کلیساهای باشکوه و درخشنده‌ کرملین

محوطه وسیع کرملین مسکو علاوه بر ساختمان های سیاسی مهم، کلیساهای بزرگ و باشکوهی نیز دارد که جزو جاذبه های ارزشمند آن به شمار می روند.

تجربه جادوی شهر مسکو در تورهای روسیه

کرملین، یک مجموعه مستحکم و یکی از جاهای دیدنی مسکو، از سمت جنوبی مشرف بر رود «مسکوا»، از سمت شرق به کلیسای سنت باسیل و میدان سرخ مسکو و از سمت غرب نیز نمایی از باغ اسکندر را دارد. این مجموعه شامل ۵ کاخ، ۴ کلیسای جامع، دیوارهای دفاعی و چند برج می‌باشد. کرملین به عنوان اقامتگاه رسمی رئیس جمهور روسیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه به معرفی اجمالی کلیساهای باشکوه داخل مجموعه خواهیم پرداخت.

فهرست کلیساهای باشکوه کرملین

• کلیسای عروج
• کلیسای جامع فرشته مقرب میکائیل
• کلیسای بشارت
• برج ناقوس ایوان کبیر
• کلیسای ۱۲ حواری و کاخ رؤسا

۱. کلیسای عروج

کلیسای جامع عروج (Assumption)، قدیمی‌ترین، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کلیسای کرملین محسوب می‌شود. این بنای باشکوه و بزرگ بر روی محوطه یک کلیسای جامع قدیمی بنا گردید که توسط ایوان کبیر در حوالی سال ۱۳۳۰ ساخته شده بود تا موقعیت جدید مسکو به عنوان محل استقرار ارتدوکسی روسیه را نشان دهد. یک و نیم قرن بعد، ایوان سوم حس کرد که این بنا به عنوان نمادی برای نمایش شکوه و عظمت شهر کافی نیست. بعد از مذاکرات ناموفق او با معماران روسی، او تصمیم به استخدام یک ایتالیایی گرفت؛ بنابراین در سال ۱۴۷۵، «آلبرتی فیوراوانتی» (Alberti Fioravanti) از شهر بولونیا به روسیه آمد. بعد از یک تور آشنایی با گلچینی از معماری روسیه، فیوراوانتی به مسکو برگشت و آماده کار شد. حدود ۴ سال بعد، وی یک شاهکار حقیقی خلق کرد؛ کلیسای جامعی که چنان برای سفارش دهنده آن راضی کننده و جذاب بود که بعد از درخواست فیوراوانتی برای برگشت به ایتالیا، ایوان او را زندانی کرده و او چند سال بعد در حبس و اسارت مرد.

این کلیسای جامع قبل از آنکه رنگش خشک شود وارد بازی‌های مهم تاریخ شد؛ زیرا در سال ۱۴۸۰ روی پله‌های همین‌جا بود که ایوان عهدنامه وابستگی شاهزاده مسکو به مغول‌ها و پرداخت خراج به آن‌ها را پاره کرد. علاوه بر اهمیت تاریخی آن به عنوان کلیسای اول ارتدوکسی روسیه، محل تاجگذاری‌ها، مراسم خاکسپاری، جشن‌های پیروزی و دسیسه‌ها، معماری ویژه و تزئینات فوق‌العاده‌اش نیز بسیار ارزشمند و دیدنی هستند. نقاشی‌های دیواری آن، تمثال‌ها و تخت «موناماخ» (Monomakh) برای بازدیدکنندگان بسیار جالب توجه خواهند بود.

۲. کلیسای جامع فرشته مقرب میکائیل

این کلیسا، ایتالیایی‌ترین کلیسای کرملین و آخرین هدیه ایوان کبیر به میدان کلیسای جامع است. بسیاری از تزارها و اجدادشان و شاهزادگان مسکو در اینجا دفن شدند. این کلیسا در سال ۱۵۰۵ و توسط معماری ونیزی به نام «الِویزیو» (Alevisio) ساخته شد. تزئینات و الگو‌های خارجی را در طراحی بخش‌های مختلف بنا مانند ستون‌ها می‌توان مشاهده کرد. به جز پیکر بوریس گودنوف، بقایای همه خاندان سلطنتی از شاهزاده بزرگ، «ایوان کالیتا» تا تزار ایوان پنجم در اینجا به خاک سپرده شده‌اند. با توجه به اینکه تزئینات این مقبره‌ها همگی متعلق به قرن ۱۷ به بعد هستند، خود آن‌ها خیلی کمکی به کاوش در تاریخ نمی‌کنند.

۳. کلیسای بشارت

کلیسای جامع بشارت با گنبد طلایی زیبایش، به عنوان نمازخانه‌ای خصوصی برای تزارها مورد استفاده قرار می‌گرفت. این بنا در دهه ۱۴۴۰ به دستور ایوان سوم و بر روی زمین یک کلیسای قدیمی‌تر کوچک ساخته شد و از آن زمان بارها مورد آسیب، بازسازی، توسعه و دگرگونی واقع گردید. یکی از بخش‌هایی که شایسته تحسین و توجه ویژه است، رواق «گروزنِنسْکی» (Grosnenskiy) در ضلع جنوبی بنا می‌باشد. این رواق به دستور ایوان مخوف در سال ۱۵۷۲ بعد از آنکه قوانین کلیسا را با ازدواج چهارمش زیر پا گذاشت ساخته شد. (کلیساهای ارتدوکسی تنها سه بار ازدواج را مجاز می‌دانند)

در حالی که انجمن کلیسا از واکنش‌های شدید ایوان در برابر مخالفت آگاه بود، با ازدواج وی موافقت کرد، اما این امکان را داشت تا مخالفت و بی‌میلی خود را به گونه‌ای دیگر عنوان کند. کلیسا از تزار درخواست کرد تا بعد از آن در مراسم‌های مذهبی کلیسای جامع شرکت نکند. این رواق حاصل همان توافق بوده و ایوان بعد از آن زمان برای انجام اعمال مذهبی از پشت یک پنجره مشبک مخصوص به خود استفاده می‌کرد.

۴. برج ناقوس ایوان کبیر

برج ناقوس ایوان کبیر نه تنها میدان کلیسای جامع را اشغال کرده که از کل کرملین هم می‌توان گنبد طلایی و درخشان آن را مشاهده کرد. این سازه برای مدتی طولانی بلندترین سازه روسیه بود. برج ناقوس از سنگ سفید درخشان ساخته شده و ارتفاعی حدود ۸۰ متر دارد. پروژه ساخت آن در اوایل قرن ۱۶ شروع شده و در سال ۱۶۰۰ در زمان حکومت «بوریس گودنوف» (Boris Godunov) به پایان رسید. در برج جانبی، ناقوس رستاخیز به وزن ۶۴ تن و متعلق به قرن ۱۹ آویخته شده است. این برج بلندترین برج مجموعه کرملین مسکو به شمار رفته و در اصل برای کلیساهای جامع ارتدوکسی روسیه در میدان کلیسای جامع ساخته شد که برج ناقوس مستقل نداشتند.

۵. کلیسای ۱۲ حواری و کاخ رؤسا

این دو ساختمان در واقع یک سازه دنبال هم هستند که در کنار یکدیگر قلمرو کرملین رؤسای کلیسای ارتدوکسی روسیه را تشکیل می‌دادند. این سازه که در دهه ۱۶۵۰ ساخته شد، امروزه به عنوان موزه‌ای از هنرهای کاربردی قرن ۱۷، شامل اقلام مذهبی و همچنین اثاثیه و اشیای بومی آن زمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.