سرگذشت جالب قصر کازا لوما در تورنتو

قصر کازا لوما، شاهکاری که به قرن 18 میلادی تعلق دارد، امروزه یکی از جاذبه‌های گردگشری در سفر به کانادا غیرقابل چشم پوشی  است. 

شما حتی اگر بخواهید، نمی‌توانید قید بازدید از کازا لوما (Casa Loma) که از جاذبه‌های تورنتو است را بزنید. کازا لوما در بالای تپه‌ای در شمالی‌ترین نقطه تورنتو واقع شده و هرساله میزبان هزاران بازدیدکننده است.

«سر هنری میل پلات»، نظامی و سرمایه‌گذار کانادایی، از تأسیس شرکت «تورنتو الکتریک لایت» (Toronto Electric Light) در سال 1883 ثروت هنگفتی به چنگ آورد؛ شرکتی که برق را به خیابان‌های بزرگ‌ترین شهر کانادا هدیه کرد.

دیری نپایید که کسب‌وکار او رونق گرفت و توانست کرسی ریاست 21 شرکت را از آن خود کند، خطوط راه‌آهن را به تملک خود دربیاورد، از آبشار نیاگارا برق تولید کند و به خاطر خدمت نظامی‌اش، شهره عام و خاص شود.

امتیاز بهره‌برداری انحصاری او تا 28 سال تمام یعنی تا سال 1990 به طول انجامید اما پس از آن همه چیز رو به افول گذاشت.

پلات که از زمان سفر به اروپا در سنین نوجوانی، مبهوت قلعه‌های آن شده بود، تصمیم گرفت که 17 میلیون دلار از ثروتش را (چیزی معادل با 412 میلیون دلاری امروز) برای ساخت یک قلعه در قلب تورنتو اختصاص دهد. برای ساخت این قلعه 98 اتاقی که کازا لوما نام گرفت، 2 میلیون نفر-ساعت کار و 3.5 میلیون دلار هزینه صرف شد. هزینه‌ای که شامل بر پرداخت 50 هزار دلار حقوق سالیانه به 40 خدمتکار قلعه و 250 هزار دلار، تنها برای طلاکوبی نام‌های اسب‌های او با طلای 18 عیار بود؛ هزینه‌هایی که تماماً با دلارهای سال 1911 انجام پذیرفته بود.

با این هزینه‌های گزاف و سرسام‌آور، چندان جای تعجب نبود که پلات خیلی زود ورشکسته شود. تا سال 1920، بازار برق کانادا از حالت انحصاری خارج و همگانی شد (که این نابودی منبع اصلی درآمد پلات را در پی داشت)، و اقتصاد نیز که با شرایط بغرنج پس از جنگ جهانی اول روبه‌رو بود، شدیداً دچار رکود شد. فارغ از این‌ها پلات بیش از یک میلیون دلار نیز به بانک مرکزی کانادا مقروض بود و آن‌چنان بدهی بالا آورده بود که تمامی دارایی‌های خود را به حراج گذاشت و تنها توانست 17 درصد از مبلغ اولیه دارایی‌هایی خود را به دست آورد.

گلدان‌های نفیس به قیمت 16 دلار، دو ساعت آفتابی از جنس برنج به قیمت 25 دلار و یک ارگ بادی 75 هزار دلاری به قیمت تنها 40 دلار! چارلز هندرسون، سیاستمدار کانادایی، تعبیر جالبی از این معامله دارد: «یک فرش ایرانی به قیمت یک حصیر معامله شد». پلات نیز دست آخر مجبور شد کاخ خود را بفروشد و از آنجا نقل مکان کند. امروزه اما کازا لوما تحت مالکیت شهر درآمده و به یک مکان گردشگری و جاذبه توریستی برای بازدیدکنندگان تورنتو تبدیل شده است. هر چند پلات وادار شد که به قالیچه‌های بافت شده از پوست خرس، سر برنزی بوفالو و فواره مرمرین بزرگی که در آن مجسمه‌های کودکان یک دلفین را در دستان خود نگاه داشته‌اند، چوب حراج بزند، اما هم‌اکنون کازا لوما بسیاری از ویژگی‌های اصیل خود را حفظ کرده است.

از جمله این ویژگی‌های اصیل می‌توان از کتابخانه‌ای با ده هزار جلد کتاب، سالن پرورش گیاهان که با کف‌پوشی از مرمر آزین شده، سالن بزرگی به ارتفاع 60 فوت با چلچراغ‌های چوبی و سردیس‌هایی بر روی ستون‌های آن، باغ‌های زیبایی آکنده از گل و اصطبل هایی ساخته شده از چوب ماهون و کفپوش شده با کاشی اسپانیایی که برای سم اسب‌ها ایده آل است، نام برد.

علاوه بر این‌ها، این قلعه دارای سه خط داخلی بولینگ، یک منطقه تیراندازی ، یک سیستم خلا جاسازی شده، تعداد زیادی در ساخته شده از برنز، دو گذرگاه مخفی چند طبقه، یک استخر شنا تکمیل نشده که اکنون با سنگ قبر پر شده و 30 حمام است (یکی از حمام ها دارای دوشی با 6 سردوش متفاوت برای پوشش تمامی زوایای بدن است). کازا لوما هم یک مکان درخشان و فریبا است و هم البته یادآور این نکته که باید پول خود را عاقلانه خرج کنیم!