جاذبه‌های مجموعه کاخ دیوکلتیان (اسپلیت)

کاخ دیوکلتیان در شهر اسپلیت یکی از سالم‌ترین یادمان‌های تاریخی معماری رومی در جهان محسوب می‌شود. بازدید از این مجموعه شما را به سفری در چندین قرن پیش خواهد برد.

سفر به کرواسی با تورهای آژانس مسافرتی ایوار

کاخ دیوکلتیان به عنوان مجموعه‌ای از یک ویلای لوکس، خانه تابستانی و کمپ نظامی ساخته شد و به ۴ قسمت با ۲ خیابان اصلی تقسیم می‌شود. قرار بود از ناحیه جنوبی برای آپارتمان امپراطور و مراسم‌های حکومتی یا مذهبی استفاده کنند و بخش شمالی نیز برای گارد امپراطوری بود. خود ساختمان کاخ، مستطیلی به ابعاد ۲۱۵ در ۱۸۰ متر است و ۴ برج بزرگ در گوشه‌ها به همراه درهایی در هر ضلع دارد. در طی قرن‌ها، قسمت‌های مختلف کاخ بنا به نیاز ساکنین و حتی شهروندان تغییراتی کرد. با توجه به این مقوله تغییراتی که در ساختمان‌های داخل مجموعه و دیوارهای بیرونی با برج‌هایشان می‌بینید حاصل همین اصلاحات هستند.

کلیسای جامع سنت دومنیوس

کلیسای سنت دومنیوس (Cathedral of Saint Domnius) در قدیمی‌ترین ساختمان شهر، یعنی مقبره امپراطور رومی دیوکلتیان قرار دارد. در داخل این بنا تاریخی از مشرکان باستان، مسیحیان قرون وسطی و میراث مدرن را می‌توان تماشا کرد. مقبره امپراطور در قرن هفتم تبدیل به کلیسای جامع مسیحیان شد و در محراب‌های آن یادگارهایی از «سنت دومنیوس» (St. Domnius ) و «سنت آناستاسیوس» (St. Anastasius) که در همین حوالی شهید شدند را می‌توانید ببینید. هشت ضلعی بیرونی مقبره با راهرویی از ۲۴ ستون احاطه شده و در میان آن تابوت دیوکلتیان قرار دارد.

دروازه طلایی

امپراطور دیوکلتیان در اول ماه ژوئن سال ۳۰۵ از طریق این دروازه (The Golden Gate) وارد کاخ خود شد. این دروازه‌ها به شکل مستطیل، با درهای دوتایی ساخته شده‌اند که بخشی از تاکتیک‌های نظامی دفاعی قلعه بود. سر در ورودی با بیرون زدگی‌هایی که تندیس ۴ تِترارک (استاندار یک چهارم ولایت) روی آن قرار دارد تزئین شده است. تنها امپراطور و خاندان سلطنتی اجازه ورود از طریق این دروازه را داشتند. نام «دروازه طلایی» از قرن 16 و تحت تاثیر شهر ونیز بر این مکان نهاده شده که  تا به امروز نیز با آن همراه بوده است.

دروازه نقره‌ای

این دروازه‌ها برای ورود از سمت شرق به غرب از خیابان اصلی استفاده می‌شدند. دروازه نقره‌ای (The Silver Gate) از نظر تزئینات نسبت به دروازه طلایی ساده‌تر و بی آلایش بوده و از قرون وسطی تا سال ۱۹۵۲ که مورد بازسازی کامل قرار گرفت بسته شد. در هر طرف این یادمان تاریخی بقایای برج‌های هشت ضلعی قابل رویت هستند و می‌توانید زیبایی و قدرت مراقبت آن را از ورودی‌های شمالی، غربی و شرقی را تصور کنید.

دروازه آهنی

دروازه آهنی (The Iron Gate) یکی از ۴ دروازه‌ای محسوب می‌شد که طی ۱۷ قرن تاریخ اسپلیت، جریان زندگی روزانه از آن عبور داشت. این دروازه از روز اول در این کاخ تعبیه شده و شاهد تغییرات شهر در طی دوران حکومت روم، قرون وسطی و عصر حاضر بوده است. یک نقش برجسته از «نیکا» «الهه پیروزی روم» بر روی سنگِ سردر قرار داشت که در قرن پنجم مسیحیان به عنوان نشان خود، یک صلیب را در جای آن حک کردند. در قرن ۱۱ یک کلیسای کوچک در بالای در ساخته شد که با برج ناقوس زیبای رمانسکی‌اش به قدیس «تئودور» هدیه شده بود. در قرون وسطی از محوطه داخل دروازه به عنوان محکمه تفتیش عقاید استفاده می‌کردند.

سرسرا

این حیاط قدیمی از بیرون ظاهری مستطیلی و از درون زمینی مدور دارد و حتی تا به امروز نیز حال و هوای باستانی خود را حفظ کرده است. در گذشته این بنا طاقچه‌هایی نیم دایره با تندیس و یک گنبد بزرگ با موزائیک‌ کاری‌ درخشان و رنگارنگ داشت. از این سرسرا (Vestibule) برای ورود به بخش اقامتی کاخ استفاده می‌کردند اما متأسفانه تا نیم قرن پیش ساکنین محلی در آن طیور خود را نگهداری نموده و گیاه می‌کاشتند. در جنوب شرق سرسرا قسمت قرون وسطایی شهر را می‌بینید که قدیمی‌ترین خانه به سبک رمانسک از قرن ۱۰ را در خود جای داده است.

معبد ژوپیتر

معمار برجسته اسکاتلندی «رابرت آدام» (Robert Adam)، معبد ژوپیتر (Temple of Jupiter) را یکی از زیبا‌ترین یادمان‌های اروپایی می‌نامد. این سازه مستطیلی که بر روی یک سکوی بلندتر از زمین قرار دارد برای مراسم آئینی ژوپیتر استفاده می‌شد. تصاویر برجسته بر روی در ورودی و نوع طاق این معبد بر روی معماری رنسانس اولیه برخی طراحان تأثیر گذاشته است. تبدیل اینجا به یک تعمیدگاه در اواخر عهد عتیق اتفاق افتاد که یک سرداب وقف توماس مقدس در زیر زمین ساختند. امروزه تندیسی از «یحیی تعمید دهنده» اثر مجسمه‌ ساز معروف «ایوان مستروویچ» (Ivan Meštrović) را در این بنا می‌توان مشاهده کرد.

پریستیل

پریستیل (Peristil) به عنوان میدان مرکزی کاخ و مکانی برای برگزاری مراسم گرامیداشت دیوکلتیان به عنوان پسر ژوپیتر استفاده می‌شد. امپراطور در زیر طاق مرکزی می‌نشست و زیر‌دستانش به او نزدیک شده، زانو می‌زدند و لبه ردای سرخ او را می‌بوسیدند. رنگ سرخ گرانیت ستون‌ها بر روی عملکرد آئینی این مکان تأکید بیشتری می‌کرد. با ساخت یک میدان جدید با تالار امور حکومتی در قرن ۱۳ و ۱۴، پریستیل تبدیل به یک مرکز مذهبی شد.

زیرساخت‌ها

زیرساخت‌های کاخ دیوکلتیان (The Substructures) یکی از بهترین مجموعه‌های نوع خود در جهان را به نمایش می‌گذارند. با تماشای این قسمت می‌توانید علت آن که هسته مرکزی تاریخی اسپلیت در سال ۱۹۷۹ به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد را درک کنید. در زمان رومی‌ها هدف از ساخت این ناحیه بالا بردن اتاق‌های امپراطور در طبقه روی آن بود اما به عنوان انبار نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت. در زمان قرون وسطی از بخشی از زیرساخت‌ها برای سکونت نیز بهره می‌گرفتند. تنها قسمت شرقی از سال ۱۹۹۵ به روی عموم باز است.