌دار سایما است که یکی از نایاب و نادرترین گونه‌های فُک آب‌شیرین در دنیا هستند.