صومعه دفنی یونان

صومعه دفنی یک صومعه بیزانسی قرن یازدهمی در خارج از شهر آتن است. این بنا که در محل یک معبد یونانی تأسیس شده بود، امروزه تبدیل به یک موزه و نمونه ای از میراث جهانی گشته است.

سفر به آتن، مهد فلسفه و تمدن در تور ۵ روزه یونان

صومعه دفنی (Daphni Monastery) یکی از شاهکارهای فوق‌العاده امپراطور بیزانسی بوده که به طور خاص به دلیل موزائیک‌های داخلی زیبای آن معروف شده است. این صومعه که از جاذبه‌های آتن به شمار می‌رود از سال ۱۹۹۹ تا سال ۲۰۱۵ به علت آسیب‌دیدگی از زلزله جهت مرمت بسته شد.

تاریخچه صومعه دفنی

این مکان که مابین آتن و الوسیس (Eleusis) واقع‌شده، از زمان‌های کهن مقدس بوده است. در ابتدا در این مکان یک معبد آپولو قرار داشته که نام دفنی از آن زمان باقی مانده است (این واژه ترجمه یونانی نام نوعی گیاه همیشه سبز به اسم برگ بو است). این معبد در حدود سال ۳۹۵ بعد از اینکه چندخدایی توسط امپراطور مسیحی غیرقانونی نامیده شد تخریب گردید؛ البته یک ستون به جای مانده از آن معبد را می‌توان در کنار ورودی صومعه یافت. در قرن ششم یک صومعه کوچک مسیحی وقف به مریم مقدس در این مکان ساخته شد. این صومعه در قرن‌های هفتم و هشتم همزمان با تهاجم اسلاوها متروکه و سپس در ابعادی بسیار بزرگ‌تر در حدود سال ۱۰۸۰ که اوج قدرت امپراطوری بیزانس بود بازسازی شد. کلیسای فعلی همان بنای ذکر شده است، اگرچه اکثر ساختمان‌های جانبی آن از بین رفته است.

این صومعه در طول زمان تهاجم‌ها و زمین‌لرزه‌های مختلفی را تجربه کرده است. این بنا بعد از اینکه در سال ۱۲۰۵ توسط سربازان فرانک در جنگ‌های صلیبی غارت شد، در سال ۱۲۱۱ به سیسترسی‌ها (فرقه‌ای کاتولیک) واگذار گردید. راهبان سیسترسی که از صومعه بلوو (Bellevaux) در فرانسه آمده بودند، راهرو و طاق‌های دوتایی نما را با سبک گوتیک خود به بنا اضافه کردند. صومعه دفنی برای حدود ۲۵۰ سال یک صومعه سیسترسی باقی ماند. بعد از اینکه ترک‌های عثمانی آتن را در ۱۴۵۸ به دست گرفتند، دفنی را به کشیش‌های ارتودوکس یونانی بازگرداندند. البته دفنی در زمان قدرت ترک‌ها کاربرد کلیسایی نداشت و برای یک دوره زمانی حتی به عنوان سربازخانه ارتش به کار می‌رفت.

صومعه دوباره در قرن شانزدهم در اختیار کشیش‌های ارتودوکس قرار گرفت تا اینکه در جنگ استقلال به صورت رسمی از کاربری مذهبی خارج شد (۱۸۲۱). این مکان مجدداً به عنوان سربازخانه و بعد از آن نیز به صورت یک آسایشگاه روانی تغییر کاربری داد (از ۱۸۸۳ تا ۱۸۸۵). در طول سال‌های ۱۸۸۹ تا ۱۸۹۷ چندین زمین‌لرزه آسیب‌های جدی به این صومعه رساندند که بعد از آن انجمن باستان‌شناسی یونان تصمیم به ترمیم بنا گرفت. موزائیک‌ها به دست هنرمندان ایتالیایی تمیز گشت و بخش غربی هشتی کلیسا و گنبد کاملاً بازسازی شد. سازه ساختمان نیز در سال ۱۹۲۰ تقویت گردید. در فاصله سال‌های ۱۹۵۵ تا ۵۷ یک پروژه بازسازی گسترده‌تر توسط سازمان بازسازی وزارت فرهنگ انجام گرفت. کلیسا ترمیم شد، راهروها تعمیر و موزائیک‌ها مجدداً تمیز شدند. در ۱۹۶۰ دیوارهای پرکننده طاق‌ها در بخش غربی تخریب شدند و در ۱۹۶۸ ورودی غربی به صومعه باز شد.

بخش های دیدنی صومعه دفنی

نقشه یا پلان صومعه دفنی به شکل «صلیب در مربع» است، پلانی که در میانه‌های دوره بیزانسی متداول بود. به دلیل موقعیت آسیب‌پذیر صومعه در خارج از شهر، دیوارها برای اهداف دفاعی ساخته‌ شد با گسترش بخش غربی صومعه، شکل مربع آن به مستطیل بدل گشت. امروزه راه ورودی کلیسا از سمت جنوب از طریق راهروهای بازسازی‌شده است. این راهروها توسط سیسترسی‌ها در قرن سیزدهم ساخته و سپس در قرن شانزدهم اتاق‌هایی به آن اضافه شد. در اینجا قطعه‌هایی از مجسمه‌های کلاسیک بیزانسی و همچنین دو تابوت سنگی که با طرح گل زنبق (نشان فرانسه) و صلیب آرایش داده شدند وجود دارد که ممکن است محل دفن دو دوک فرانکی در قرن سیزدهم باشد.

موزائیک‌های داخلی قطعه قطعه هستند ولی بزرگ‌ترین و باارزش‌ترین مجموعه‌ی جنوب یونان را تشکیل می‌دهند. این موزائیک‌ها که مربوط به اواخر قرن یازدهم به بعد هستند، تصاویری از انجیل را به شکل افرادی مقدس با پس‌زمینه طلایی درخشان به نمایش می‌کشند. گنبد بزرگ مرکزی تصویری استثناً عبوس از مسیح را نشان می‌دهد. همان‌طور که در کلیساهای ارتودوکس یونانی رسم است، تصاویری از بشارت، تولد، غسل تعمید و تجلی حضرت عیسی، گوشه‌های نگه‌دارنده گنبد را آراسته کرده‌اند و همچنین تصاویر ۱۶ پیامبر اعظم نیز در بین پنجره‌ها به نمایش درآمده است. بخش شرقی محراب با یک موزائیک قطعه قطعه از مریم مقدس (حافظ کلیسا) که توسط تعدادی فرشته مقرب احاطه‌شده مزین گشته است.

کامل‌ترین موزائیک‌ها به بخش‌های جنوبی هشتی مربوط می‌شوند که تصاویری از عرضه مریم (روز سپردن مریم به کلیسا) و دعای عمران و حنا (پدر و مادر مریم) را دارد. طاقی که در ورودی جنوبی قرار دارد حاوی تصاویری از نیایش مغان و رستاخیز است؛ طاق شمالی نیز تصاویر ورود پیروزمندانه، صلیب کشیدن و تولد عیسی بن مریم را نشان می‌دهد. علاوه بر موزائیک‌ها، چهار نقاشی دیواری در بخش‌های پایینی دیوار کلیسا نیز در نوع خود جالب هستند.

دسترسی به صومعه

اگرچه دلفی تنها در ۹ کیلومتری غرب آتن قرار گرفته است، دسترسی انفرادی به آن تا حدی سخت است. یک تاکسی یا ماشین کرایه‌ای می‌تواند شما را در یک ساعت در راهی پرپیچ و بد به آنجا برساند؛ اتوبوس سواری نیز نیازمند چندین بار تعویض خط است. بهترین گزینه استفاده از مترو و پیاده شدن در ایستگاه دفنی و سپس استفاده از تاکسی یا اتوبوسی است که قصد بازدید از الوسیس را دارند، زیرا اکثر راهنمایان تور توقفی در دفنی خواهند داشت.