آشنایی مختصر با موزه انقلاب کوبا

کوبا پس از انقلاب سال ۱۹۵۹، دست به تأسیس موزه‌ای زد تا بتواند تاریخ کشور خود را در ادوار مختلف به تصویر بکشد. موزه‌ی انقلاب کوبا علاوه بر توجه به دوران سرنگونی دیکتاتور، دوره‌های تاریخی دیگر را نیز پوشش می‌دهد.

تصمیم برای تأسیس موزه‌ای که داستان انقلاب کوبا را روایت کند، خیلی زود پس از پیروزی سال ۱۹۵۹ علیه دیکتاتوری باتیستا گرفته شد. ترس و بیزاری از دیکتاتور مخلوع بسیار فزاینده بود، از طرفی جان‌فشانی‌های مخالفان باتیستا به‌قدری متهورانه بود که جمع‌آوری اسناد و شواهد و نشان دادن آن‌ها به جهانیان اتفاقی عاقلانه محسوب می‌شد.

این جاذبه در کوبا پس از تأسیس در سال ۱۹۵۹ و جابجایی‌های گسترده از یک ساختمان به ساختمانی دیگر، سرانجام در سال ۱۹۷۴ خانه‌ی دائمی خود را در کاخ سابق ریاست جمهوری یافت. دولت جدید در راستای تلاش‌های خود برای بازسازی کشور، به تغییر کاربری ساختمان‌های کشور روی آورد، سربازخانه‌های سابق برای شکنجه را تبدیل به مدارس ابتدایی کرد و در کاخ‌های رژیم سابق دست به تأسیس مراکز بهداشتی برای ارائه‌ی خدمات به خانواده‌های طبقه‌ی کارگر و محروم زد. در این میان، کاخ ریاست جمهوری که برای مدت ۴۰ سال مقر اصلی هدایت کشور به شمار می‌رفت، به موزه‌ی انقلاب اختصاص یافت.

ساختمان

این ساختمان زیبا که چهره‌ای باشکوه از کوبا را به جهانیان نشان داد، پاسخ این کشور به کاخ سفید آمریکا در نیمه‌ی اول قرن بیستم میلادی محسوب می‌شد. روسای جمهور کوبا در این مکان با میهمانان مهم دیدار می‌کردند و سفرای کشورها، استوارنامه‌ی خود را در این محل به دست رئیس‌جمهور می‌دادند.

این ساختمان اساساً قرار بود به‌عنوان مقر فرمانداری هاوانا انتخاب شود، اما پس از دیدار ماریانا سِوا (Mariana Seva)، بانوی اول کوبا، در سال ۱۹۱۷ از محوطه‌ی این بنا، برنامه‌های لازم برای تبدیل این مکان به دفتر ریاست جمهوری ترتیب داده شد.

این بنا به هنگام افتتاح خود در ۳۱ ژانویه ۱۹۲۰، یکی از بلندترین ساختمان‌های کوبا محسوب می‌شد. طبقه‌ی اول ساختمان محل استقرار دفاتر و تجهیزات اجرایی نظیر تلفن‌خانه، نیروگاه برق و یک اسطبل بود.

دفتر رئیس‌جمهور همراه با دیگر اتاق‌های مهم این ساختمان نظیر تالار آینه (یک کپی دقیق از کاخ ورسای)، تالار طلایی (با دیوارهایی از جنس مرمر زرد)، یک کلیسا و دفتر مرکزی شورایِ وزرا در طبقه اول قرار داشتند. اقامتگاه ریاست جمهوری در طبقه‌ی دوم بود و نیروهای محافظت از رئیس‌جمهور در طبقه‌ی بالا مستقر بودند.

گنبد ساختمان را که به پروژه‌ی اصلی اضافه کردند، با کاشی‌های رنگارنگ پوشانده شد و به هنگام بازتاب نور توسط کاشی‌ها، بیشتر به چشم می‌آید.

درون ساختمان یک زیبایی حیرت‌انگیز به چشم می‌خورد. یک پلکان مرمری شما را از لابی ساختمان به طبقات فوقانی می‌برد. تزئینات داخلی بنا توسط استودیوی تیفانی (Tiffany) در نیویورک طراحی شده‌اند. نقش و نگارها متناسب با حال و هوای کوبایی هستند. وسایل لوکس و آثار هنری خلق‌شده توسط برخی از هنرمندان مطرح کوبایی در تمامی ادوار نظیر آرماندو گارسیا مِنوکال (Armando Garcia Menocal) و لئوپولدو روماناک (Leopoldo Romanach)، از دیگر جاذبه‌های چشم‌نواز این ساختمان هستند.

موزه

موزه‌ی انقلاب که در نزدیکی پارک مرکزی در هاوانای قدیم و اطراف خیابان‌های میسیونِس (Misiones) و زولوئِتا (Zulueta) واقع شده، مکانی ارزشمند برای درک چگونگی تبدیل کوبا به شکل امروزی آن است.

اگرچه در این موزه آثار تاریخی متعلق به سال‌های ابتدایی استعمار اسپانیا در قرن پانزدهم نیز به چشم می‌خورد، اما هسته‌ی اصلی موزه به نمایش آثار مرتبط با تلاش‌های کوبا برای پایان دادن به دیکتاتوری باتیستا در دهه‌ی ۱۹۵۰ می‌پردازد.

جنبش انقلابی به رهبری فیدل کاسترو و دیگر گروه‌های مخالف، واکنشی به شرایط ناگواری بود که مردم کوبا تحت حکومت باتیستا تحمل می‌کردند. حمایت مردمی از این جنبش‌ها در سال ۱۹۵۹، تشکری بزرگ برای خاتمه دادن به یک عمر کابوس بود.

آثار و اشیاء نگهداری شده از دوران جنگ علیه باتیستا بین سال‌های ۱۹۵۳ تا ۱۹۵۹، داستانی از یک رژیم دیکتاتوری را روایت می‌کند که از شکنجه و قتل علیه مخالفان خود استفاده می‌کرد و مجهز به جدیدترین سلاح‌ها، هواپیماها و ماشین‌های نظامی بود.

این کلکسیون که در آن همه‌چیز، از انبر و دستبند برای کشیدن ناخن زندانیان تا شعله افکن برای سوزاندن پشت آن‌ها، یافت می‌شود، در نوع خود بی‌نظیر بود و جای هیچ توضیح اضافه‌ای باقی نمی‌گذارد.

درواقع، زمان‌هایی پیش می‌آید که فرد احساس می‌کند این سطح از جزئیات کمی ملال‌آور است و موزه می‌توانست داستان کلی را به‌صورت خلاصه‌تر روایت کند. با این‌حال، به خاطر داشته باشید که موزه اساساً برای بازدیدکنندگان کوبایی طراحی شده است؛ بنابراین با توجه به پیش‌زمینه‌ی فکریِ کامل آن‌ها در مورد این وقایع و حتی پیوندهای شخصی آن‌ها با تاریخ کشورشان، این وسایل شکنجه ممکن است بسیار برای آن‌ها جالب باشد.

از چه چیزی دیدن کنیم؟

اگرچه داشتن کمی آگاهی در مورد تاریخ کوبا و صحبت به زبان اسپانیایی می‌تواند یک مزیت محسوب شود، اما دیدار از این موزه همراه با یک راهنما هم جذاب خواهد بود. بلیط موزه ۵ دلار قیمت دارد و راهنمای گردشگری نیز ۳ دلار اضافه از شما دریافت می‌کند. البته این گزینه اختیاری است. بازدیدکنندگان مجاز به بردن کیف و کوله‌پشتی به داخل موزه نیستند و باید وسایل خود را در مقابل درب ورودی تحویل دهند.

طبقه‌ی دوم نقطه‌ی شروع خوبی برای این بازدید است؛ دیدار شما با دوران استعمار کشور آغاز شده و سپس به‌طرف دخالت آمریکا در جنگ با اسپانیا در سال ۱۸۹۸ و درنهایت دوران انقلاب کوبا بین سال‌های ۱۹۰۲ تا ۱۹۵۹ ادامه می‌یابد. دوران انقلاب کوبا از سوی سازمان رسمی تاریخ‌نگاری کوبا به‌عنوان دوران نئواستعماری شناخته شده است. دلیل این نام‌گذاری، اعمال نفوذ آمریکا در سیاست و اقتصاد کوبا عنوان می‌شود.

دوران پیشا-آزادی شامل نمایشگاهی بزرگ از وقایع مرتبط با جنبش ۲۶ جولای به رهبری فیدل کاسترو است؛ اولین اقدامات مسلحانه علیه رژیم در سانتیاگو دِ کوبا (Santiago de Cuba) در سال ۱۹۵۳، دادگاهی متهمان، زندانی شدن آن‌ها، عفو، تعبید، بازگشت به کوبا با یک قایق تفریحی از طریق مکزیک و جنگ نهایی در کوه‌های سیِرا ماسترا (Sierra Maestra) در شرق کوبا، این دوران تاریخی را شکل می‌دهند.

تندیس‌هایی از چگوارا و کامیلو سینفوئِگوس (Camilo Cienfuegos)، یکی از فرماندهان ارتش شورشیان، از جاذبه‌های اصلی این موزه هستند؛ به‌خصوص برای بچه‌های مدرسه‌ای که در سر کلاس‌های درس با قهرمانان کشور خود آشنا می‌شوند، هستند. بچه‌ها می‌توانند این قهرمانان را در لباس‌های نظامی ببینند، گویی آن‌ها همچنان در کوه‌های اطراف کوبا زنده هستند.

خود ساختمان موزه نیز ازجمله جاذبه‌های مهم در اواخر این دوره‌ی تاریخی محسوب می‌شود؛ در سال ۱۹۵۷ میلادی، کاخ ریاست جمهوری کوبا هدف حمله‌ای از سوی گروه ضد دیکتاتوری، موسوم به گروه انقلابی، قرار گرفت. هدف آن‌ها از این حمله، ترور دیکتاتور در خانه‌ی خود بود. حمله با شکست روبه‌رو شد و اکثر اعضای گروه کشته شدند. جای گلوله‌های ناشی از این اتفاق همچنان در پلکان اصلی درب ورودی دیده می‌شود. به‌علاوه در بخش بیرونی نمایشگاه همان کامیون قرمزرنگی که مهاجمان از آن به‌عنوان پوشش برای نزدیک شدن به ساختمان استفاده کردند، به چشم می‌خورد.

طبقه‌ی اول موزه به دوران پس از انقلاب ۱۹۵۹ پرداخته است و بیشتر به سال‌های ابتدایی تحولات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی اشاره دارد. یکی از بخش‌های مهم این دوره، به واقعه‌ی عملیات خلیج خوک‌ها می‌پردازد که در آن نیروهای کوبایی موفق به مقابله با آن، تنها در مدت ۳ روز شدند. تانک مورد استفاده از سوی فیدل کاسترو در آن ایام در بیرون از تالار اصلی دیده می‌شود.

درهای پشتی طبقه‌ی همکف به نمایشگاهی دیگر به نام یادمان گِرَنما (Granma)، در بیرون از ساختمان ختم می‌شوند. نقطه‌ی کانونی در این نمایشگاه کشتی گرنما است که بازدیدکنندگان می‌توانند آن را از پشت یک دیوار شیشه‌ای تماشا کنند. وقتی‌که به این قایق تفریحی نزدیک می‌شوید، از اینکه ۸۲ نفر با قایقی کوچک خود را از شبه‌جزیره‌ی یوکاتان در مکزیک به بخش‌های شرقی کوبا رساندند، تعجب خواهید کرد.

در این بنای یادبود، علاوه بر دیگر وسایل بزرگ نقلیه، یک شعله‌ی فروزان دائمی هم به یاد قهرمانان ابدیِ سرزمین مادری می‌سوزد.