ساختمان لونخا د لا سِدا، بازار اسرارآمیز ابریشم در والنسیا

در اواخر قرون وسطی، بازرگانان والنسیا یکی از نمادین ترین و زیباترین ساختمان های شهر یعنی ساختمان لونخا د لا سدا (Lonja de la Seda) یا بازار ابریشم والنسیا را ساختند.

سفر به شهر بندری والنسیا در تورهای اسپانیا

بازار ابریشم یادمان اصلی و از مکان‌های دیدنی شهر والنسیا و شاهکار معماری گوتیک شهری است. این ساختمان در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است. ساخت «لونخا د لا سدا» در سال ۱۴۸۳ توسط معمار مشهور اسپانیایی «پِره کمپته» (Pere Compte) آغاز شد. شباهت این ساختمان به قلعه‌های قرون وسطایی به دلیل ظاهر سخت و دیوارهای سنگی آن است. این ساختمان از ۴ بخش تشکیل شده است که هر کدام دارای کارایی متفاوتی است: برج اصلی، اتاق کنسولگری دریا (Consuladi del Mar)، حیاط درختان نارنج (Patio de los Naranjos) و اتاق قراردادها (با تعداد زیادی ستون مارپیچ).

«لونخا د لا سدا» طی دوران طلایی والنسیا یعنی وقتی که پادشاهی والنسیا در اوج قدرت اقتصادی و فرهنگی قرار داشت ساخته شد تا نقش پرچم «تاج آراگون» را در سراسر منطقه ایفا کند. این ساختمان یکی از بهترین نمونه‌های معماری شهری سبک گوتیک در تمام دوران قرون وسطی به شمار می‌رود. بازدیدکنندگان این سازه وارد جنگلی از ستون‌هایی به شکل درخت نخل می‌شوند که بر سرسرای اصلی و باشکوه ساختمان سایه افکنده و منبت‌کاری‌های اسرارآمیز آن که اسرار و افسانه‌های جامعه‌ای را در خود دارد که درهایش را به روی رنسانس گشوده بود، بازدیدکننده را افسون می‌کند؛ اسراری که هنوز هم بر ما پوشیده است.

نیم‌رخ و نمای اصلی لونخا که مشرف بر ساختمان تاریخی «پلازا دل مرکادو» (Plaza del Mercado) قرار دارد، یکی از جذاب‌ترین و مهم‌ترین گوشه‌های پایتخت باستانی منطقه‌ی والنسیا به شمار می‌رود. در سمت چپ ساختمان و بالای سرسرای کوچک، کلیسای سلطنتی «سانتوس خوانز» (Santos Juanes) قرار دارد. این کلیسا هم که به سبک معماری باروک ساخته شده و دارای تزئیناتی به سبک معماری باروکی والنسیا است و در سال ۱۹۴۷ به عنوان «یادبود تاریخ ملی» اعلام شد. در مقابل آن بازار مرکزی با گنبدهای شیشه‌ای و سرامیکی قرار دارد که یکی از ساختمان‌های برجسته‌ی تجددطلبی در والنسیا محسوب شده و هنوز هم به عنوان بزرگ‌ترین بازار اروپا برای تهیه مواد غذایی تازه به کار می‌رود.

این فضای برجسته‌ی شهری زمانی محل کسب و کار سوداگران و بازرگانان قرون وسطایی بود و کلیسای سانتوس خوآنز هم به عنوان مسجد مورد استفاده قرار می‌گرفت. بازار ابریشم بر روی یک زمین مستطیلی با مساحت ۲۰۰۰ متر مربع ساخته شده است. در اوخر قرن ۱۳، قبل از آنکه ساختمانی که امروز می‌بینید وجود داشته باشد، بازار قدیمی در این مکان برقرار بود. اما رشد مالی و اقتصادی شهر به عنوان پایتخت پادشاهی «خامس اول آراگون» به این معنی بود که نیاز به ساخت یک بازار جدید و با سبکی زیبا وجود دارد.

در سال ۱۴۸۲ پس از آنکه شورای شهر ۲۵ خانه را برای تخریب خریداری کرد تا زمین ساختمان جدید را فراهم کند، اولین سنگ‌بنای ساختمان گذاشته شده و کار ساخت و ساز یک سال بعد آغاز شد اما بخت با معمار آن یار نبود و نتوانست نتیجه کارش را ببیند. پس از مرگ او، تعدادی از معماران حرفه‌ای کار او را بر روی بخشی از ساختمان که قرار بود به «کنسولگری دریا» تبدیل شود ادامه دادند. کامپته این بخش را در سال ۱۴۹۸ آغاز کرده بود که معماران جدید آن را ۵۰ سال بعد یعنی ۱۵۴۸ به اتمام رساندند.

بخش‌های بازار ابریشم والنسیا

بازار ابریشم والنسیا از سه ساختمان و باغ درختان نارنج تشکیل شده است. حدود نیمی از فضای بنا به سالن قرارداد‌ها تعلق دارد که دارای ستون‌های باشکوهی است. قراردادهای تجاری در این سالن بسته می‌شدند که یکی از مهم‌تری اتاق‌های ساختمان بود و دارای برجی است که یک نیایشگاه در طبقه همکف آن قرار داشته و زندان بازرگانانی که ورشکسته شده و یا نمی‌توانستند بدهی خود را پرداخت کنند هم در طبقه‌ی بالای آن تعبیه شده بود. این برج جزو اولین بخش‌های ساخته شده‌ی بازار ابریشم والنسیا محسوب می‌شود.

این سالن به سه راهروی در طول و پنج راهروی در عرض تقسیم می‌شود و هشت ستون هم سقف گنبدی شکل آن را بر روی خود نگه داشته‌اند. سقف این سالن ۴۰/۱۷ متر است و ستوهای مارپیچ آن مانند نمادهای عظیمی از طناب‌های کشتی یا کلاف‌های ابریشم است.انتهای ستون‌ها در نقطه‌ی برخورد با سقف گنبدی سرسرا مانند درختان نخل مدیترانه‌ای پهن شده و وارد شیارهای سقف که روی آن ستاره‌های طلایی نقاشی شده است، می‌شوند.

کف بنا با تخته‌سنگ‌های مرمرین سفید، سیاه و دارچینی پوشیده شده و تشکیل ستاره‌ای شش گوش را می‌دهند که دور تا دور آن را مربع‌هایی احاطه کرده‌اند و بازدیدکنندگان مسحور از زیبایی این سازه، با عبور از درگاه آن وارد پلازا دل مارکو می‌شوند. در فاصله ۱۱ متری از کف، دورتادور سالن با کتیبه‌هایی به رنگ سیاه پرشده که روی آن با حروف طلایی نوشته‌هایی حک شده و وظایف سودگران را به عنوان بازگانان مسیحی یادآوری می‌کند.

کنسولگری دریا که سومین بخش از ساختمان را تشکیل می‌دهد از سالن قرارداد و بعد از گذشتن از حیاط درختان نارنج و بالا رفتن از پله‌ها قابل دسترس است. سبک معماری این بنا رنسانس بوده و دارای یک گالری متشکل از ۴۰ قاب مدور از تندیس‌های امپراطور‌های رومی و دیگر افراد مشهور است. کنسولگری دریا دارای سقف چوبی منبت‌کاری شده و رنگ‌آمیزی شده‌ي زیبا است از سلن قبلی شهر به آنجا آورده شده و یک کرباس نقاشی شده توسط «اسپینوزا» در سال ۱۶۶۲ بر اتاق سایه افکنده است.

بازار ابریشم والنسیا به عنوان مکان مقدسی برای تجارت طراحی شده بود و هر یک از ویژگی‌های آن نمادین در نظر گرفته می‌شود. مثلاً این بازار را تصویری از بهشت می‌دیدند که ستون‌ها نقش درخت و سقف گنبدی آن، سقف بهشت است. در میان بسیاری از ویژگی‌های تزئینی این بنا، ۲۸ ناودان گوتیکی قرار دارد که به شکل صورت انسان کنده‌کاری شده است و در بالای ساختمان قرار گرفته و هدف ساخت آنها جمع‌آوری آب باران از روی سقف بوده است. در بازار ابریشم والنسیا، معماری و مجسمه‌سازی با هم به خوبی ادغام شده‌اند تا محصول منحصربه‌فرد و خارج‌العاده‌ ایجاد کنند که در عین حال نقش اجتماعی و بازرگانی خود را حفظ کند.

زمان بازدید از این بنا از سه‌شنبه تا شنبه از ساعت ۱۰ تا ۱۴ و ۱۶:۳۰ تا ۲۰:۳۰ و در روزهای یکشنبه و تعطیلات عمومی از ۱۰ تا ۱۵ و دوشنبه‌ها تعطیل است. می‌توان با اتوبوس‌های خط ۷، ۲۷، ۲۸، ۶۰، ۶۲ و ۸۱ به این ساختمان دسترسی داشت.