پالائو گوئل؛ نمودی از قدرت تخیل بینظیر در معماری یک کاخ

پالائو گوئل یا با تلفظ اسپانیایی پالائو گوئی، عمارتی باشکوه به سبک مدرنیسم در شهر بارسلون است و در لیست میراث جهانی یونسکو قرار دارد. برای آشنایی با معماری خلاقانه و تاریخچه ی این بنا با ما همراه باشید.

«پالائو گوئل» (Palau Güell) یا همان «کاخ گوئل»، یکی از اولین کارهای «آنتونی گائودی» (Antoni Gaudí) در شهر بارسلون است و یکی از باشکوه‌ترین بناهای سبک مدرنیسم یا همان نوگرایی به حساب می‌آید. این عمارت در محله‌ی «ال راوال» (El Raval) واقع شده و فقط چند متر با خیابان رامبلا فاصله دارد که یکی از خیابان های معروف بارسلون محسوب می‌شود. عمارت پالائو گوئل، یکی از شاهکارهای معماری اروپا در زمان خود به شمار می‌رفت و معمار مشهور اسپانیایی آن، تجربه‌ی شخصی و قدرت تخیل و هر آنچه که در چنته داشته را برای طراحی این بنا به کار برده است.

«اوزبی گوئل» (Eusebi Güell)، کارآفرین و کارخانه‌داری اسپانیایی بود و آنتونی گائودی را در سال ۱۸۸۵ میلادی انتخاب کرد تا عمارتی تماشایی را به عنوان اقامتگاه او در بارسلون برپا کند. پروژه‌ی ساخت این کاخ، یک سال بعد کلید خورد و افتتاحیه‌ی آن به مناسبت نمایشگاه جهانی سال ۱۸۸۸ انجام شد که آن را در بارسلونا برگزار کردند. البته ساخت این بنا هنوز به طور کامل به پایان نرسیده بود و همچنان ادامه داشت. دودکش‌های منحصر به فرد این ساختمان در سال ۱۸۹۵ میلادی به پشت بام آن اضافه شدند که تعدادشان به ۲۰ مورد می‌رسد و علاوه بر زیبایی، به تهویه‌ی این عمارت نیز کمک می‌کنند. این دودکش‌ها با تکه‌های کوچک سرامیک پوشانده شده و در واقع تزئین اشیای گوناگون با تکه‌های شکسته‌ی سرامیک، تکنیک مخصوص گائودی است و آن را در بسیاری از شاهکارهای دیگر او در اسپانیا همچون پارک گوئل، کازا میلا و کازا باتیو نیز می‌توان مشاهده کرد.

قرار بود جلسات و گردهمایی‌های طبقه‌ی بورژوا در عمارت پالائو گوئل انجام بگیرد و همچنین مرکز فرهنگی و اجتماعی و محل اقامت خانواده‌ی اوزبی گوئل باشد. گوئل که تحت تأثیر کارهای پیشین گائودی قرار داشت، او را برای طراحی این کاخ انتخاب کرد و گائودی نیز سنگ تمام گذاشت و بخش‌هایی از نمای بیرونی این بنا، بازدیدکنندگان را به یاد کاخ‌های ونیزی می‌اندازد. در واقع این عمارت، نقطه‌ی اوج دوران جوانی آنتونی گائودی را به نمایش می‌گذارد. محله‌ی ال راوال تا محله‌ی قدیمی و خانه‌ی پدری که اوزبی گوئل به ارث برده بود، فاصله‌ی چندانی نداشت و به همین دلیل، این مکان را برای ساخت عمارتش انتخاب کرد. همچنین قرار بود کاخ گوئل را به شکل عمارتی چند منظوره و به همراه آپارتمان بنا کنند؛ اما فضایی که برای این کار در اختیار داشتند، فقط ۱۸ در ۲۲ متر بود و آنتونی گائودی، این مشکل را به بهترین شکل ممکن حل کرد و به دلیل خلاقیتی که در استفاده از فضا و نور در این مکان به کار گرفته شده، می‌توان آن را یکی از پیشگامان سبک آرت نووُ یا همان هنر نو به حساب آورد.

او همچنین برای دکور این کاخ از پنجره‌های رنگی، سرامیک، کارهای چوبی و آهنی و سنگ‌کاری‌های زیبایی استفاده کرد. این بنا، ۲ دروازه‌ی بیضی شکل بزرگ آهنی را نیز در برمی‌گیرد که مهمانان می‌توانستند با کالسکه مستقیماً از آن رد شوند و در زمان خودش، سیستمی خلاقانه به حساب می‌آمد. آنتونی گائودی از بهترین مصالح و متخصصان آن دوره کمک گرفت و از آن زمان، تغییر چندانی بر روی این کاخ ایجاد نکرده‌اند. به همین دلیل است که در مقایسه با سایر آثار گائودی، از پالائو گوئل به خوبی محافظت شده و توانسته شکل اولیه‌اش را حفظ کند. خاندان گوئل تا سال ۱۹۱۰ میلادی در عمارت گوئل سکونت داشتند و بعد از آن به یکی از خانه‌های تماشایی واقع در پارک گوئل نقل مکان کردند. در طبقه‌ی پایین کاخ گوئل، اصطبل اسب‌ها و خوابگاه خدمتکاران قرار داشت و اتاق‌های شخصی اعضای خانواده در طبقه‌ی دوم آن واقع شده‌اند. آشپزخانه، حمام و اتاق‌های کارکنان خانه نیز در بخش شیروانی این عمارت قرار گرفته‌اند.

دیزاین داخلی این ساختمان ۶ طبقه، بسیار باشکوه و مجلل است و سلیقه‌ی بی‌نظیر طراحش را به نمایش می‌گذارد. سالن مرکزی، ۳ طبقه و گنبدی شبیه به کاسه دارد و آنتونی گائودی، سایر اتاق‌های این کاخ را در اطراف این سالن و به گونه‌ای کاملاً کاربردی بنا کرده است. همین موضوع باعث شده تا عمارت گوئل از بیرون، به شکل مجتمعی بزرگ به نظر برسد؛ در حالی که اینطور نیست و این کاخ، فضای کوچکی را اشغال می‌کند. بعد از بازسازی سالن مرکزی، قطعات موسیقی مورد علاقه‌ی خانواده‌ی گوئل هر نیم ساعت در این مکان پخش می‌شود و ویژگی آکوستیک و انعکاس صدای فوق‌العاده‌ی آن را نشان می‌دهد. ایوان یا همان تراس پشت‌بام کاخ گوئل، ۴۸۱ متر مربع وسعت دارد و بین ۴ طبقه تقسیم شده است. بزرگ‌ترین آن بالای ساختمان مرکزی عمارت قرار گرفته و یک بادگیر، ۱۴ دودکش، ۴ پنجره‌ی شیروانی و چندین نورگیر را در برمی‌گیرد. طبقات دوم و سوم نیز چند پله با هم فاصله دارند و منار مخروطی شکل ساختمان در طبقه‌ی چهارم تراس واقع شده است.

گائودی با استفاده از تکنیک «ترنکادیس» (trencadís) و سرامیک‌های شکسته برای تزئین دودکش‌ها توانسته به کمک مصالح معمولی، نمای منحصر به فردی را برای این عمارت ایجاد کند. «سالن پله‌های گم شده» (Hall of Lost Steps) نیز یکی از بخش‌هایی است که به وضوح می‌توان هنر و خلاقیت گائودی برای جبران کمبود فضای کافی را مشاهده کرد. پنجره‌ی برآمده‌ی اتاق استراحت این کاخ نیز از حیاط جنوبی مشخص است و به گونه‌ای طراحی شده که حتی یک پرتوی نور را هم هدر نمی‌دهد. پس از فوت گوئل و در دوران جنگ داخلی اسپانیا، از کاخ گوئل به عنوان ایستگاه پلیس استفاده شد و یک آمریکایی ثروتمند در سال ۱۹۴۴ میلادی قصد داشت آن را خریداری و به کشورش منتقل کند. در نهایت دختر کوچک اوزبی گوئل، این عمارت را به این شرط به شهر بارسلون واگذار کرد که سالیانه مبلغی برای او در نظر گرفته و از کاخ به خوبی و برای امور فرهنگی استفاده شود.

درواقع می‌توان گفت که، بخش مهمی از جاذبه‌های گردشگری شهر بارسلونا مدیون تکنیک ویژه‌ی آنتونی گائودی است. عمارت گوئل در سال ۱۹۸۴ میلادی در لیست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت و آخرین بازسازی آن به سال ۲۰۰۴ برمی‌گردد که ۷ سال طول کشید و آن را در سال ۲۰۱۱ دوباره بر روی عموم باز گذاشتند. این کاخ، تابستان‌ها از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۰ شب فعالیت دارد که این زمان در زمستان به ساعت ۵:۳۰ بعد از ظهر کاهش پیدا می‌کند. همچنین این عمارت در بعضی از روزهای خاص تعطیل است و پیشنهاد می‌کنیم روزهای کاری آن را قبل از مراجعه به صورت آنلاین چک کنید. یادتان باشد با تهیه‌ی کارت بارسلونا، از ۲۵٪ تخفیف برای بازدید از پالائو گوئل برخوردار و از ایستادن در صف هم خلاص می‌شوید.