بازار مطرح مسقط، تجلی روح مردم عمان

بازار مطرح، معروف‌ترین و قدیمی‌ترین سازه کشور عمان، در مرکز شهر مسقط قرار دارد و افراد زیادی فقط به قصد دیدن این بازار به منطقه كورنيش مطرح (Mutrah Corniche) می‌روند.

بازار مطرح شاید قدیمی‌ترین بازار جهان عرب باشد چرا که مسقط بزرگترین بندرگاه طبیعی جهان را دارد و در نتیجه تجارت‌های زیادی در دوران دریانوردی در آن صورت می‌گرفت؛ به خصوص که به لحاظ استراتژیکی در راه کشورهای هند و چین واقع شده بود. این بازار جذابیت قدیمی و سنتی یک بازار عربی را حفظ کرده است، به طوری که همچنان ردیف‌هایی از مغازه‌های قوطی کبریتی کنار هم قرار گرفته که در کوچه‌های باریک چرخیده و زیر یک سقف چوبی از جنس خرما گرد هم آمده‌اند. تراکم مغازه‌ها و کوچه‌ها به حدی است که در طول روز اصلاً نور خورشید وارد بازار نشده و خریداران برای پیدا کردن راه خود نیاز به نور لامپ دارند.

در دهه 1960 که شرایط زندگی ساده‌تر از امروز بود، این بازار مایحتاج عمانی‌ها را تامین می‌کرد. در گذشته این بازار از گِل و برگ‌های نخل ساخته شده بود که با دمای بالا و شرایط سخت آب و هوایی منطقه سازگاری داشت و بهترین متریال موجود آن زمان برای ساخت بازار محسوب می‌شد. امروزه شهرداری مسقط دست به بازسازی آن زده تا علاوه بر حفظ سبک بازار، امکانات مدرن آن را نیز معرفی کند. تزیینات مجدد این بازار در جذب گردشگر موثر بوده و باعث شده تجربه خرید نه تنها برای گردشگر، بلکه برای مغازه‌دارها به یادماندنی و دلپذیر شود.

در حین بازدید از بازار مطرح، کفش فروشی‌های عمانی، صنایع دستی هندی و تعدادی عتیقه فروشی را در میان مغازه‌های سنتی‌تر جواهرات، منسوجات‌ و ... خواهید دید. در این بازار چانه‌زنی یک رسم است، هر چند میزان تخفیف‌ها چندان چشم‌گیر نیست. در بسیاری از این مغازه‌ها می‌توانید از کارت بانکی استفاده کنید اما برای اطمینان بیشتر و تجربه خرید بهتر، حتماً پول نقد به همراه داشته باشید.

ورودی اصلی بازار از سمت کورنیش و دقیقاً روبه‌روی چراغ راهنمایی مخصوص عابرین پیاده است که یک طاق بلند دارد. در ورودی بازار یک قهوه خانه سنتی دایر بوده که یک اثر تاریخی کم نظیر و تنها محل تجمع برای افراد سالخورده محلی به شمار می‌رود. حواستان باشد که اشتباهی به منطقه شیعه‌نشین و تاریخی «اللواتیه» (Al Lawataya) نروید، هر چند برای حفظ حریم خصوصی ساکنان آن دیوار کشیده‌اند پیدا کردن مسیر در این بازار سنتی کمی سخت بوده و نیاز به تمرین دارد. با دور شدن از دریا در یک مسیر سربالایی، وارد بازار می‌شوید. اگر در هر تقاطع به سمت راست بپیچید، قطعاً دوباره به کنار دریا بر می‌گردید. اگر هم شک داشتید، در مسیر سرازیری حرکت کنید تا دوباره به ساحل برسید البته گفته‌اند که گم شدن در این بازار بخشی از سرگرمی و هیجان آن محسوب می‌شود. برای دیدن غار علاءالدین باید در تقاطع اول به سمت راست رفته و بعد از عبور داروخانه مسقط به سمت چپ بپیچید تا به این غار برسید که محل فروش تسبیح و مهره است.

می‌توانید ساعات متمادی از وقت خود را در اینجا خوش بگذرانید، سراغ صنایع دستی رفته و از راه‌های پر پیچ و خم این بازار سر درآورید. وقتی در مسیر جذاب، تو در تو و باریک کوچه‌های مملو از بوی عطر این بازار راه می‌روید با مغازه‌های کوچک رنگارنگی مواجه می‌شوید که پر از طشت‌های کُندر، بُخور، خنجرهای قدیمی از جنس نقره، جواهرات عرب بادیه‌نشین و دیگر لوازم عجیب و غریب است. در واقع اینجا یکی از معدود بازارهای دنیا به شمار می‌رود که می‌توانید طلا، کندر و صمغ معطر را در یک مکان خریداری کنید.

هنگام قدم زدن در این بازار می‌بینید که بسیار بزرگ‌تر و پیچیده‌تر از چیزی است که فکر می‌کنید پس برای فرد ناآشنایی مثل شما تا حدی هم می‌تواند گول زننده باشد. بعد از ورودی اصلی از سمت کورنیش، اگر مسیر اصلی را طی کنید شاید بتوانید کل بازار را کمتر از 5 دقیقه طی کنید. در همین مسیر شاهد توریستی‌ترین و گران‌ترین مغازه‌های بازار خواهید بود که در کنار سازه‌های قدیمی بازسازی شده قرار گرفته‌‌اند. اگر به کوچه سمت راست مسیر اصلی بروید و با راه هم آشنا باشید احتمالاً به بازار طلای مطرح برمی‌گردید که در مقابل کورنیش و چند صد متری غرب ورودی اصلی قرار دارد، در این مسیر کوچه‌های پر زرق و برقی را خواهید دید که انواع جواهرات طلا و نقره در آن به فروش می‌رسد. کوچه‌های دیگری نیز در جهات مختلف وجود دارد که تعداد زیادی مغازه‌ معمولی را در خود جا داده است، با عبور از آنها در نهایت یا به کورنیش برمی‌گردید یا به خیابان‌های باریک و کوچه‌های کوچک پشت بازار می‌رسید.

در اعیاد مذهبی، جمعیت زیادی از سراسر عمان برای خرید لباس و جواهر به این مکان می‌آیند به همین دلیل این بازار بسیار شلوغ می‌شود. بهترین زمان برای بازدید صبح‌ها و عصرها تا قبل از ساعت 6 است که بعد از این ساعت با شلوغی بازار مواجه خواهید شد. هر یک از اجناس را می‌توانید در یک بخش از بازار پیدا کنید مثلاً مغازه‌های طلا فروشی همگی در یک بخش، عتیقه‌جات در بخشی دیگر، منسوجات به صورت مجزا و ... قرار گرفته‌اند. حتی اگر هیچ خریدی هم نداشته باشید، ارزشش را دارد تا به سبک زندگی مردمان گذشته عمان نگاهی بیندازید.