نابودی کاخ پترهوف به دست نیروهای خودی!

باغ پترهوف در بیرون شهر سنت پترزبورگ، بر روی کرانه‌های خلیج فنلاند قرار دارد. کاخ پترهوف و باغ‌های اطرافش در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌ و در بین محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر قرار دارند.

پترهوف القابی نظیر ورسای روسیه و پایتخت آب‌نما‌ها را یدک می‌کشد. باغ زیبا و تماشایی پترهوف به خاطر تنوع سبکی که در شاخصه‌ها و نقشه آن به چشم می‌خورد بسیار قابل توجه است. این باغ نزدیک به ۲ قرن سبک اشرافی اروپایی را با استانداردهای بالای اجرایی به نمایش می‌گذارد. در واقع می‌توان پترهوف را دانشنامه طراحی باغ طی سال‌های امپراطوری روسیه دانست. نکته‌ای که بیش از همه تحسین مخاطب را بر می‌انگیزد، مهارت بالای استادان مناظر و طراحی باغ است که توانستند به راهکاری برای مدیریت شرایط بی اعتدال آب و هوای شمالی دست پیدا کرده و فضای سبزی شگفت انگیز با گل‌ها، مناظر دل انگیز و تزئینات معماری را خلق کنند.

اولین زمین‌هایی که در پترهوف توسعه یافتند، باغ‌های رسمی دور بناهای «مون پلزیر» (Monplaisir) و «مارلی» (Marly) بودند. برای ساخت حوضچه‌های مارلی زمین را حفاری کردند و از مصالح به دست آمده برای ساخت بارویی به ارتفاع ۳ متر برای جلوگیری نفوذ باد دریا استفاده نمودند که باغ «ونوس»، باغ‌های میوه پترهوف با درختان گیلاس و سیب و همچنین مجسمه‌های افسونگر متعددی را احاطه می‌کرد. ساخت باغ به طور هم‌زمان با مارلی آغاز شد و در سال ۱۷۲۴ به پایان رسید. باغ «باکشوس» (Bacchus) که در همسایگی باغ ونوس قرار دارد نیز در زمان حکومت پتر کبیر ساخته شد؛ البته الحاقاتی چون تندیس‌ها و آب‌نماها را در قرن ۱۸ افزودند.

در زمان حکومت پتر و سپس تحت فرمان ملکه الیزابت که کارهای پدر خود را بعد از یک دهه غفلت ادامه داد، باغ‌های بالایی جنوب کاخ پترهوف طراحی شدند. این طراحی بیشتر توسط «ژان لوبلون» ( Jean Leblond) و «نیکولا میشتی» (Nicola Michetti) صورت گرفت. در اینجا سه کوچه وجود دارد که شما را به سمت کاخ هدایت می‌کنند و با مسیرهای گل‌کاری شده و حصارهای کوتاه احاطه می‌شوند.

کاترین کبیر تصمیم به ساخت اولین باغ طبیعی پترهوف گرفت که با همکاری استاد مناظر انگلیسی، «جیمز مدرس» (James Meders) و معمار بزرگ ایتالیایی «جاکومو کورنگی» (Giacomo Quarenghi) خلق شد. این پارک در ابتدا قرار بود منظره‌ای برای کاخ انگلیسی کورنگی باشد که یکی از بهترین آثار کلاسیک روسیه به شمار می‌آید؛ اما بعداً از آن به عنوان محل اقامت بازدیدکنندگان خارجی استفاده شده و در جنگ جهانی دوم نیز نابود گردید. یکی از نکات جالبی که درباره آب‌نمای باغ‌های پترهوف وجود دارد، عدم استفاده از پمپ برای گردش آب است. آب به طور طبیعی از بالا به سمت پایین سرازیر شده و جاذبه زمین تمام نیرویی که برای این کار لازم خواهد بود را تأمین می‌کند.

نابودی کاخ پترهوف در جنگ

کاخ پترهوف یک ساختمان با ابهت روسیه بوده که با حدود ۳۰ اتاق، باز هم به اندازه‌ی معمول کاخ‌های تزاری نمی‌رسد. تمام نقاشی‌ها، لوسترها و مبلمان اصل بوده و این امر مدیون جا به جایی تمام وسایل قبل از رسیدن آلمان‌ها در جنگ جهانی دوم بود. بعد از این جنگ از پترهوف چیزی جز ویرانه باقی نماند. هیتلر قصد داشت در اینجا جشنی برگزار کند و برای این رویداد دعوت‌های باشکوهی به عمل آورده بود. این کار که آشکارا باعث تحریک دشمنان وی در شوروی شد، پاسخ استالین را به صورت بمباران کردن کاخ توسط دولت خودش در پی داشت. در واقع در زمستان سال ۱۹۴۱ به طرزی عجیب و جالب توجه اکثر قسمت‌های پترهوف به دستان خود شوروی نابود شد. چیزی که امروزه شاهدش هستید پس از یک دوره بازسازی سنگین به عرصه بازگشته است. از ابتدای ماه ژوئن تا انتهای سپتامبر این کاخ تنها از ساعت ۱۰:۳۰ صبح تا ظهر به روی گردشگران باز است و دوباره از ساعت ۲:۳۰ تا ۴ به فعالیت خود ادامه می‌دهد.