مسجد و برج حسن، عظمتی ناتمام در رباط

برج حسن در رباط، پایتخت کشور مراکش، با وجود اینکه هرگز به پایان نرسید اما شکوه و ظرافت خاصی دارد که آن را تبدیل به یکی از دیدنی‌های شهر می‌کند. زمین مرمری و ستون‌های ناتمام دور برج وسعت پیش‌بینی شده مسجد را به نمایش می‌گذارد.

سفر به شهر رباط در تور ۸ روزه مراکش

در اواخر قرن ۱۲ سلطان «یعقوب المنصور» سومین خلیفه سلسله «الموحدین» که بر غرب آفریقا و ایبری حکومت می‌کرد، دستور ساخت یک مسجد عظیم و مناره‌ای به نام برج حسن در شهر رباط، پایتخت مراکش را صادر کرد. یعقوب المنصور پیش‌تر مسجدهای معروف «الكتبيه» و «المنصوریه» در مراکش و قلعه اودیاس را نیز ساخته بود. در زمان حکومت وی، امپراطوری در زمینه تجارت، معماری، فلسفه و علوم بسیار رشد کرد. ارتش‌های نظامی پیروز او در برابر مسیحی‌ها برای اولین بار تأسیس حکومت عرب‌ها در مراکش‌ را تجربه کردند.

آخرین پروژه المنصور جاه‌طلبانه‌ترین آن‌ها بود. برج حسن قرار بود بلندترین مناره و مسجد کنارش بزرگ‌ترین مسجد جهان باشد. این پروژه عظیم در مرکز پایتخت جدید و برای جشن گرفتن پیروزی سلطان در برابر مسیحی‌های اسپانیا پی ریزی شد. متأسفانه یعقوب المنصور در سال ۱۱۹۹ فوت شد و ساخت مسجد چهار سال پس از آغازش متوقف گردید. امروزه مناره ناتمام، زمین وسیع مرمری، دیوارهای باقیمانده و ۲۰۰ ستون، ابعاد بزرگ مسجدی که هرگز به پایان نرسید را نشان می‌دهند. این مسجد اگر ساخته می‌شد گنجایش بیش از ۲۰,۰۰۰ نفر را داشته که در واقع بسیار فراتر از جمعیت شهر به حساب می‌آمد. تنها در عصر مدرن بود که رباط از نظر جمعیت و اندازه به آن میزان رشد کرد.

برج حسن ۴۴ متر ارتفاع داشته و قرار بود در پایان ۸۰ متر باشد. نمای خارجی این مناره مستطیلی با نقوش متمایزی تزئین شده است. داخل مناره بر خلاف تصور، به جای پله با سطح شیب دار بالا می‌رفت تا حیوانات بتوانند سنگ‌های حجیم و مصالح ساختمانی را برای ساخت بنا بالا ببرند. این سطح شیب دار اجازه می‌داد تا مؤذن بتواند با اسب به بالای مناره رفته و اذان بگوید. برج حسن و محوطه دورش در سال ۲۰۱۲ به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شدند.

تالار مسجد که با برگ‌ پوشیده می‌شد تا زمان زمین لرزه بزرگ سال ۱۷۵۵ مورد استفاده قرار می‌گرفت. در آن زمان ستون‌های مرکزی بنا فرو ریخته و دیگر بازسازی نشدند. از بالای برج حسن می‌توان تمام قسمت‌های پایتخت را تماشا کرد. منار بر خلاف سایر مساجد قدیم در مرکز مسجد قرار داشت. این منار بر خلاف چیزی که به نظر می‌رسد، یکی از پیچیده‌ترین سازه‌های الموحدین است و در هر ضلع آن الگوی تزئینی متفاوتی را می‌بینید.

سفر به شهر رباط در تور ۸ روزه مراکش