تقابل کاتولیک و پروتستان در کلیسای گروس مونستر زوریخ

کلیسای گروس مونستر زوریخ، دورانی پر فراز و نشیب از دوران کاتولیک و پروتستان را پشت سر گذاشته است. گفته می شود این کلیسا توسط شارلمان بعد از پیدا کردن آرامگاه سه قدیس حامی شهر تأسیس شد.

کلیسای «گروس مونستر» (Grossmünster) یک کلیسای جامع به سبک رمانسک قرن ۱۲ با تاریخی جالب توجه از قدیسین کاتولیک و موعظه‌های پروتستان است. بنا به افسانه‌ها، گروس مونستر توسط شارلمان بعد از آن‌که اسبش بالای گور سه شهید اوایل مسیحیت توقف کرد بنا نهاده شد. اگر با تور سوئیس راهی شهر زوریخ هستید، این مقاله را تا انتها بخوانید.

تاریخچه گروس مونستر

در قرن سوم میلادی «فلیکس» (Felix) و «رِگولا» (Regula) که از اعضای یک لژیون تماماً مسیحی رومی در جنوب غربی سوئیس بودند، باید یکجا اعدام می‌شدند. آن‌ها به همراه خدمتکارشان به نام «اِکزوپرانتیوس» (Exuperantius) گریختند و تا قبل از آن‌ که در سال ۲۸۶ میلادی محاکمه و اعدام شوند تا زوریخ نیز پیش رفتند. بنا به سنت، حکمران، این سه قدیس را در روغن جوشان انداخته و مجبورشان کرد تا سرب مذاب سر بکشند. آن سه تن که کماکان از انکار ایمان خود سر باز می‌زدند در نهایت گردن زده شدند. کلیسای «آب» (Wasserkirche) در محوطه اعدام این قدیسین ساخته شده است.

طبق افسانه‌ها، سه قدیس باز هم سرهای خود را برداشته و از تپه بالا رفتند و پس از کندن گور، خودشان را دفن نمودند. این افسانه شاید به نظر بسیار دور از ذهن باشد، اما در واقع در داستان «دُنی مقدس» در پاریس و «مینیاتوس مقدس» در فلورانس نیز این قدیسین پس از گردن زدن سر خود را برداشته و به سمت آرامگاهشان در بالای تپه رفتند.

دوران کاتولیک

ساخت کلیسای گروس مونستر در این منطقه از سال ۱۱۰۰ آغاز شده و تا سال ۱۲۳۰ تقریباً قسمت اعظم آن به پایان رسیده بود. پس از اتمام پروژه، کلیسا، به سه قدیس مذکور داستان اهدا شد که حامیان شهر زوریخ به شمار می‌رفتند. از قرن ۱۳ تصویر قدیسین در حال حمل سرهای جدا شده خود، بر روی مهر‌های رسمی شهر و سکه‌ها نقش بست (امروزه هنوز هم این تصویر در مهر رسمی زوریخ دیده می‌شود). در روز جشن قدیسین در ۱۱ سپتامبر، یادمان این سه تن در دسته بین گروس مونستر و «فرائو مونستر» (Fraumünster) حمل شده و این دو کلیسا برای مالکیت تمثال‌ها رقابت می‌کردند. بقایای این سه قدیس زوریخ را تبدیل به یک نقطه زیارتی مهم در منطقه کرد. تمثال‌ها امروزه بین یک کلیسا در «اندرمات» (Andermatt)، کلیسای جدید فلیکس مقدس و رگولا در زوریخ تقسیم شده‌اند.

مثل همیشه، اصلاحات ساختمان کلیسای اصلی طی قرن‌های بعدی ادامه داشت. برج شمالی (برج ناقوس) از همتای جنوبی خود بلندتر بود ولی در قرن ۱۵ این برج را نیز مرتفع کردند تا هر دو با هم برابر شوند. یک تندیس از شارلمان نشسته نیز به برج جنوبی تازه اصلاح شده اضافه کردند. بعد از آتش‌سوزی سال ۱۷۶۳، قسمت‌ زیادی از برج‌های کلیسا نابود شدند و آن‌ها را دوباره به سبک گوتیکی که امروز شاهدش هستید بازسازی کردند. آتش بهانه‌ای شد تا فضای داخلی را نیز به طور کامل با تزئینات باروکی تغییر دهند اما در قرن ۱۹ و ۲۰ دوباره نمای داخلی را به سبک رمانسک اصلی بازگرداندند.

دوران پروتستان

کلیسای جامع به وسیله مردی که هیچ استفاده‌ای از قدیسین و تمثال‌ها نداشت شهرت و اهمیت بیشتری پیدا کرد. این مرد «اولریش سوینگلی» ( Huldrych Zwingli) بود که یکی از رهبران بزرگ اصلاحات به شمار می‌رفت. سوینگلی با موعظه به مدت ۱۲ سال از پشت سکوی خطابه گروس مونستر، مردم را به آزادی مذهبی، بت شکنی و کشیش‌ها را به ازدواج (همان طور که خودش کرد) تشویق می‌کرد و مراسم عشای ربانی را نیز محکوم نمود. در سال ۱۵۲۴ او دستور حذف تمام نقاشی‌های مذبح و گنجینه‌های کلیسا را داد. تحت فرمان سوینگلی، شهر کوچک زوریخ تبدیل به یک مرکز مذهبی بزرگ شد و دانشجویان و خداشناسان زیادی از دور و نزدیک به سمت آن سرازیر شدند. در سال ۱۵۲۹، شهر‌های سوئیسی برن، بازل و سنت گالن به جنبش اصلاحات پیوستند.

در سال ۱۵۳۱ سوینگلی در نزاعی بین کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها در «کاپل» (Kappel) به قتل رسید. بر خلاف تمثال‌های یافت شده در کلیسای جامع، از وی هیچ تصویری در دست نیست. بدن وی بعد از مرگ قطعه قطعه شده و آن را به آتش کشیدند. محل قتل سوینگلی با نشانی معلوم شده که بر روی آن نوشته‌اند: «آن‌ها شاید بدن را از بین ببرند اما هرگز نمی‌توانند روح را نابود کنند.» رهبری اصلاحات در سوئیس خیلی زود به «جان کالوین» (John Calvin) در ژنو رسید.

دیدنی‌های گروس مونستر

برج‌های دوقلوی سه طبقه گروس مونستر، شهر زوریخ را با ساختمان‌های متواضعانه‌اش (از نظر اندازه)، زیر پای خود دارند. مناظر بالای برج شمالی با حدود ۲۰۰ پله، نماهای شگفت انگیزی از شهر شامل کلیساهای متعدد اطراف را به نمایش می‌گذارند. بهترین راه برای رسیدن به کلیسا از طریق میدان سوینگلی در ضلع شمالی خواهد بود. دروازه شمالی حکاکی‌های خارق‌العاده‌ای از گیاهان و حیوانات دارد. در سمت راست تندیس مدرن «هاینریش بولینگر» (Heinrich Bullinger) وارث سوینگلی را خواهید دید و در سمت دیگر دروازه جنوبی درهایی برنزی و زیبا با صحنه‌هایی از انجیل را می‌بینید.

تنها تزئینات اصلی باقی مانده برخی از سر ستون‌ها با صحنه‌هایی از جنگ و کشف گورهای سه قدیس توسط شارلمان و برخی نقاشی دیواری‌ها داخل یک نمازخانه جانبی هستند. پنجره‌های رنگی زیبای قسمت همسرایان در سال ۱۹۳۳ توسط «آگوستو جاکومتی» (Augusto Giacometti) ساخته شدند. سرداب گروس مونستر سه راهرو دارد که بزرگ‌ترین راهروها در سوئیس به شمار می‌روند.