درخت سیب نیوتن در لینکلن شایر انگلیس

چرا سیب‌ها همیشه مستقیم به سمت زمین سقوط می‌کنند؟ درخت سیب ۴۰۰ ساله باغ وولزتروپ مانور بود که با این سوال نیوتن را به تئوری گرانش رساند.

داستان سِر آیزاک نیوتن (Sir Isaac Newton) و سیبی که بر سر او سقوط کرد، یکی از مشهورترین حکایت‌ها در دنیای علم محسوب می‌شود. ماجرا از این قرار است که آیزاک نیوتن جوان زیر درختی در باغ نشسته بود که یک سیب بر سرش می‌افتد و بعد از این ضربه ناگهانی، جرقه‌ای در ذهن او زده می‌شود و تحلیل‌هایش به تئوری گرانش می‌رسند. شاید فکر کنید به این داستان آب و تاب داده شده باشد. مثلاً همین قسمت افتادن سیب بر روی سر او؛ اما شواهدی در نوشته‌های جان کاندوییت (John Conduitt)، دستیار نیوتن در ضرابخانه‌ی سلطنتی و نوشته‌های ویلیام استوکلی (William Stukeley)، نویسنده‌ای که ادعا می‌کند نیوتن درباره این اتفاق با او صحبت کرده بود، وجود دارد که باعث می‌شود این داستان واقعی باشد.

گفته می‌شود این اتفاق زمانی رخ داد که نیوتن در روستای وولزتروپ (Woolsthorpe) در لینکلن شایر (Lincolnshire) سکونت داشت. «وولزثروپ مانور» خانه پدری و محل تولد نیوتن است. در سال ۱۶۶۶ وقتی به دلیل شیوع طاعون دانشگاه کمبریج بسته شد، او به اینجا نزد مادرش بازگشت. بسیاری از آزمایشات مشهور خود مانند تحقیق در حوزه نور و اپتیک را هم در همین مکان انجام داد. مانور، یا همان خانه‌ اربابی، هم اکنون برای بازدید عموم باز است و برخی از وسایل خانه مربوط به آن زمان، مانند قفسه‌های کتابی که نیوتن ساخته بود، نگهداری می‌شوند. پشت در ورودی، هنوز گیره‌ی استخوانی که آویز کت نیوتن بود، از قرن هجدهم بر جای مانده است. داخل خانه درهای چوبی قدیمی، شومینه قرن هفدهمی، نقاشی‌های دیواری از اشکال هندسی و هیروگلیفی‌ به چشم می‌خورد که برخی شاید ساخته‌ی نیوتن نباشند و فقط به منظور تحت تاثیر قرار دادن گردشگران اضافه شده‌اند. در بخش علمی وولزتروپ مانور، شما می‌توانید آزمایشات نیوتن در زمینه گرانش، نور و اپتیک را تجربه کنید و در کافی شاپ و دیگر امکانات تفریحی-گردشگری استراحت کنید.

اگرچه نیوتن محل دقیقی که شاهد سقوط سیب بود را نگفت، اما یک درخت سیب در باغ مانور وجود داشت که طبیعتاً همان «درخت گرانش» در نظر گرفته شد. نسل‌های مختلف خانواده‌ی وولرتون (Woolerton) از سال ۱۷۵۰ از این درخت مراقبت کردند. در سال ۱۸۱۶ طوفانی این درخت را به زمین انداخت؛ اما بخش بزرگ‌تر درخت سالم ماند و دوباره ریشه‌ دواند. در برخی روایات گفته شد درخت در طوفان از بین رفت و از چوب‌های آن جعبه و وسایل دیگر ساختند؛ اما برخی روایات شفاهی دیگر و همچنین مطالعه حلقه‌های درخت نشان از عمر بالای آن دارد که به عنوان همان درخت سیب نیوتن و جزء ۵۰ درخت بزرگ بریتانیا تأیید شده است.

این درخت هم اکنون توسط «انجمن اعتماد ملی» محافظت می‌شود و همچنان شکوفه و میوه می‌دهد. سیب‌های آن به رنگ سبز با خطوط قرمز هستند که گفته می‌شود در شیرینی‌پزی استفاده می‌شود. محبوبیت زیاد و بازدیدکنندگان پرشمار این درخت، به نفع آن نیست و بارها به ریشه‌هایش آسیب وارد شده است؛ در نتیجه تصمیم گرفته شد دور آن حصار بکشند. با وجود اینکه بازدیدکنندگان دیگر نمی‌توانند مانند نیوتن زیر این درخت بشینند و صحنه را بازسازی کنند، این مکان هنوز هم جذاب و دیدنی است.

جالب است بدانید قلمه‌هایی از درخت سیب نیوتن جدا کردند که در مکان‌های مختلفی در انگلیس و خارج از آن توزیع و کاشته شد. یک درخت بالغ از این قلمه‌ها، در باغ دانشکده فیزیک دانشگاه یورک وجود دارد. قلمه‌ی دیگر، بیرون از درب اصلی ترینیتی کالج (Trinity College) در کمبریج کاشته شده است، دقیقاً زیر اتاقی که نیوتن زمانی در این دانشگاه درس می‌خواند و زندگی می‌کرد. یک درخت دیگر از آن هم، در مؤسسه‌ی باریلوچه (Bariloche) در آرژانتین قد کشیده است.