موزه آپارتاید در ژوهانسبورگ، روایتگر تاریخ تبعیض نژادی

موزه‌ی آپارتاید در ژوهانسبورگ، مانند چراغ امیدی است که مردم جهان را با تاریخ تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی آشنا می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه این کشور به سمت آینده‌ای روشن در حرکت است.

«موزه آپارتاید» (Apartheid Museum) در ژوهانسبورگ، داستان پیروزی مردم آفریقای جنوبی بر ظلم و ستم و تبعیض نژادی را به کمک وسایل گوناگون، عکس، فیلم و مستندات مختلف به تصویر می‌کشد. اجرای قانون آپارتاید و تبعیض علیه سیاه‌پوستان و آزادی آن‌ها و پیوستن به جامعه‌ای دموکراتیک، 2 مورد از مهم‌ترین رویدادهای قرن 20 میلادی به حساب می‌آیند و به همین دلیل، بازدید از موزه‌ی آپارتاید در آفریقای جنوبی به تمام گردشگران در تور آفریقای جنوبی توصیه می‌شود. موزه‌ی آپارتاید، 2 ورودی مختلف دارد که یکی را با برچسب «سفید پوست» و دیگری را با «غیر سفید پوست» نشانه گذاری کرده‌اند و با توجه به بلیتتان، به سمت یکی از مسیرها راهنمایی می‌شوید. هرچند که این تقسیم بندی به هیچ وجه با تبعیض نژادی موجود در آن دوران قابل مقایسه نیست، اما کمک می‌کند تا بازدیدکنندگان از جاهای دیدنی آفریقای جنوبی بتوانند از همان بخش ورودی، اوضاع را تا حدودی درک کنند.

ماجرا به سال 1948 میلادی و زمانی برمی‌گردد که سفیدپوستان با رأی دادن به حزب ملی آفریقا، آن‌ها را به قدرت رساندند. البته تا قبل از این دوره هم سیاه‌پوستان از بسیاری از حقوق شهروندی از جمله حق رأی برخوردار نبودند؛ اما حزب ملی، قانون آپارتاید را به اجرا گذاشت و بیش از 20 میلیون نفر را به عنوان شهروند درجه دو طبقه‌بندی کرد که در نتیجه این افراد، مورد تبعیض و تمسخر قرار گرفتند. نظام آپارتاید، ورودیِ مکان‌های مختلف و حتی اتوبوسی که این افراد استفاده می‌کردند را از سفیدپوستان جدا کرده بود؛ اما این موضوع فقط به اینجا ختم نمی‌شد. بیشتر مردم نمی‌توانستند زمینی به نام خود بخرند و با توجه به گرفتن حق رأی از آن‌ها، تأثیری هم در انتخاب رهبر کشورشان نداشتند. تمام این محدودیت‌ها فقط به این خاطر بر آن‌ها تحمیل می‌شد که رنگ پوستشان سیاه بود و با اقلیت جمعیت سفیدپوست تفاوت داشت.

حزب ملی آفریقا، پا را یک قدم نیز فراتر گذاشت و شهروندان را با توجه به نژادشان تقسیم‌بندی کرد و برای هر گروه، محله‌ای جداگانه برای زندگی انتخاب شد. برای کنترل و کمتر کردن آزادی غیر سفیدپوستان، محدودیت رفت و آمد و اجازه‌نامه‌ای را در نظر گرفته بودند که حکم پاسپورت داخلی را داشت. این تصمیمات باعث شد تا کسانی که در حقشان اجحاف شده بود، از خودشان مقاوت نشان بدهند که با برخوردی شدیدتر از قبل رو به رو شدند. کنگره‌ی ملی آفریقا در این میان برای مبارزه با آپارتاید شکل گرفت که از طرف دولت به رسمیت شناخته نمی‌شد.

در نهایت، این رئیس جمهور «فردریک ویلم کلرک» (Frederik Willem de Klerk) بود که به کنگره‌ی ملی آفریقا اجازه‌ی فعالیت داد و حکم آزادی رهبر آن، یعنی نلسون ماندلا را بعد از 27 سال زندانی بودن، در سال 1990 میلادی امضا کرد. او به نظام آپارتاید خاتمه داد و از حق رأی عمومی سخن گفت. اینگونه بود که عصر جدیدی در کشور آغاز شد و مذاکره‌های عادلانه‌تری انجام گرفت. به دلیل نقشی که نلسون ماندلا و فردریک ویلم کلرک در روند صلح آمیز این تغییرات در آفریقای جنوبی داشتند، به هر دوی آن‌ها جایزه‌ی صلح نوبل اهدا شد.

سال 1994 میلادی، نقطه‌ی اوج شجاعت و استقامت ملی به حساب می‌آید و اولین انتخابات کاملاً دموکراتیک در آفریقای جنوبی را در این سال برگزار کردند که طی آن، ماندلا به عنوان نخستین رئیس‌جمهور سیاه‌پوست کشور انتخاب شد و توانست تمام مردم را با هم متحد کند و کشور را از آن وضعیت سیاسی نابسامان نجات بدهد. موزه‌ی آپارتاید بیش از 22 نمایشگاه را در برمی‌گیرد و تعجبی ندارد که در این میان، «نمایشگاه ماندلا» از شهرت بیشتری برخوردار است. فاصله‌ی این موزه تا مرکز تجاری آفریقای جنوبی، یعنی «سندتون» (Sandton) فقط 20 دقیقه است و معماری منحصر به فرد و تأثیرگذاری دارد و نشان می‌دهد که چگونه این کشور در حال کنار آمدن با گذشته است و در عین حال به سمت آینده‌ای روشن‌تر حرکت می‌کند که نه به گروهی با رنگ خاص، بلکه به تمام مردم آفریقای جنوبی تعلق دارد.