درخت کریسمس از چه زمانی نمادی برای سال نو میلادی شد؟

امروزه درخت کریسمس نمادی جدایی‌ناپذیر از جشن‌های ایام کریسمس و سال نوی میلادی است اما این درخت چگونه وارد فرهنگ مسیحیت شد؟ و در واقع درخت کریسمس نماد چیست؟

درخت کریسمس، به‌عنوان درختی همیشه‌سبز، اغلب از نوع کاج یا صنوبر است که با چراغ‌ها و تزئینات مختلف به‌عنوان بخشی از جشن‌های کریسمس آذین‌بندی می‌شود. درخت کریسمس می‌تواند درخت تازه قطع‌شده، درخت گلدانی یا مصنوعی باشد و از آن‌ به‌عنوان تزئینات داخلی و خارجی استفاده می‌شود.

درحالی‌که درختان کریسمس به‌طور سنتی با نمادگرایی مسیحی در پیوند هستند، استفاده‌ مدرن آن‌ها عمدتاً فاقد جنبه‌های مذهبی است. بسیاری از خانواده‌ها هدایای خود را در اطراف درخت کریسمس داخل خانه می‌چینند و آن‌ها را در عید کریسمس یا روز کریسمس باز می‌کنند.

چرا از درخت در کریسمس استفاده می شود؟

استفاده از درختان و حلقه‌های گل همیشه‌سبز به‌عنوان نمادی از زندگی ابدی، رسمی در میان مصری‌ها، چینی‌ها و یهودیان باستان بود. پرستش درخت در میان اروپاییان بی‌خدا امری رایج بود و این امر در قالب رسم و رسومات مردم اسکاندیناوی که خانه و انبار علوفه‌ی خود را با درختان همیشه‌سبز در ایام عید به‌منظور فراری دادن شیطان تزئین می‌کردند، به آیین مسیحیت راه یافت.

آن‌ها همچنین در ایام کریسمس، درختی برای پرندگان می‌ساختند. این رسم پابرجا ماند و حتی در آلمان نیز مشاهده شد که آلمانی‌ها یک درخت کریسمس را در مقابل درب ورودی خانه یا درون آن در ایام تعطیلات وسط زمستان نصب می‌کردند.

بااین‌حال، رسم درختان کریسمس امروزی ریشه در آلمان غربی دارد. از اصلی‌ترین وسایل صحنه در یک نمایش محبوب قرون وسطایی در مورد آدم و حوا، می‌توان به یک «درخت بهشتی» اشاره کرد؛ یک درخت صنوبر با سیب‌هایی آویزان از آن که نمادی از باغ عدن محسوب می‌شد.

چرا درخت کریسمس را تزئین می کنند؟

آلمانی‌ها در ۲۴ دسامبر، روز جشن مذهبی آدم و حوا، یک درخت بهشتی در خانه‌های خود نصب می‌کردند. آن‌ها از این درخت شیرینی آویزان می‌کردند که نمادی از عشای ربانی، شیوه‌ی رستگاری در مسیحیت، بود. در رسم و رسومات بعدی، شیرینی‌ها جای خود را به کلوچه‌هایی در شکل‌های متنوع دادند. شمع‌ها به‌عنوان نمادی از مسیح و روشنایی دنیا، به این درخت اضافه شدند.

در کنار این درخت یک «هرم کریسمس» نیز وجود داشت؛ یک سازه‌ی مثلثی شکل از جنس چوب که دارای طبقاتی برای قرار دادن مجسمه‌های کوچک ایام کریسمس بود و با درختان همیشه‌سبز، شمع‌ها و یک ستاره تزئین می‌شد. تا قرن شانزدهم میلادی، هرم کریسمس و درخت بهشتی باهم ادغام شدند و درخت امروزی کریسمس متولد شد.

این رسم به‌طور گسترده و تا قرن هجدهم میلادی در میان پیروان کلیسای لوتران در آلمان رواج یافت اما از قرن بعدی بود که درخت کریسمس تبدیل به یک سنت با ریشه‌های عمیق آلمانی شد. درخت کریسمس در اوایل قرن نوزدهم در انگلیس معرفی شد و در اواسط این قرن از سوی شاهزاده آلبرت (که در آلمان متولد شده بود)، همسر ملکه ویکتوریا، به شهرت رسید.

درخت کریسمس انگلیسی با اسباب‌بازی‌ها و هدایای کوچک، شمع، آب‌نبات، ریسه‌هایی از جنس ذرت بوداده و کیک‌های زیبا که از شاخه‌ها با روبان و حلقه‌های کاغذی آویزان بودند تزئین می‌شد. درختان کریسمس که از سوی مهاجران آلمانی در اوایل قرن نوزدهم به آمریکای شمالی برده شده بودند، تا قرن نوزدهم در اوج محبوبیت قرار داشتند.

آن‌ها همچنین در اتریش، سوئیس، لهستان و هلند نیز به محبوبیت رسیدند. درخت کریسمس در چین و ژاپن توسط مبلغان مذهبی غربی در قرن‌های نوزدهم و بیستم معرفی شد. آن‌ها درخت کریسمس خود را با تزئینات کاغذی آذین‌بندی می‌کردند.

در اوایل دهه‌ی ۱۸۷۰، تزئینات گرد و براق برای آذین‌بندی درختان کریسمس به بازارهای بریتانیا و ایالات متحده معرفی شدند. این تزئینات عمدتاً در کارگاه‌های کوچک در آلمان و بوهمی تولید می‌شدند و از جنس کاغذ فشرده، پولک و پارچه‌های پنبه‌ای بودند.

شرکت اف دبلیو وُولورث (F.W. Woolworth) در آمریکا تا سال ۱۸۹۰، فروشی به میزان سالانه ۲۵ میلیون دلار از تزئینات مخصوص درخت کریسمس داشت. در آن زمان چراغ‌های الکتریکی برای تزئین درخت‌ها نیز موجود بودند.

در دهه‌ی ۱۹۳۰، درختان مصنوعی از جنس موهای زبر فرچه‌ها در ایالات متحده رواج یافتند و در دهه‌ی ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ تولید انبوه درختان کریسمس از جنس آلومینیوم و پلاستیک PVC شدت گرفت. درختان مصنوعی، به‌خصوص در کشورهایی که تهیه‌ی درختان طبیعی بسیار دشوار بود، محبوبیت فراوانی یافتند.