کروسان؛ شیرینی فرانسوی یا اتریشی؟

معمولاً اولین تصویری که بعد از شنیدن نام شیرینی کروسان به ذهن می‌رسد، صبحانه‌ای خوشمزه در فرانسه و اطراف برج ایفل است. اما هیچ می‌دانستید تاریخچه‌ی این شیرینی به اتریش و دوره‌ی محاصره‌ی وین برمی‌گردد؟

بسیاری از مردم، «کروسان» (Croissant) یا همان «کروسانت» را جزو شیرینی‌های اصیل فرانسوی به حساب می‌آورند؛ اما در واقع تاریخچه‌ی این نان شیرینی به حمله‌ی عثمانی‌ها به کشور اتریش برمی‌گردد. کلمه‌ی «ویِنُوازری» (Viennoiserie) در انگلیسی به معنی شیرینی می‌باشد؛ اما در زبان فرانسوی از ریشه‌ی «ویِنوا» (Viennois) به معنی «مربوط به وین» گرفته می‌شود و به پایتخت کشور اتریش، یعنی شهر وین اشاره دارد. در واقع بیشتر شیرینی‌های معروف فرانسوی که برای صبحانه صرف می‌شوند، از اتریش نشأت می‌گیرند.

شیرینی «کیپ فرل» (Kipferl)، از کروسان قدیمی‌تر است و قدمت آن به قرن 13 میلادی و به اتریش برمی‌گردد. شیرینی‌های مدرن کروسان در سال 1683 میلادی و زمانی رواج پیدا کرد که امپراتوری عثمانی قصد داشت در دوره‌ی محاصره‌ی وین، تونلی را در زیر شهر احداث کند. خوشبختانه نانواهایی که در شب مشغول به کار بودند، صدای کندن این تونل را شنیدند و به نگهبانان اطلاع دادند. درنتیجه پادشاه «ژان سوم سوبیسکی» (John III Sobieski) توانست خودش را به موقع برساند و ترک‌ها را شکست بدهد.

ظاهراً بعد از شکست عثمانی‌ها، نانواها تصمیم گرفتند تا به مناسبت نقش مؤثر خودشان در این پیروزی، شیرینی جدیدی را درست کنند تا شبیه به هلال ماهی باشد که بر روی پرچم عثمانی‌ها قرار دارد. بنابراین شیرینی کیپ فرل که در زبان آلمانی به معنی «هلالی شکل» (Crescent) است، به نمادی از این موضوع تبدیل شد. شاید از خودتان بپرسید الهام گرفتن از پرچم امپراتوری عثمانی، چه ارتباطی با پیروزی اتریشی‌ها دارد؟ باید بگوییم که خوردن شیرینی کیپ فرل برای مردم اتریش، مانند خوردن دشمنشان (هلال روی پرچم آن‌ها) می‌مانَد و خاطره‌ی پیروزی آن‌ها را برایشان زنده می‌کند.

شیرینی کیپ فرل در سال 1770 میلادی و زمانی وارد کشور فرانسه شد که «ماری آنتوانت» اتریشی با پادشاه کشور فرانسه، یعنی لویی شانزدهم ازدواج کرد. ملکه بعد از ورود به کشور فرانسه، احساس غربت داشت و دلش به شدت برای کشورش و غذاهای اتریشی تنگ شده بود. نانواهای خاندان سلطنتی تصمیم گرفتند تا شیرینی کیپ فرل را به افتخار او درست کنند و بعداً نام آن را «کروسان» گذاشتند. کم کم این شیرینی، محبوبیت بسیاری در سراسر کشور فرانسه به دست آورد. تا اینکه یک نانوای اتریشی به نام «آگوست زانگ» (August Zang)، اولین نانوایی وینی در شهر پاریس را تأسیس کرد. البته امروزه این مکان تعطیل و به اداره‌ی بیمه تبدیل شده است؛ اما موفقیت چشمگیر آن، نانواهای فرانسوی بی‌شمار دیگری را ترغیب کرد تا از این نوع شیرینی تقلید کنند.

بنابراین شیرینی کیپ فرل و کروسان جزو شیرینی‌های اصیل فرانسوی به حساب نمی‌آیند و اصالتی اتریشی دارند. در طی سال‌ها، نانواهای فرانسوی از کره‌ی بیشتری برای تهیه‌ی کروسان استفاده کردند و این شیرینی از سال 1920 میلادی به بعد، به یکی از شیرینی‌های اصلی فرانسه تبدیل شد. فرانسوی‌ها، ظاهر هلالی شکل کروسان را تغییر نداده‌اند و حواستان باشد آن را با شیرینی کروسان انگلیسی اشتباه نگیرید که صاف است.