روایتی مختصر از صندلی شکسته ژنو

صندلی شکسته، نمادی صلح‌آمیز در مقابل دفتر سازمان ملل در شهر ژنو است. این صندلی دردهای قربانیان مین‌های ضدنفر را روایت می‌کند.

یک سفر کوتاه از ایستگاه اصلی قطار ژنو شما را به میدان ملل، میدانی وسیع و باز با فواره‌های رقصان سوئیس، می‌رساند. وقتی‌که به این میدان می‌رسید دچار حیرت می‌شوید که چرا یک صندلی غول‌آسا با پایه‌ای شکسته در این‌جا قرار دارد.

در سال ۱۹۹۷ معاهده‌ای به‌منظور ممنوع کردن مین‌های ضدنفر در سازمان ملل امضا شد. این قرارداد به عهدنامه اتاوا یا پیمان منع مین مشهور است. در همان زمان، به‌منظور ترغیب کشورها برای امضای این معاهده و توقف استفاده از مین‌های زمینی، سازمان مردم‌نهادِ «معلولیت بین‌الملل» به مجسمه‌ساز سوئیسی، دانیل بِرسِت، مأموریت داد تا یک صندلی با پایه‌ی شکسته به‌منظور توجه بیشتر به مجروحان مین‌های ضدنفر بسازد.

نتیجه‌ی کار یک صندلی ۱۲ متری به وزن ۵.۵ تن با پایه‌ای شکسته در مقابل دفتر سازمان ملل در ژنو بود. ابتدا قرار بود تا این اثر تنها برای سه ماه در مقابل سازمان ملل نصب شود، اما حالا پس از گذشت ۲۰ سال همچنان می‌توان آن را مشاهده کرد. با بازسازی این صندلی در سال‌های اخیر، هیچ نشانه‌ای مبنی بر حذف این اثر در آینده‌ی نزدیک دیده نمی‌شود. گویی صندلی ژنو به یک جاذبه‌ی سوئیسی در این شهر تبدیل شده است.

اما آیا این جنبش موفق بوده است؟ سازمان معلولیت بین‌الملل در پیشبرد این جنبش تنها نبود و بسیاری از سازمان‌های دیگر هم برای اطمینان از عملی شدن دستاوردهای این معاهده به‌طور کامل، وارد میدان شدند. سازمان «مبارزات بین‌الملل برای ممنوعیت مین‌های زمینی» به خاطر تلاش‌های خود به‌منظور عملی شدن معاهده اتاوا، در سال ۱۹۹۷ موفق به دریافت جایزه‌ی صلح نوبل شد.

این معاهده در سال ۱۹۹۹ اجرایی شد. با این‌حال، برخلاف تلاش‌های سازمان معلولیت بین‌الملل و دیگر نهادها، همه‌ی کشورها قرارداد اتاوا را امضا نکردند. تا به امروز، ۱۶۲ کشور این معاهده را امضا کرده‌اند، اما هنوز امضای ۳۴ کشور دیگر پای این قرارداد خالی است؛ آمریکا، روسیه و چین از بزرگ‌ترین کشورهایی هستند که از امضای این قرارداد سر باز می‌زنند.

علی‌رغم برخی موفقیت‌ها، حذف مین‌های زمینی دشوار به نظر می‌رسد. در سال ۲۰۱۵، حدود ۶۵۰۰ نفر به‌واسطه‌ی مین‌های زمینی در سراسر دنیا مجروح یا کشته شده‌اند. این رقم ۷۵ درصد بیشتر از سال ۲۰۱۴ بوده است. طبق اعلام سازمان مبارزات بین‌الملل برای ممنوعیت مین‌های زمینی، منابع مالی برای حذف این مین‌ها سال به سال کمتر می‌شود. کاملا مشخص است که راه زیادی تا پایان باقی مانده است.

میدان ملل در مقابل دفتر سازمان ملل در ژنو، مکان پرشوری برای برگزاری تظاهرات صلح‌آمیز است. همین تظاهرات به دیده شدن بیشتر صندلی با پایه‌ی شکسته کمک می‌کنند. حالا امروزه، نظرها و دیدگاه‌ها در سایه‌ی این صندلی دیده و شنیده می‌شوند. اغلب اوقات، فعالان و تظاهرکنندگان از سراسر دنیا از طریق خواندن آواز یا سکوت برای دستیابی به خواسته‌های خود تلاش می‌کنند. این صندلی شکسته نمادی است که این نوع از فعالیت‌ها در سایه‌ی خود را در ذهن‌ها ماندگارتر می‌کند، با این‌حال دیده شدن از طریق این صندلی هم سختی‌ها و تلاش‌های فراوانی را می‌طلبد.