باغ وحش ملبورن، سفری به دنیای حیات وحش در قلب استرالیا

تعداد جانوران باغ وحش ملبورن شاید برایتان باورنکردنی باشد. بیش از ۳۲۰ گونه از سراسر جهان در محیطی شبیه به طبیعت خود تنها با پنج دقیقه فاصله از مرکز شهر زندگی می‌کنند.

در «باغ وحش ملبورن» (Melbourne Zoo) در سفر به استرالیا می‌توانید از جنگل‌های بارانی آسیایی و آفریقایی عبور کنید، در مناطق جنگلی استرالیایی یا حتی زیر آب گردش کنید، در مکانی که ببرها پرسه می‌زنند و میمون‌ها از درختی به درخت دیگر تاب می‌خورند، قدم بزنید، اورانگوتان‌ها را در نمایشگاه مرتفع ویژه‌ی خود چشم در چشم تماشا کنید و در بوته‌زار استرالیایی کوآلاها، کانگوروها و وامبت‌ها (پستاندار کیسه‌داری شبیه به کوآلا که روی زمین زندگی می‌کنند) را ببینید. زمان‌های غذا دادن به حیوانات و صحبت‌های نگهبانان باغ وحش، بهترین فرصت را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند تا درباره‌ی دنیای شگفت‌انگیز حیات‌ وحش و برنامه‌های حفاظتی از آنان بیشتر بدانند.

از سال ۱۸۶۲ میلادی، میلیون‌ها نفر از باغ وحش ملبورن که نزدیک به شهر ملبورن قرار دارد، بازید کرده‌اند. باغ وحش در طول دهه‌های مختلف به طور چشمگیری تغییر یافته است. «انجمن جانورشناسی ویکتوریا»، سازندگان این باغ وحش، طرح‌ریزی آن را از سال ۱۸۵۷ آغاز کردند. هدف آن‌ها به پیروی از باغ وحش‌های اروپایی، ایجاد مجموعه‌ای دائمی از شیرها، بوزینه‌ها، فیل‌ها و دیگر حیوانات خارجی در باغ‌هایی با مناظر طراحی شده بود. اگرچه بعد از گذشت چند ماه تمرکز آن‌ها تغییر پیدا کرد. جمعیت شهر ملبورن و حومه‌ی آن به سرعت در حال افزایش بود. اعضای بانفوذ انجمن جانورشناسی تقاضا کردند که مجموعه‌ی جدید تنها شامل حیوانات سودمند مانند شترمرغ، ماهی قزل آلا، بز آنقوره و «آلپاکا» (alpaca) به جای شیر، فیل و بوزینه باشد. جانوران وارد شده هم در باغ وحش نگهداری و پرورانده شوند، پیش از اینکه وارد مزارع اطراف گردند.

اما این رویکرد موفق نبود و در سال ۱۸۷۰ مدیر جدید، «آلبرت لو سوئف» (Albert Le Souef) دوباره طرح باغ وحش ملبورن را در دست گرفت. او کانگورو، شترمرغ استرالیایی، وامبت و دیگر جانوران استرالیایی را به همراه شیرها، خرس‌ها و میمون‌ها به باغ وحش افزود. در سال ۱۸۸۳، لو سوئف یک فیل خریداری کرد و پس از آن تمرکز باغ وحش بر ساختن مجموعه حیوانات خارجی قرار گرفت. جالب توجه‌ترین پستانداران برای بازدیدکنندگان فیل‌ها، بوزینه‌ها، میمون‌ها، کرگدن‌ها، اسب‌های آبی‌، زرافه‌ها و گرگ‌ها بودند و باغ وحش ملبورن تلاش می‌کرد تا حد توان تقاضای آن‌ها را برآورده کند. خانه‌ی خزندگان و پرندگان هم پرطرفدار بودند، اما حیوانات بومی کمتر مورد توجه قرار می‌گرفتند.

امروزه نمایشگاه‌های مختلفی در باغ وحش وجود دارد. در بخش «مسیر فیل‌ها»، پنج فیل آسیایی شامل یک فیل نر و چهار فیل ماده به همراه دو بچه فیل که در سال ۲۰۱۰ به دنیا آمدند زندگی می‌کنند. «جنگل‌های بارانی آسیایی» به مسیر فیل‌ها متصل می‌شود و ببر سوماترایی، سمور آبی پنجه کوچک خاوری و دو آشیانه کوچک پرندگان آسیایی در آن منزل دارند. با قدم زدن در «خانه‌ی پروانه»، پروانه‌های گرمسیری رنگارنگ را در نمایشگاهی شبیه گلخانه تماشا می‌کنید. «صحرای استرالیا» نیز کانگوروها، شتر مرغ استرالیایی، وامبت‌ها، کوآلاها، جوجه تیغی استرالیایی، بزمجه مشبک و چندین آشیانه‌ کوچک پرندگان را در خود دارد. «آشیانه‌ی پرواز بزرگ» آشیانه‌ای وسیع از سال‌های ۱۹۳۰ است که پرندگان آزادانه در آن پرواز می‌کنند. بازدیدکنندگان بر تخته راه می‌روند و از میان سه زیستگاه متفاوت که نماینده‌ی جنگل‌های بارانی استرالیایی، تالاب‌ها و بوته‌زارها هستند، می‌گذرند.

«معبر شیر» بخشی است که شیرهای نر باغ وحش ملبورن در آن زندگی می‌کنند و در کنار آن‌ها محوطه‌ی سگ‌های شکاری آفریقایی وجود دارد. در پروژه‌ی ۲۰ میلیون دلاری «دریای وحشی»، نمایشگاهی جدید برای خوک‌های آبی، پنگوئن‌های کوچک، پلیکان‌های استرالیایی و سفره ماهی‌های کمانچه‌زن ایجاد شده که صدای زیر آب، نمایشگر و نورپردازی‌های زیبا، تأثیرگذاری آن را دوچندان کرده است. گوریل‌های زمین پست جالب‌ترین قسمت «جنگل‌های بارانی آفریقایی» را تشکیل می‌دهند. نمایشگاه‌های دیگری برای تماشای پلنگ ایرانی، پوما یا یوزپلنگ آمریکایی، لمور دم حلقه‌ای، طوطی دم بلند آبی و زرد، چندین گونه از تامارین‌ها، آگوتی برزیلی و غیره هم وجود دارد. همچنین باغ وحش ملبورن در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ برنده‌ی جایزه گردشگری ویکتوریا به انتخاب مردم شد.

به دلیل وجود هزاران میلیون نفر بازدیدکننده از باغ وحش‌ها در هر سال، جامعه بین‌المللی باغ وحش در راستای ارتقای احساس مسئولیت نسبت به محیط زیست و احترام به جانوران ایجاد شده، چهار هدف «آموزش، حفاظت، تحقیقات و تولید مثل» را دنبال می‌کند. باغ وحش ملبورن به عنوان عضوی از این جامعه جهانی، به دقت از این اهداف پیروی می‌کند و برنامه‌های ویژه‌ای برای آن دارد. در پشت همه‌ی مناظر دیدنی باغ وحش، تحقیقات گسترده و کارهای حفاظتی در حال انجام است و نگهبانان و کارکنان می‌کوشند تا بیشتر در مورد جانوران بیاموزند. به عنوان مثال باغ وحش ملبورن امروزه یکی از اعضای کلیدی «طرح بین‌المللی تولید مثل گوریل زمین پست غربی» بوده که گونه‌ای در معرض خطر شناخته شده است. در سال ۱۹۸۴ «مزوری» (Mzuri)، اولین گوریل زمین پست غربی از طریق لقاح مصنوعی به دنیا آمد. یک زیستگاه گوریل‌های استثنائی در سال ۱۹۹۰ بازگشایی شد و به طور چشمگیری ارتباط بازدیدکنندگان با حیوانات را تغییر داد. این زیستگاه با داشتن درخت‌ها، درختچه‌ها، صخره‌ها و غارها، فضایی را ایجاد کرده که گوریل‌ها بتوانند به شکلی طبیعی با هم تعامل داشته باشند.