موزه گوگنهایم اسپانیا و هرچیزی که باید از آن بدانید

موزه گوگنهایم بیلبائوی فرانک گری یک شاهکار خیره کننده معماری و از مقصدهای اصلی هنر و دیزاین مدرن و معاصر محسوب می شود. تا به امروز، ده میلیون نفر از این موزه بازدید کرده اند.

موزه گوگنهایم که از جاذبه‌های بیلبائو است توسط شاه سابق، خوان کارلوس اول در سال ۱۹۹۷ افتتاح شد. این موزه معماری مدرن را به هزاره سوم سبک وارد کرد. تقریباً در مدت یک شب، سازه برجسته موزه، این شهر شمال اسپانیایی را از یک مرکز پساصنعتی رو به افول که زمانی به ساخت کشتی شهرت داشت، تبدیل به قطب فرهنگ و معماری کرد. اگر با تور اسپانیا راهی شهر بیلبائو شدید، بازدید از موزه گوگنهایم که از جاذبه‌های اسپانیا هست را فراموش نکنید.

گوگنهایم که در منطقه صنعتی سابق قرار دارد، پیشگام پروژه تحول شهری بیلبائو شده و آنجا را تبدیل به یک مرکز گردشگری پر رونق کرد. سالانه جمعیت زیادی برای بازدید این ساختمان به اینجا آمده و باعث شدند درآمد حاصل از موزه چندین برابر هزینه ۱۰۰ میلیون دلاری ساختش شود.

از خود می‌پرسید تاریخ پشت این شاهکار معماری چیست؟ به عنوان بخشی از برنامه تحول و نوسازی شهری، سران باسْک با موسسه «سولومون گوگنهایم» (Solomon R. Guggenheim) همکاری کرده و به ایده ساخت یک موزه گوگنهایم در منطقه بندرگاه رو به افول بیلبائو دست یافتند. سه معمار برجسته برای شرکت در یک مسابقه بین‌المللی برای خلق طرحی فراواقعی برای موزه دعوت شدند: «آراتا ایسوزاکی» (Arata Isozaki) از ژاپن، شرکت «کوپ هیمِلبلاو» (Coop Himmelbau) از استرالیا و «فرانک گِری» از کشور آمریکا. برنده این رقابت فرانک گری بود که با توانایی‌های کامپیوتری‌اش در زمینه طراحی توانست تصویرهای شاعرانه‌اش را به سازه‌ای شگفت‌انگیز تبدیل کند که امروز شاهدش هستیم.

بنای موزه در محوطه‌ای به مساحت ۳۲,۵۰۰ مترمربع در کنار رودخانه «نِرْویون» (Nervión) قرار دارد، طرح دریا گونه گِری به صورتی بی‌انتها با منظره شهری در می‌آمیزد و با شکل کشتی گونه و دم ماهی تیتانیومی‌اش روزگار خوش صنعت دریایی شهر را به یاد می‌آورد. اما قسمت‌های شیشه‌ای سازه بازدیدکنندگان را به تماشای نقاط برجسته مدرن شهر دعوت می‌کنند. موزه برای بازدیدکنندگان مواردی دائمی و موقتی را از هنرمندان سرتاسر جهان به نمایش گذاشته‌ است. در سال ۱۹۹۷ درهای گوگنهایم با نمایشگاهی از ۳۰۰ اثر متعلق به قرن بیستم به روی مردم بازگشایی شد که با شاهکارهایی از هنرمندان اروپایی چون پابلو پیکاسو، میرو، ماتیس و شاگال آغاز شده و به هنر پاپ آمریکایی با آثاری از «کلاوس اولْدِنبرگ» (Claes Oldenburg) و «اندی وارهول» (Andy Warhol) و برخی آثار ویدئویی ختم می‌شد.

با ۱۱,۰۰۰ مترمربع فضای نمایشگاهی، موزه به ۱۹ گالری تقسیم شده که بزرگ‌ترین آن‌ها گالری آرسِلور (Arcelor) با ۱۳۰ متر طول است. این گالری محل نمایش دائمی «موضوع زمان»، یک مجموعه مجسمه از هفت ورقه استیل موج‌دار زنگ‌زده، اثری از ریچارد سِرا می‌باشد که آن را به طور اختصاصی برای این موزه ساخت. برخی آثار دیگری از سایر هنرمندان با موضوع مرتبط با منطقه نیز به نمایش گذاشته شده‌اند. از میان این آثار می‌توان به چیدمان جنی هولزر (Jenny Holzer) برای بیلبائو اشاره کرد که از ۹ ستون با نشانه‌های LED تشکیل شده و عباراتی مغشوش به زبان انگلیسی، اسپانیایی و باسکی را حول موضوع مرگ پخش می‌کنند. 

یکی دیگر از آثار خاص این موزه، «توله سگ» اثر جف کونز (Jeff Koons) است که از یک سازه استیل ۱۳ متری تشکیل شده و یک توله سگ نژاد وست هایلند تریر را به نمایش می‌گذارد که با هزاران گل تزئین شده و در ورودی موزه قرار دارد. یک اثر دیگر جف کونز در اینجا، «لاله‌ها»، یک دسته گل از بادکنک استیل ضد زنگ می‌باشد که به کرانه رودخانه رنگ و لعاب داده و در فاصله اندکی از مجسمه غول‌پیکر عنکبوت لویز بورژوا (Louise Bourgeois) به نام «مامان» قرار دارد. «فواره آتش» اثر ایو کلاین (Yves Klein) از دیگر آثار چشم‌نواز خواهد بود.

بنا به نظر بسیاری از منتقدین، آینده این موزه به عنوان یکی از بهترین موزه‌های هنر مدرن اروپا بسیار درخشان است. در حالی که مجموعه دائمی این موزه به تدریج کامل می‌شود، پیوند آن با سایر موزه‌های گوگنهایم دنیا مانند نیویورک، ونیز و برلین امکان دسترسی به برخی از بهترین شاهکارهای قرن بیستم را به موزه اعطا می‌کند.